Wakacje za granicą? Pamiętaj o szczepieniach!

Jakie szczepienia przed podróżą? 

Podstawowe informacje o szczepieniach ochronnych znajdziesz na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych w zakładce „Informacje dla podróżnych”.  

Przykładowo w przypadku podróży do Egiptu nie ma obowiązku szczepień ochronnych. Zaleca się jedynie przestrzeganie podwyższonych zasad higieny ze względu na często występującą u turystów biegunkę podróżnych.  

Do innych popularnych kierunków zaliczamy Turcję. Tutaj również szczepienia nie są obowiązkowe. Ministerstwo zaleca jednak szczepienie przeciwko żółtaczce. Jest to związane z procedurami medycznymi, które obowiązują w tym kraju. W razie poważniejszego zabiegu medycznego, np. operacji, musisz okazać zaświadczenie o takim szczepieniu. 

W przypadku niektórych miejsc, np. Dominikany, możemy spotkać się z bardziej obszernymi zaleceniami. Przy wjeździe z Afryki lub Ameryki Południowej może być konieczne szczepienie przeciw żółtej febrze. Zalecane jest szczepienie przeciw żółtaczce i durowi brzusznemu oraz profilaktyka przeciw dendze. 

W kwestii szczegółowej i aktualnej informacji dotyczącej szczepień skontaktuj się z wojewódzką stacją sanitarno-epidemiologiczną lub specjalistą ds. medycyny tropikalnej.  

Stosuj się do zaleceń Głównego Inspektoratu Sanitarnego, szczególnie jeśli jesteś w ciąży lub planujesz zajść w ciążę. 

Jakie szczepienia do krajów tropikalnych? 

Rodzaj szczepień ochronnych jest uzależniony od kraju, do którego się wybieramy. Szczepienia dzielimy na zalecane rutynowo w podróży, zalecane w określonych regionach oraz obowiązkowe. 

Do szczepień zalecanych rutynowo w podróży zaliczamy: 

• błonicę, tężec i krztusiec, 
• wirusowe zapalenie wątroby typu B, 
• odrę, świnkę, różyczkę, 
• poliomyelitis (choroba Heinego-Medina). 

Wyjazd może być świetną okazją do uzupełnienia szczepień podstawowych i przypominających. Powyższe choroby zakaźne występują na całym świecie. Niezależnie od celu Twojej podróży szczepienia mogą Ci się przydać. 

Jeśli chodzi o szczepienia zalecane/obowiązkowe (w zależności od ryzyka związanego z charakterem podróży), weź pod uwagę szczepienie przeciw: 

• durowi brzusznemu, 
• zakażeniom meningokokowym, 
• wirusowemu zapaleniu wątroby typu A, 
• cholerze, 
• wściekliźnie, 
• kleszczowemu zapaleniu mózgu, 
• żółtej febrze, 
• japońskiemu zapaleniu mózgu. 

Wizyta u lekarza medycyny podróży  

Przed wyjazdem do kraju tropikalnego udaj się do lekarza medycyny podróży, medycyny morskiej i tropikalnej, medycyny transportu lub innej specjalności. Pomoże Ci on zadbać o profilaktykę podróży. W przypadku szczepienia obowiązkowego niezbędny będzie wpis do Międzynarodowej Książeczki Szczepień. Jest ona wydawana bezpłatnie pacjentom, którzy zostali zaszczepieni przeciwko żółtej gorączce (żółtej febrze). 

Specjalistę znajdziesz na stronie Krajowej Sieci Certyfikowanych Centrów Medycyny Podróży (CCMP). Na stronie Głównego Inspektoratu Sanitarnego możesz zapoznać się z informacjami o poszczególnych chorobach, a często odszukasz także listę punktów szczepień.

Istnieje wiele miejsc, w których znajdziemy wytyczne dotyczące szczepień przydatnych podczas podróży. Pamiętajmy jednak, że sytuacja epidemiologiczna na całym świecie dynamicznie się zmienia. Specjaliści w punktach szczepień medycyny podróży bazują na tabeli szczepień zalecanych i obowiązkowych, która jest stale aktualizowana.  

