Skorzonera – co to za warzywo?
Skorzonera, znana również jako wężymord lub zimowe szparagi, jest rośliną w ostatnim czasie coraz bardziej popularną i wykorzystywaną w jadłospisie. Jak się okazuje, skorzonera posiada wiele prozdrowotnych właściwości. Czym się charakteryzuje to warzywo?
Skorzonera (łac. Scorzonera hispanica) jest mało znanym, ale coraz częściej wykorzystywanym w Polsce warzywem. Inna nazwa tej rośliny to wężymord, gdyż była ona wykorzystywana w medycynie ludowej jako środek na jad żmii. Skorzonerę określa się również mianem zimowych szparagów, gdyż smakiem przypomina właśnie szparagi. Skorzonera jest rośliną pochodzącą z rejonów Europy Południowej oraz Bliskiego Wschodu. Obecnie uprawiana jest w wielu rejonach świata.
Skorzonera w kuchni
Częścią jadalną skorzonery jest jej korzeń, osiągający około 20-40 cm długości oraz średnicę ok. 4 cm. W niektórych krajach europejskich, takich jak Hiszpania czy Francja, wykorzystywane są również jadalne liście skorzonery. Korzeń charakteryzuje się czarnobrunatną skórką i białym, mięsistym miąższem.
Korzeń skorzonery spożywany jest po ugotowaniu, może być także zamrażany bądź konserwowany. Zbiór skorzonery najczęściej ma miejsce jesienią, od października do nastania mrozów lub wczesną wiosną następnego roku. Skorzonera jest typowo zimowym warzywem, dlatego też powinna być w tym okresie częściej włączana do jadłospisu.
Skorzonera uważana jest za warzywo o wysokich walorach dietetycznych i odżywczych. Jej wartość energetyczna wynosi ok. 60 kcal w 100 g, dlatego też jest zaliczana do warzyw niskokalorycznych. Jest ona źródłem białka, węglowodanów, błonnika pokarmowego, witamin i składników mineralnych, przede wszystkim sodu, potasu, wapnia, magnezu, fosforu, żelaza, beta-karotenu, witamin z grupy B i witaminy C.
Skorzonera – wpływ na zdrowie
Na szczególną uwagę zasługuje obecność inuliny – węglowodanu, który charakteryzuje się właściwościami prebiotycznymi. Inulina nie jest trawiona i wchłaniana w przewodzie pokarmowym człowieka. Wykazuje ona wiele prozdrowotnych właściwości:
- wspiera rozwój mikrobiomu jelitowego,
- działa regulująco na pracę przewodu pokarmowego,
- przeciwdziała zaparciom,
- przyczynia się do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi,
- działa przeciwzapalnie i antynowotworowo.
Skorzonera, poprzez wpływ na rozwój mikroflory jelitowej, działa korzystnie na układ odpornościowy. Jest idealna dla osób z otyłością czy nadwagą, ze względu na jej niską kaloryczność, jak i zawartość błonnika pokarmowego. Jej spożywanie ułatwia redukcję masy ciała poprzez zwiększanie uczucia sytości. Skorzonera jest również zalecana diabetykom, ze względu na fakt, że po jej spożyciu poziom glukozy nie wzrasta gwałtownie. Może ona również znaleźć zastosowanie u osób cierpiących na insulinooporność. Skorzonera nie zawiera glutenu, więc świetnie urozmaici dietę osób będących na diecie bezglutenowej czy chorujących na celiakię. Skorzonera jest na ogół dobrze tolerowana, również przez osoby będące na diecie lekkostrawnej z różnymi problemami ze strony przewodu pokarmowego.
Podsumowując, skorzonera jest mało znanym, ale wartym uwagi warzywem, po które powinniśmy sięgać w sezonie jesienno-zimowym – wtedy, kiedy jest najbardziej dostępna. Jest ona warzywem bardzo odżywczym, na jej właściwości prozdrowotne wpływa zwłaszcza obecność inuliny. Skorzonera powinna być spożywana po obróbce termicznej – może być gotowana lub zapiekana. Nadaje się również do mrożenia czy konserwowania.
Przeczytaj również:
Kiełki – dlaczego warto je jeść?
Źródła:
- Stompor-Chrzan E., Pisarek M., Wstępne badania nad możliwością uprawy skorzonery w różnych warunkach klimatyczno- glebowych, ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 1999 z. 468: 445-451.
- Dziwulska-Hunek A., Krawiec M., Boroń B., Matwijczuk A., Wpływ stymulacji nasion Scorzonera Hispanica L. światłem lasera na zawartość barwników fotosyntetycznych w liściach, Acta Agrophysica, nr 24 (3) 2017.
- Dolota A., Dąbrowska B., Genetyczne i chemiczne zróżnicowanie kilku odmian skorzonery (Scorzonera hispanica L.), ZESZYTY PROBLEMOWE POSTĘPÓW NAUK ROLNICZYCH 2004 z. 497: 215-222.
- Kulczyński B., Gramza-Michałowska A., Właściwości prozdrowotne fruktanów typu inuliny, Med Rodz 2016; 19(2): 86-90.
jak wygląda i gdzie rośnie
Skorzonera przypomina szparagi, ale ma czarną skórkę, miąższ jest biały. W Polsce jest rzadko uprawiana. Najlepiej rośnie na żyznej, bogatej w próchnicę glebie.