Oliwki czarne i zielone – jakie mają właściwości?
Oliwki to nieodłączny element kuchni śródziemnomorskiej. Są doskonałym dodatkiem do potraw, w odpowiednich ilościach mogą stanowić również zdrową przekąskę. Oliwki oraz tłoczona z nich oliwa posiadają wiele cennych właściwości, które korzystnie wpływają na zdrowie.
Oliwki – co to takiego i jakie rodzaje wyróżniamy?
Oliwki to owoce rosnące na drzewie oliwnym, najczęściej w rejonie Morza Śródziemnego oraz części Afryki. Istnieje wiele odmian tej rośliny, a każda z nich posiada swój charakterystyczny smak i zapach. Najbardziej popularną odmianą jest oliwka europejska.
Oliwki występują głównie w trzech kolorach: zielonym, czerwonym i czarnym. Ich kolor zależy od stopnia dojrzałości, czyli momentu, w którym zostały zebrane.
Oliwki zielone to owoce zebrane we wrześniu, zanim dojrzeją. Czerwone (czasem o odcieniu brązu lub fioletu) zbierane są niedługo zanim całkowicie dojrzeją. Zbiór czarnych oliwek odbywa się w grudniu, kiedy owoce są w pełni dojrzałe, dlatego ich smak jest najdelikatniejszy.
Wartości odżywcze oliwek
Te niewielkie owoce są bogatym źródłem witamin z grupy B – bardzo ważnych dla prawidłowego działania układu nerwowego i zachowania prawidłowego stanu skóry. Zawierają także znaczące ilości witamin A, C i E. Oliwki to źródło licznych mikroelementów takich jak fosfor, miedź, żelazo czy potas. Bogate są również w potrzebny dla prawidłowej pracy jelit błonnik. Oliwki zielone są nieco bardziej kaloryczne; zawierają więcej błonnika, białka, tłuszczów i sodu, ale mniej węglowodanów niż czarne.
Właściwości oliwek
Przeciwzapalne
Oliwki zawierają oleocanthal. Jest to składnik odżywczy o właściwościach przeciwzapalnych, który jest także naturalnym środkiem przeciwbólowym.
Przeciwalergiczne
Oliwki mogą się także okazać pomocne przy alergiach. Obniżają odpowiedź histaminową komórek w czasie reakcji alergicznej i wspomagają przepływ krwi. Mogą łagodzić skutki astmy, w której mamy do czynienia ze stanem zapalnym.
Przeciwutleniające
Owoce drzewa oliwnego są bogate w związki roślinne o właściwościach przeciwutleniających, czyli chroniących nasz organizm przed tzw. stresem oksydacyjnym. Te związki to m.in.: kwercetyna, hydroksytyrosol, kwas oleanolowy, oleuropeina. Cennymi antyoksydantami zawartymi w oliwkach są także witaminy A, C i E. Antyoksydanty pełnią w naszym organizmie bardzo ważne funkcje, m.in. opóźniają wystąpienie chorób neurodegeneracyjnych np. choroby Alzheimera i spowalniają starzenie się organizmu.
Przeciwnowotworowe
Antynowotworowe działanie zawdzięczają wspomnianym już wcześniej właściwościom przeciwutleniającym i przeciwzapalnym. Zarówno stres oksydacyjny, jak i przewlekły stan zapalny to czynniki zwiększające ryzyko rozwoju nowotworu.
Wpływ na prawidłową pracę układu pokarmowego
Oliwki i oliwa z oliwek aktywują wydzielanie hormonów żółciowych i trzustkowych, obniżając ryzyko wystąpienia kamieni. Wykazują także korzystne działanie w stanach zapalenia żołądka i jego owrzodzeń. Spore ilości błonnika wpływają na prawidłowe funkcjonowanie przewodu pokarmowego, chroniąc m.in. przed zaparciami. Okazuje się także, że zawarte w oliwkach i oliwie jednonienasycone tłuszcze mogą wspierać utratę wagi. Dieta bogata w te tłuszcze zwiększa poziom serotoniny we krwi, która odpowiada za uczucie sytości.
Wspomaganie pracy serca
Zawarte w oliwkach związki antyoksydacyjne hamują proces starzenia się serca, zmniejszają uszkodzenia śródbłonka naczyń krwionośnych, zapobiegając tym samym odkładaniu się złogów cholesterolu. Sprzyjają także regeneracji mikrouszkodzeń.
Regulacja poziomu cukru
Wspomagając wydzielanie insuliny, oliwki przyczyniają się do obniżenia poziomu cukru we krwi. Zawarte w nich tłuszcze jednonienasycone i antyoksydanty zmniejszają ryzyko wystąpienia cukrzycy typu 2 nawet o 40%.
Oliwki mają bardzo pozytywny wpływ na stan organizmu, pamiętajmy jednak, aby nie spożywać ich w nadmiarze.
Przeczytaj również:
Topinambur – czy warto go jeść?
- Lehari G., Oliwki: w kuchni, dla zdrowia, dla urody, Wydawnictwo RM, Warszawa 2010.
- Omar S.H., Oleuropein in Olive and its Pharmacological Effects, Sci Pharm., 78(2), 2010, 133-154.
- Boskon D. (ed.), Olive Oil. Chemistry and Technology, Second Edition, Champaign 2006.
- Helstosky C., Food Culture in the Mediterranean, London 2009.
- Boskon D. (ed.), Olive and Olive Oil Bioactive Constituents, Urbana 2015.
nie myślę jem oliwki