Wytyczne pochodzą z zaleceń: 

• Światowej Organizacji Zdrowia (WHO),  
• Europejskiego Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób,  
• Amerykańskiego Centrum Kontroli Chorób w Atlancie (Centers for Diasease Control and Prevention, CDC), 
• portalu TravelHealthPro prowadzonego przez National Travel Health Network and Centre (NaTHNaC).  

Graniczna Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Warszawie co miesiąc aktualizuje listę zagrożeń zdrowotnych na świecie. Dla ułatwienia nowe ogniska zakażeń lub powiadomienia alarmowe oznaczono w niej pogrubioną czcionką. 

Po jakim czasie od szczepienia można podróżować? 

Wszystko zależy od rodzaju szczepienia. Najbezpieczniej, gdy wizytę u lekarza zaplanujesz 6 do 8 tygodni przed wyjazdem. Taki czas umożliwi przyjęcie odpowiednich dawek szczepionki lub leków. 

Ile kosztują szczepienia na choroby tropikalne? 

Szczepionki dla podróżujących nie są refundowane przez NFZ. Cena za pojedynczą dawkę waha się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych. 

Jak uniknąć zachorowania, jeśli nie ma szczepionki? 

Pamiętaj, że na niektóre choroby nie ma jeszcze szczepionek. W związku z tym ważna jest wizyta u lekarza. Specjalista może zalecić profilaktykę farmakologiczną oraz podpowie Ci, co warto spakować do apteczki. Przybliży także zasady higieny osobistej i żywienia. Ich nieprzestrzeganie jest podstawowym czynnikiem ryzyka.

Higiena żywienia 

„Boil it, cook it, peel it or forget it!” – Ugotuj, upiecz, obierz lub zapomnij!  

To hasło ma przypominać nam o: 

• spożywaniu produktów poddanych obróbce termicznej,  
• piciu przegotowanej wody lub fabrycznie zapakowanych napojów, 
• niedodawaniu kostek lodu do napojów, 
• obieraniu świeżych owoców i warzyw ze skórki. 

Aby uniknąć nieprzyjemnych objawów ze strony układu pokarmowego, możesz zastosować probiotyki. Zacznij je przyjmować tydzień przed wyjazdem.  

Higiena osobista 

• Płucz zęby wodą uzdatnioną lub butelkowaną.
• Często myj lub dezynfekuj ręce. 

Ochrona przed ukłuciem owadów

• Stosuj moskitiery. 
• Zabierz ze sobą produkty odstraszające owady. 
• Wyposaż się w odpowiednią odzież. 
• Jeśli masz taką możliwość, korzystaj z klimatyzacji i nie otwieraj okien.
• Unikaj miejsc, w których aktywność owadów jest największa, np. rzeki, lasy, zwłaszcza rano i wieczorem.
• Nie pozostawiaj resztek jedzenia, które mogą przyciągać owady przenoszące choroby.

Przydatne strony

• https://www.gov.pl/web/gis/podrozujesz-do-krajow-tropikalnych-sprawdz-jakim-infekcjom-mozesz-zapobiec-dzieki-szczepieniom-ochronnym,
• https://www.who.int/travel-advice,
• https://www.ecdc.europa.eu/en,
• https://wwwnc.cdc.gov/travel/,
• https://travelhealthpro.org.uk/,
• https://www.gov.uk/government/publications/the-green-book-appraisal-and-evaluation-in-central-governent/the-green-book-2020,
• https://www.ccmp.pl/,
• https://www.gov.pl/web/gsse-warszawa.

Choroby tropikalne wciąż powodują wiele zgonów. Nie możemy oszacować dokładnej skali zachorowań, ponieważ nie wszystkie są rejestrowane. Zadbajmy o to, aby jak najlepiej zabezpieczyć się przed chorobami. Ostatnie lata przyniosły przełom w badaniach nad wieloma szczepionkami, m.in. przeciw RSV czy malarii. Daje to nadzieje na bezpieczniejsze odkrywanie odległych zakątków świata. Planując swoje wakacje, skorzystaj z wiedzy lekarza medycyny podróży.

Przeczytaj również:
Co zabrać na wakacje? Pobierz checklistę!