Otyłość sarkopeniczna – czym jest i jak jej zapobiec?

U młodych osób zawartość mięśni szkieletowych stanowi około 45% całkowitej masy ciała, jednak proces utraty masy mięśniowej wraz z wiekiem jest nieunikniony. Rozpoczyna się powoli po 30. roku życia – szacuje się, że po 50. roku życia człowiek traci około 1% masy mięśniowej na rok. Ostatecznie zawartość masy mięśniowej zmniejsza się do około 27% u osób po 70. roku życia.

Spadek masy mięśniowej wraz z wiekiem jest również uzależniony od płci – obserwuje się, że jest szybszy u mężczyzn niż u kobiet. Utracie masy mięśniowej towarzyszy wzrost tkanki tłuszczowej, dlatego często zmiany te mogą być niezauważalne, gdyż całkowita masa ciała wówczas nie musi ulegać zmianie.

Czym jest sarkopenia? 

Sarkopenia charakteryzuje się zmniejszeniem masy mięśni szkieletowych, czemu towarzyszy ich osłabienie oraz ogólny spadek sprawności fizycznej. Według definicji może ona wynikać z wielu przyczyn, ale najczęściej jest związana z wiekiem lub uwarunkowaniami genetycznymi – mówimy wówczas o sarkopenii pierwotnej. Jeżeli natomiast sarkopenia wynika z określonego czynnika, związanego np. z aktywnością fizyczną, mówimy wówczas o sarkopenii wtórnej. U większości osób za przyczynę rozwoju sarkopenii odpowiedzialnych jest wiele czynników. 

Otyłość sarkopeniczna należy do fenotypów sarkopenii. Mówimy o niej wtedy, kiedy spadkowi masy mięśniowej towarzyszy nadmierny wzrost tkanki tłuszczowej.  

Przyczyny sarkopenii 

Czynnikiem predysponującym do powstania sarkopenii, a także otyłości sarkopenicznej, jest siedzący tryb życia. Mówimy wówczas o zaniku mięśni wynikającym z ich nieużywania. Niska aktywność fizyczna, wiążąca się z brakiem regularnego skurczu mięśni, powoduje ich stopniowy zanik i osłabienie ich siły.   

Spadek masy mięśniowej organizmu człowieka może również wynikać z niedożywienia. Należy zaznaczyć, że wraz z wiekiem dochodzi często do osłabienia apetytu, a nawet jadłowstrętu, zauważalnego szczególnie wśród mężczyzn. U osób w podeszłym wieku często dochodzi do niedożywienia białkowo-kalorycznego – osoby starsze wymagają większej podaży białka do procesów syntezy białek mięśniowych.  

Do rozwoju sarkopenii i otyłości sarkopenicznej mogą przyczyniać się również różne choroby przewlekłe o charakterze zapalnym, takie jak np. reumatoidalne zapalenie stawów. Choroby o podłożu zapalnym znacznie zwiększają ryzyko rozwoju sarkopenii oraz przyczyniają się do jej nasilenia. Do rozwoju sarkopenii przyczyniają się również choroby wyniszczające, takie jak np. choroby nowotworowe czy choroby zakaźne.  

Profilaktyka sarkopenii 

Utrzymanie regularnej aktywności fizycznej w ciągu całego życia stanowi istotny składnik profilaktyki sarkopenii i otyłości sarkopenicznej. Jak donoszą badania, szczególnie istotny w tym przypadku jest trening siłowy (oporowy), dzięki któremu można uzyskać przyrost masy mięśniowej.  

Ważnym elementem profilaktyki sarkopenii, jak i otyłości sarkopenicznej, jest odpowiednie postępowanie dietetyczne. Dowiedziono jednak, że stosowanie zbilansowanej diety bez włączenia treningu oporowego jest mało skuteczne w zapobieganiu sarkopenii. Bardzo ważnym elementem jest odpowiednia podaż białka, zwłaszcza pełnowartościowego, o wysokiej wartości biologicznej, które znajdziemy głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Jak donoszą badania, umiarkowana restrykcja kaloryczna bez dopuszczania do niedożywienia może wiązać się z zapobieganiem utraty masy mięśniowej.

Przeczytaj również:
Otyłość brzuszna – przyczyny i skutki. Jak się jej pozbyć?