Stres a wrażliwość skóry – jak na siebie wpływają?

To, że nasza skóra jest wrażliwa, może być uwarunkowane genetycznie, ale nadwrażliwość może również pojawić się w wyniku:  

• choroby,  
• reakcji na różne czynniki,   
• procesów starzenia się, 
• przewlekłego stresu. 

Skóra nadwrażliwa nadmiernie reaguje na czynniki zewnętrzne lub wewnętrzne, w tym emocje. Osłabiona bariera ochronna nie spełnia wówczas swojej funkcji, co prowadzi do obniżenia progu tolerancji receptorów odpowiedzialnych za wykrywanie zagrożeń. W rezultacie skóra reaguje nadmiernie, powodując nieprzyjemne odczucia:  

• mrowienia,  
• pieczenia, 
• napięcia.  

Ta przypadłość powoli przybiera formę choroby cywilizacyjnej. Zjawisko to jest powszechne we wszystkich grupach wiekowych i dotyczy nawet 30-50% społeczeństwa.  

Wpływ stresu na naszą skórę 

Wszystko co nas spotyka – codzienne problemy w życiu prywatnym i zawodowym, skutki pandemii, niepokoje polityczne, odbija się na naszej skórze. Stres manifestuje się obecnością wyprysków, trądzikiem różowatym, egzemą lub właśnie nadwrażliwością. Nawet jeśli sam niepokój nie jest bezpośrednią przyczyną nadwrażliwości, powoduje pogorszenie kondycji skóry i zaostrzenie zmian zapalnych.

Przewlekły, chroniczny stres prowadzi do nadprodukcji kortyzolu, czyli hormonu, który ma wyjątkowo negatywny wpływ na barierę skórną, a to ona odpowiada za zatrzymanie wilgoci w skórze oraz powstrzymywanie alergenów, substancji drażniących i zanieczyszczeń. Kortyzol działa niekorzystnie na lipidy uszczelniające skórę, co może wywołać proces transepidermalnej utraty wody (TEWL). Hormon stresu powoduje też nadprodukcję sebum (wskutek tego pojawiają się wypryski) oraz zmienia poziom kwasowości pH, niszcząc dobroczynne mikroorganizmy, które dbają o równowagę bariery skórnej (mikrobiom). Wskutek tego następuje aktywacja wolnych rodników, które między innymi hamują produkcję elastyny, kolagenu i kwasu hialuronowego. Takie osłabienie bariery skórnej to idealna sytuacja do powstania nadwrażliwości, której efektem jest sucha, szorstka, zaczerwieniona i napięta skóra.  

Jak dochodzi do reakcji nadwrażliwości? 

Skóra nadwrażliwa może zareagować tak naprawdę na wszystko. Aby lepiej zrozumieć powody gwałtownych reakcji nadwrażliwości, warto wyjaśnić, jak wygląda przekazywanie sygnałów pomiędzy skórą a mózgiem. Dermatolog Ariadna Ortiz Brugues wyjaśnia to w następujący sposób:

„Odczucia skórne mają swój początek w receptorach położonych w zakończeniach neuronu czuciowego w skórze. Receptory te przetwarzają bodźce mechaniczne, chemiczne i cieplne na impulsy elektryczne, które mkną do mózgu, gdzie wywołują odczucie zmysłowe. Gdy skóra nadwrażliwa reaguje w sposób niewłaściwy – mrowieniem, zaczerwienieniem, uczuciem dyskomfortu, jest to oznaką wzrostu reaktywności neuronów czuciowych bądź obniżenia progu ich pobudliwości. Mechanizm odpowiedzialny za tę reakcję nie jest znany, dlatego właśnie skóra nadwrażliwa reaguje w sposób nieprzewidywalny. Nadwrażliwości często towarzyszy niesprawna bariera ochronna skóry. Zapalenie neurogenne to jeden z czynników utrudniających przekazywanie sygnałów sensorycznych. Rozszerzone naczynia krwionośne powodują zaczerwienienie i przegrzanie skóry. Dochodzi do uwolnienia histaminy, która powoduje dalsze uwrażliwienie skóry”.  

Pielęgnacja skóry wrażliwej 

Do trzech filarów pielęgnacji skóry wrażliwej należą:  

• oczyszczanie, 
• nawilżanie i odbudowa, 
• ochrona.  

Obowiązują one także w przypadku skóry wrażliwej. Aby jednak zapewnić reaktywnej skórze pełne bezpieczeństwo i ograniczyć ryzyko podrażnień, najlepiej zdecydować się na dermokosmetyki, czyli specjalistyczne produkty wykorzystujące składniki o określonych właściwościach, które zazwyczaj są przetestowane pod kontrolą dermatologiczną.  

Kosmetyki do skóry wrażliwej powinny mieć właściwości:  

• kojące,  
• nawilżające, 
• uzupełniające poziom lipidów w skórze.  

Istotna jest także biomimetyczność formuł kosmetycznych – daje ona pewność, że będą one w 100% kompatybilne ze skórą. Dzięki temu mogą być one stosowane zarówno przez dorosłych, jak i dzieci. Poza właściwymi składnikami warto zwrócić także uwagę na to, aby kosmetyki nie zawierały potencjalnie drażniących substancji, takich jak konserwanty, substancje zapachowe oraz aby ich opakowania były sterylne.  

Czym kierować się przy wyborze produktu do pielęgnacji skóry nadwrażliwej? 

Skóra nadwrażliwa wymaga odpowiedniego oczyszczenia przy pomocy produktu o łagodnej konsystencji. Powinien on delikatnie myć i chronić barierę skórną bez pozostawiania uczucia ściągnięcia i podrażnienia. Warto, aby uzupełniał on także wilgoć i lipidy.  

Krem czy balsam? Co wybrać? Kwestia konsystencji jest sprawą indywidualną. Warto jednak pamiętać, aby produkt z jednej strony natychmiast łagodził zaczerwienienia, napięcie czy świąd, ale też długotrwale ograniczał hiperreaktywność skóry. Powinien też pomóc stopniowo odbudować barierę ochronną, nawilżyć skórę i przywrócić uczucie komfortu. W wielu przypadkach już sama naprawa i wzmocnienie bariery ochronnej za pomocą lipidów może pomóc wyeliminować (lub przynajmniej znacznie zmniejszyć) zaczerwienienie i wrażliwość.  

Skóra wrażliwa? Wyeliminuj stres! 

Aby ukoić skórę, postaraj się zniwelować sytuacje stresowe w Twoim życiu. Ale czy to w ogóle możliwe we współczesnym świecie? Okazuje się, że największe znaczenie ma nie tyle sam stres, ale to, w jaki sposób sobie z nim radzimy. Co to oznacza? Wyrobienie w sobie odpowiedniej reakcji na sytuację stresową przyczynia się do poprawy kondycji skóry. Medytacja inicjuje „odpowiedź relaksacyjną”, która aktywuje przywspółczulny układ nerwowy organizmu, powodując obniżenie poziomu kortyzolu.

Zamiast zajadać stres czekoladą czy radzić z nim sobie, wypijając kieliszek wina, wygospodarujmy 20 minut dziennie na samotną sesję w ciszy. Weźmy głęboki oddech i przyjrzyjmy się temu, co nas niepokoi. Chwila dla siebie może sprawić, że nasza skóra zacznie wyglądać lepiej, a my poczujemy się bezpieczniej i spokojniej.  

Przeczytaj również:
Najczęstsze błędy w pielęgnacji skóry trądzikowej