Topinambur. Na cukrzycę i otyłość

Topinambur – co to jest?

Topinambur (łac. Helianthus tuberosus L.), a właściwie słonecznik bulwiasty jest rośliną pochodzącą z Ameryki Północnej, przywiezioną do Europy w XVI wieku. Jest on spokrewniony z popularnym słonecznikiem zwyczajnym. Jak podają źródła, jego nazwa pochodzi od plemienia Indian Topinamboore, którzy uprawiali go jako pierwsi.

Topinambur kwitnie na przełomie września i października, osiągając ok. 2-4 metrów wysokości. Częścią jadalną rośliny są bulwy o charakterystycznym słodko-orzechowym smaku, porównywalnym do orzechów brazylijskich. Mogą one przybrać barwę od brązowej aż po fioletową. Kwiaty tej rośliny są natomiast żółte.

Topinambur – wartości odżywcze 

W 100 g topinamburu znajdują się 73 kalorie. Roślina ta jest przede wszystkim źródłem węglowodanów (ok. 17 g/100 g) i błonnika pokarmowego (ok. 2 g/100 g). Zawiera również niewielką ilość białka (ok. 2 g/100 g) i śladowe ilości tłuszczu (ok. 0,01 g/100 g).  

Bulwy topinamburu są źródłem wielu składników mineralnych, m.in.:

• potasu (ok. 430 mg/100 g), 
• wapnia (ok. 15 mg/ 100 g),
• żelaza (ok. 3,5 mg/ 100 g), 
• magnezu (ok. 17 mg/100 g),
• fosforu (ok. 80 mg/100 g).

Zawierają one również witaminy z grupy B, kwas foliowy oraz niewielkie ilości witamin: C, A, E i K. 

Topinambur – jak go jeść?

Dzięki delikatnemu, słodkiemu smakowi topinambur to pyszny dodatek do wielu dań. Możesz go upiec, usmażyć, ugotować, a nawet zjeść na surowo, np. w sałatce. Surowy topinambur jest soczysty i chrupiący, a swoją teksturą – zbliżony do kalarepy. Z tego względu wiele osób je go także w postaci pokrojonej w słupki przekąski. Sprawdzi się również w musach z jabłek i gruszek lub jako ciekawa alternatywa dla ziemniaka do obiadu – tym bardziej że zawiera on dużo krzemionki, więcej witaminy B1, żelaza i inuliny. 

Aby włączyć topinambur do swojej diety, możesz wypróbować prosty przepis na frytki. Wystarczy tylko dokładnie umyć warzywo, pokroić je i wrzucić na dobrze rozgrzany olej. Nie musisz go wcześniej obierać ze skórki. Pamiętaj, by smażyć go nieco dłużej niż ziemniaki. 

Topinambur występuje też w formie soku lub koncentratu do przygotowania napoju prebiotycznego.

Topinambur – gdzie go kupić?

Warzywo to znajdziesz w większych sklepach w kilku postaciach. Nie tylko jako świeży korzeń, ale również suszony (w proszku lub kawałkach), kiszony, w formie mąki lub świeżego soku. 

Topinambur jest też składnikiem suplementów diety.

Topinambur – właściwości

Pomoc w kontroli poziomu cukru we krwi 

Bulwy topinamburu zawierają ok. 17% inuliny, która stanowi około 80% wszystkich węglowodanów. Inulina należy do polisacharydów, które nie są trawione i wchłaniane w przewodzie pokarmowym człowieka. Jest ona rodzajem błonnika pokarmowego. Dzięki jej obecności topinambur świetnie sprawdzi się w diecie osób chorujących na cukrzycę czy insulinooporność. 

Dobry składnik diety redukcyjnej 

Ze względu na niską wartość energetyczną, jak i wysoką zawartość inuliny topinambur świetnie sprawdzi się u osób otyłych, z nadwagą, a także chcących zredukować masę ciała. Ze względu na właściwości pęczniejące daje większe uczucie sytości, ograniczając chęć podjadania.  

Zbawienny dla mikrobiomu jelitowego  

Topinambur jako źródło inuliny wpływa również na rozwój mikroflory jelitowej, ze względu na jej właściwości prebiotyczne. Inulina jest pożywką dla dobroczynnych bakterii bytujących w jelicie. Uważa się, że obniża ona również pH jelit, co skutkuje wyższą biodostępnością wapnia. Działa także immunomodulująco na tkankę limfatyczną przewodu pokarmowego.  

Pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy 

Jak donoszą publikacje naukowe, topinambur może pozytywnie wpływać na układ sercowo-naczyniowy. Zmniejsza poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi, co zawdzięcza obecności inuliny. Dzięki temu istnieje mniejsze ryzyko zachorowania np. na miażdżycę.

Regulacja pracy jelit 

Błonnik pokarmowy i inulina przyspieszają perystaltykę jelit, wspierając tym samym walkę z zaparciami i zapobiegając ich powstawaniu. Oprócz tego inulina i pektyny pomagają oczyścić organizm z toksyn.

Na pomoc skórze

Sok z topinamburu stosujemy również  na owrzodzenia, oparzenia, a także zmiany łuszczycowe na skórze.

Możliwe właściwości przeciwnowotworowe 

Publikacje naukowe donoszą o działaniu cytotoksycznym bulw topinamburu i izolowanych z nich seskwiterpenów laktonowych, zwłaszcza w przypadku raka sutka. 

Topinambur – przeciwwskazania

Chociaż topinambur pozytywnie wpływa na nasze zdrowie, pamiętaj, by spożywać go w rozsądnych ilościach. Nasz układ pokarmowy nie trawi obecnej w topinamburze inuliny, dlatego jej większe ilości mogą przyczynić się do łagodnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych.

Należą do nich:

• bóle brzucha,
• zaparcia,
• biegunki,
• wzdęcia.

Jeśli jesteś w ciąży lub karmisz piersią, również możesz włączyć topinambur do swojego jadłospisu. Ten produkt mogą jeść także dzieci w każdym wieku.

Topinambur jest cenną rośliną, bogatą w związki mineralne, witaminy i inulinę. Pozytywnie wpływa na wyrównanie metaboliczne w cukrzycy, układ sercowo-naczyniowy, pracę jelit oraz ich mikrobiom. Jest również przedmiotem badań naukowców ze względu na możliwe właściwości przeciwnowotworowe.