Testy alergiczne skórne a badania z krwi. Kiedy je wykonać?

Czym jest alergia?

Alergia jest nadmierną odpowiedzią układu odpornościowego na dany czynnik – alergen. W reakcji alergicznej wytwarzane są przeciwciała, które w obecności alergenów powodują szereg reakcji w organizmie. Skutkuje to powstawaniem mediatorów stanu zapalnego. Objawy uczulenia mogą być łagodne (np. katar sienny czy łzawienie oczu) lub bardzo poważne (np. wstrząs anafilaktyczny).

Substancje, które powodują uczulenie, same w sobie nie są zazwyczaj szkodliwe. Nadwrażliwy organizm uważa je jednak za czynniki stwarzające zagrożenie i próbuje je zwalczyć.

Do najpopularniejszych czynników wywołujących uczulenie należą: 

• roztocza kurzu domowego, 
• niektóre pokarmy,
• sierść zwierząt, 
• składniki kosmetyków, 
• pyłki roślin.

Co to są testy alergiczne skórne?

Testy skórne są najistotniejszymi badaniami, które pozwalają rozpoznać czynnik wywołujący alergię. Pozwalają one na bezpieczne i szybkie określenie, na jakie substancje dana osoba jest uczulona.

Wyróżniamy trzy rodzaje testów:

• test śródskórny – wykonywany poprzez podanie małej ilość alergenów we wstrzyknięciu w powierzchniową warstwę skóry; 
• test punktowy – polega na delikatnym nakłuwaniu igłą kropli roztworu z alergenem zaaplikowanym na skórę. Jest to badanie mniej czułe i ujemny wynik nie musi świadczyć o braku uczulenia; 
• test płatkowy – wykonuje się go przez położenie na skórę pacjenta krążka bibuły nasączonego roztworem z alergenami.

Wszystkie typy badań wykonujemy na przedramieniu lub plecach pacjenta.

Poza badanymi alergenami na skórę nanosimy również dwie próby kontrolne:

• dodatnią (roztwór histaminy, który powinien spowodować dodatnią reakcję skórną),
• ujemną (substancja, która nie powoduje reakcji, np. sól fizjologiczna).

Jak odczytać testy alergiczne skórne?

Alergolog odczytuje wynik testów skórnych już po ok. 15 minutach. Jeśli powstaną pęcherzyki, są one mierzone linijką i porównywane do próby kontrolnej dodatniej. Po upływie ok. godziny wszystkie reakcje uczuleniowe powinny ustąpić samoistnie.

W testach płatkowych reakcje skórne sprawdzane są po 48, 72 i 96 godzinach.

Testy alergiczne skórne – jak się przygotować?

Aby uzyskać wiarygodne wyniki testu skórnego, pacjent musi się do niego odpowiednio przygotować. 

• Tydzień przed badaniem nie powinien nakładać żadnych leków w postaci kremów, maści ani płynów na część skóry, na której będzie wykonywany test.
• Dwa tygodnie wcześniej powinien zrezygnować z opalania i odstawić leki przeciwalergiczne.
• Trzy tygodnie przed badaniem powinien odstawić glikokortykosterydy doustne (po konsultacji z lekarzem).

Pacjent powinien również poinformować lekarza o wszystkich zażywanych lekach, ponieważ mogą one wpłynąć na wynik badania.

Jakie są przeciwwskazania do wykonania testów skórnych?

W niektórych przypadkach nie powinno się wykonywać testów skórnych. 

Należą do nich:

• choroba wirusowa lub bakteryjna – do 3 tygodni wstecz,
• przyjmowanie antybiotyków – do 3 tygodni wstecz,
• występowanie chorób skóry,
• wstrząs anafilaktyczny lub atak astmy – do 6 tygodni wstecz,
• ciąża.

Czy testy alergiczne z krwi są wiarygodne?

Kiedy wykonujemy testy alergiczne z krwi?

Chociaż do oznaczenia alergenów stosujemy głównie testy skórne, wykonanie badań z krwi jest konieczne w kilku przypadkach:

• gdy otrzymamy wątpliwe wyniki badań z testów skórnych;
• kiedy niemożliwe jest odstawienie leków przeciwalergicznych lub innych leków mających wpływ na wynik testu skórnego;
• kiedy niemożliwe jest wykonanie testów skórnych, np. przez choroby skóry lub wysokie ryzyko wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego.

Obecnie dostępne są testy IgE, które podczas jednego badania mogą identyfikować wiele czynników alergicznych. Dzięki temu wystarczy zbadać krew tylko raz, aby poznać wszystkie substancje uczulające.