Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
1

Nawyki żywieniowe a skład mikrobioty jelitowej u pacjentów z zespołem jelita drażliwego

Słuchaj artykułu

Zespół jelita drażliwego (z ang. Irritable Bowel Syndrome – IBS) jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego w świecie uprzemysłowionym, które dotyka od 10 do nawet 20% populacji ogólnej. Jaki wpływ na skład mikrobioty jelitowej u pacjentów z IBS ma dieta?

Nawyki żywieniowe a skład mikrobioty jelitowej u pacjentów z zespołem jelita drażliwego

Zgodnie z obowiązującymi Kryteriami Rzymskimi IV, zespół jelita nadwrażliwego charakteryzuje się przede wszystkim występowaniem przewlekłego i nawracającego bólu brzucha oraz dyskomfortu związanego ze zmianami konsystencji i częstotliwości oddawania stolca. 

Wyróżnia się trzy główne podtypy zespołu jelita drażliwego: 

  • postać biegunkową (IBS-D) – z przewagą biegunki, 
  • postać zaparciową (IBS-C) – z przewagą zaparć stolca, 
  • postać mieszaną (IBS-M) – z naprzemiennymi epizodami biegunki i zaparć.

Stosowane w zespole jelita drażliwego
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Czynniki zaangażowane w rozwój zespołu jelita nadwrażliwego 

  • Zaburzenia interakcji mózg-jelita-mikrobiota;
  • Upośledzona odporność błon śluzowych przewodu pokarmowego;
  • Zwiększona przepuszczalność bariery jelitowej;
  • Zakażenia przewodu pokarmowego;
  • Stan zapalny w jelicie;
  • Predyspozycje genetyczne;
  • Sposób odżywiania;
  • Przewlekły stres;
  • Czynniki psychospołeczne (m.in. status społeczno-ekonomiczny). 

Rola mikrobioty jelitowej w zespole jelita drażliwego 

Coraz więcej dowodów wskazuje na potencjalny udział zaburzenia homeostazy mikrobioty jelitowej w patofizjologii kilku chorób przewodu pokarmowego, w tym nieswoistych zapaleń jelit i zespołu jelita drażliwego.  

Wyniki licznych badań wykazały, że zmieniony skład mikrobioty jelitowej u pacjentów z IBS (w porównaniu ze zdrowymi osobami) wpływa na wystąpienie objawów choroby, takich jak ból brzucha i wzdęcia.  

U chorych z IBS często stwierdza się zmniejszenie liczby bakterii z rodzaju Bifidobacterium, Bacteroidetes i Faecalibacterium prausnitzii oraz wzrost bakterii typu Firmicutes, jak również zaburzenie proporcji pomiędzy Firmicutes i Bacteroidetes. Zmiany w składzie mikroorganizmów jelitowych, które obejmują zmniejszoną różnorodność oraz ich niestabilność (również w odpowiedzi na zmiany w diecie) są coraz powszechniej obserwowane u pacjentów z IBS, w porównaniu ze zdrową populacją. 

Wpływ nawyków żywieniowych pacjentów z IBS na skład mikrobioty jelitowej 

Wzorce żywieniowe i spożycie w diecie poszczególnych makroskładników odżywczych (tj. białek, tłuszczów i węglowodanów) wywiera istotny wpływ na skład i funkcje drobnoustrojów jelitowych, a w konsekwencji na objawy ze strony przewodu pokarmowego. Określone nawyki żywieniowe są w stanie wywołać krótko- i długoterminowe zmiany w składzie mikrobioty jelitowej.  

Na przykład wysokotłuszczowa dieta obfitująca w czerwone mięso i żywność o wysokim stopniu przetworzenia (np. potrawy typu fast-food, słodycze, wyroby ciastkarskie, słone przekąski i słodkie napoje gazowane) przyczynia się do znacznego zubożenia bogactwa gatunkowego i różnorodności mikroorganizmów jelitowych, w tym wyraźnej redukcji gatunków bakterii produkujących krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. W związku z tym niekorzystne zmiany w jelitach mogą prowadzić do wystąpienia przewlekłego stanu zapalnego o niskim stopniu nasilenia u pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego.  

Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe wytwarzane między innymi przez bakterie jelitowe z rodzajów Bifidobacterium, Faecalibacterium i Roseburia utrzymują prawidłową integralność bariery jelitowej i zapobiegają w ten sposób przenikaniu patogenów oraz szkodliwych substancji do wnętrza organizmu.  

Dieta śródziemnomorska i low-FODMAP a skład mikrobiomu jelit u chorych z IBS 

Wielu pacjentów z IBS przypisuje dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego niektórym produktom żywnościowym, takim jak choćby mleko i produkty mleczne, rośliny strączkowe, produkty pszenne itp. i intuicyjnie unika niektórych pokarmów, z których spora część należy do grupy słabo wchłanialnych, łatwo fermentujących krótkołańcuchowych węglowodanów i polioli (tzw. FODMAP).

Wyniki badań z ostatnich lat konsekwentnie wykazują skuteczność kliniczną diety o niskiej zawartości FODMAP zarówno w zmniejszeniu objawów jelitowych, jak i poprawie jakości życia u 50-70% chorych z IBS.  

Aktualnie zwraca się jednak dużą uwagę na to, że dieta uboga w błonnik pokarmowy pochodzący z pokarmów roślinnych jest trudna do utrzymania przez długi czas, a także może powodować niedobory niektórych witamin, składników mineralnych i naturalnych antyoksydantów oraz niekorzystnie modyfikować skład mikroorganizmów jelitowych poprzez znaczne obniżenie ilości bakterii z rodzaju Bifidobacterium wytwarzających krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe. Z kolei zrównoważona dieta, taka jak śródziemnomorska jest bardzo ważna dla zachowania większej różnorodności i złożoności mikrobioty jelitowej oraz prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego.  

Niektóre dowody potwierdzają hipotezę, że dieta śródziemnomorska może również łagodzić objawy zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego, zwłaszcza ból brzucha i wzdęcia oraz poprawiać jakość życia u pacjentów z IBS. Warto także podkreślić, że zbilansowana dieta śródziemnomorska poprzez urozmaicenie i uregulowanie posiłków zapobiega nadmiernemu spożyciu składników z grupy FODMAP w jednym posiłku, lecz rozkłada ich całą dzienną pulę na 4 lub 5 posiłków w ciągu dnia, dzięki czemu może zmniejszać dolegliwości jelitowe.  

Dostarczanie odpowiednich ilości FODMAP jest niezbędne w celu zapewnienia produkcji krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych i zachowania prawidłowego składu oraz funkcjonowania ludzkiego mikrobiomu.

Przeczytaj również:
Wpływ diety low FODMAP na mikrobiotę jelitową


Źródła
Zwiń
Rozwiń

Źródła:

  1. Altomare A., Del Chierico F., Rocchi G. i in., Association between Dietary Habits and Fecal Microbiota Composition in Irritable Bowel Syndrome Patients: A Pilot Study. Nutrients. 2021 Apr 27;13(5):1479. 
  2. Wang L., Alammar N., Singh R. i in., Gut Microbial Dysbiosis in the Irritable Bowel Syndrome: A Systematic Review and Meta-Analysis of Case-Control Studies. J Acad Nutr Diet. 2020 Apr;120(4):565-586. 
  3. Zhuang X., Xiong L., Li L. i in., Alterations of gut microbiota in patients with irritable bowel syndrome: A systematic review and meta-analysis. J Gastroenterol Hepatol. 2017 Jan;32(1):28-38. 
  4. Tap J., Derrien M., Törnblom H. i in., Identification of an Intestinal Microbiota Signature Associated With Severity of Irritable Bowel Syndrome. Gastroenterology. 2017 Jan;152(1):111-123.e8. 
  5. Czajkowska A., Szponar B., Krótkołańcuchowe kwasy tłuszczowe (SCFA) jako produkty metabolizmu bakterii jelitowych oraz ich znaczenie dla organizmu gospodarza, Postepy Hig Med Dosw (online), 2018; 72: 131-142.
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę