Stenty – co to są stenty? Rodzaje i informacje o stentach!

Wśród korzyści, które daje zabieg PCI, wyróżnia się: 

• zmniejszoną częstość występowania zawałów serca, 
• ustąpienie dolegliwości bólowych związanych z chorobą sercowo-naczyniową,  
• poprawę w zakresie wykonywanego wysiłku fizycznego, 
• ogólną poprawę jakości życia i jego wydłużenie. 

Podczas większości zabiegów angioplastyki wszczepia się stenty, które dzięki swojej specyficznej budowie po wszczepieniu do naczynia utrzymują jego drożność.  

Czym są stenty? 

Implantowane stenty to protezy naczyniowe wszczepiane do naczynia wieńcowego. Mają kształt walca i siateczkowatą strukturę. Zabieg ze wszczepieniem stentu ma miejsce w pracowni hemodynamicznej przy pomocy aparatu RTG. 

Jakie są rodzaje stentów? 

Stenty ze względu na ich funkcję uwalniania substancji antymitotycznych dzieli się na: 

• stenty konwencjonalne (BMS, bare metal stents), 
• stenty uwalniające lek (DES, drug eluting stents). 

Stenty wieńcowe dzieli się również na: 

• rozprężane na balonie lub  samorozprężalne, 
• uwalniające z polimerem niedegradowalnym, z polimerem biodegradowalnym lub bez polimerów;  
• konwencjonalne lub dedykowane do bifurkacji; 
• metalowe lub biodegradowalne; 
• inne: stenty pokryte anty-hCD34, stentgrafty. 

Nowe rodzaje stentów na rynku: 

• Stenty uwalniające lek (DES – drug eluting stent) – hamują proces podziału komórek śródbłonka dzięki pokrywającej je substancji antyproliferacyjnej. Tego typu stenty redukują proces zarastania światła naczynia, czyli tzw. restenozy.  
• Stenty samorozprężalne – zaletą tego typu stentów jest zmienna siła rozpierająca, która jest wywierana na ścianę naczynia po implantacji. Dzięki tej funkcji stenty zapewniają apozycję przęseł mimo zmiennych warunków bioanatomicznych. Dodatkowo przez to zmniejszają ryzyko powikłań, tj. zakrzepicy w stencie czy wtórnego ostrego niedokrwienia miokardium,  
• Stenty bioabsorbowalne (BVS, bioresorbable vascular scaffold) – w budowie przestrzennej są podobne do tradycyjnych stentów wewnątrznaczyniowych. Ich sposób implantacji opiera się na rozprężeniu balonem wieńcowym, na którym są osadzone. Są stworzone z polimerów kwasu mlekowego i związków magnezu. Z biegiem czasu substancje ulegają stopniowemu rozkładowi i ostatecznie po 18-24 miesiącach są eliminowane ze światła i ściany naczynia wieńcowego.  

Przeczytaj również:
Co to są bajpasy? Wskazania, przebieg operacji, ryzyko i rokowania

Stenty – wskazania 

Głównymi wskazaniami do implantacji stentu są: 

• choroba wieńcowa – celem udrożnienia zwężonych naczyń krwionośnych, 
• obecność dusznicy bolesnej – pacjent w jej przebiegu odczuwa duszność i ból w okolicy mostka na skutek niedokrwienia serca, 
• zawał serca. 

Jak wygląda zabieg wszczepienia stentów? 

Zabieg najczęściej odbywa się w znieczuleniu miejscowym, co w praktyce oznacza nakłucie skóry w miejscu wkłucia do tętnicy. Dodatkowo podczas znieczulenia pacjent może odczuwać niewielki ból oraz delikatne rozpieranie związane z podaniem środka znieczulającego. Najczęstszym miejscem wykonania procedury jest tętnica udowa w pachwinie, tętnica ramienna, tętnica pachowa lub naczynia podudzia.  

Lekarz przeprowadzający zabieg nakłuwa tętnicę. Przez igłę wprowadzany jest prowadnik – cienki metalowy drucik. Następnym krokiem jest założenie tzw. koszulki naczyniowej, dzięki której możliwe jest wprowadzanie niezbędnych cewników. Do naczynia wpuszcza się prowadniki, które mają za zadanie udrożnienie naczynia lub przejście przez jego zwężenie. Następnie wprowadza się balon do angioplastyki oraz stent. Podczas wykonywanego zabiegu pacjent otrzymuje heparynę, która wpływa na zmniejszenie krzepliwości krwi. W pierwszym etapie zabiegu lekarz podaje kontrast i wykonuje zdjęcie rentgenowskie, aby lepiej ocenić operowany obszar. W dalszej kolejności lekarz podejmuje próbę przejścia przez zwężenie niedrożnego naczynia. Zazwyczaj na tym etapie odbywa się angioplastyka – wprowadzenie cewnika zakończonego balonem i jego rozprężenie w miejscu zwężeń. Po angioplastyce dochodzi do implantacji stentu. Jego rodzaj dobierany jest indywidualnie do potrzeb chorego. Zabieg kończy się kontrolną angiografią z podaniem kontrastu, aby ocenić drożność naczynia i założonego stentu. Ostatnim etapem zabiegu jest usunięcie zastosowanych produktów pomocniczych, ucisk w okolicy miejsca nakłucia, aby uniknąć niepotrzebnego krwawienia i miejscowego krwiaka oraz założenie opatrunku.  

Zabieg wewnątrznaczyniowy może dotyczyć jednego lub kilku naczyń w jednej lub obydwu kończynach. Cała procedura zabiegowa zależy od stwierdzonej patologii i podjętych śródzabiegowych czynności weryfikacyjnych.  

Jaki stent wybrać? 

Wybór rodzaju stentu jest zawsze oparty na szczegółowych danych klinicznych pacjenta i uwzględnia szereg czynników, w tym:  

• obraz i wskazania kliniczne;  
• obecność chorób współistniejących, w tym szczególnie chorób, które wymagają zastosowania przewlekłej antykoagulacji;  
• ryzyko krwawienia, które jest związane z przedłużoną podwójną terapią przeciwpłytkową;  
• ryzyko przedwczesnego odstawienia leczenia przeciwpłytkowego.  

Wybór stentu opiera się także na zaleceniach Asocjacji Interwencji Sercowo-Naczyniowych Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. 

Postępowanie z pacjentem po zabiegu wszczepienia stentu 

Bezpośrednio po zabiegu pacjent przebywa w sali pooperacyjnej, gdzie jest obserwowany i monitorowany przez wykwalifikowany zespół pielęgniarek i lekarzy. Po zabiegu obowiązuje zakaz przyjmowania płynów i jedzenia, a decyzja dotycząca uruchomienia pacjenta podejmowana jest przez lekarza prowadzącego.  

Stenty – powikłania 

Powikłania wynikające z przezskórnej interwencji wieńcowej z implantacją stentu dzieli się na okołozabiegowe oraz te, które występują w odległym czasie po wykonaniu zabiegu. 

Do powikłań ostrych zalicza się: 

• rozwarstwienie tętnicy wieńcowej (dyssekcja), 
• perforację tętnicy wieńcowej,  
• ostrą zakrzepicę w stencie,  
• dyslokację stentu, 
• zamknięcie bocznicy stentowanego naczynia.  

Podczas zabiegu implantacji stentu do naczynia krwionośnego dochodzi do wprowadzenia wewnątrznaczyniowego ciała obcego. To z kolei wiąże się z możliwością wystąpienia powikłań: 

• krwawienie,  
• uwidocznienie krwiaków i tętniaków, 
• ból głowy, 
• nudności,  
• reakcja alergiczna na kontrast – pokrzywka, swędzenie, duszność, drgawki, a nawet zatrzymanie akcji serca, 
• ostra niewydolność nerek lub zaostrzenie aktywnej niewydolności nerek, 
• wahania ciśnienia tętniczego,  
• zapalenie naczyń,  
• uszkodzenie tętnicy,  
• pękniecie stentu, 
• zakrzepica żył głębokich i zator tętnicy płucnej, 
• zapalenie płuc, 
• ostra niewydolność oddechowa,  
• krwawienie z przewodu pokarmowego.  

Przeczytaj również:
10 produktów dla zdrowego serca

Życie po założeniu stentów – co dalej? 

Prognozy dla chorych po zabiegu z użyciem stentów są zależne od zaawansowania miażdżycy i współistnienia innych zwężeń w tętnicach oraz stosowanego leczenia po zabiegu.  

Pacjentom po zabiegach implantacji stentów zaleca się wdrożenie kilku zasad: 

• regularny kontakt z lekarzem prowadzącym i stosowanie zaleconych leków, 
• regularny pomiar ciśnienia tętniczego,  
• wczesne reagowanie na niepokojące objawy,  
• zdrowy styl życia, 
• regularna aktywność fizyczna – spacery, rekreacyjna jazda rowerem, pływanie, 
• redukcja masy miała w przypadku otyłości, 
• zmiana diety – duża ilość warzyw i owoców, ryb morskich, zdrowych tłuszczów, zmniejszenie ilości spożywanej soli, 
• zaprzestanie palenia papierosów.  

Wszystkie wymienione zasady to małe kroki, które pacjenci powinni zastosować w celu utrzymania zdrowia przez jak najdłuższy czas.