Woda w kolanie. Jak rozpoznać objawy?

Staw kolanowy jest naszym największym stawem, który łączy udo z podudziem. Ze względu na to, że przyjmuje duże obciążenia, narażony jest na częste kontuzje i zmiany zwyrodnieniowe. Staw kolanowy otoczony jest z zewnątrz torebką stawową wypełnioną płynem stawowym. Nawilża on struktury tworzące staw, umożliwia przyczepność kości do siebie oraz zmniejsza tarcie. W zdrowym stawie kolanowym ilość mazi stawowej wynosi kilka milimetrów. W przypadku częstych przeciążeń czy urazów, ilość płynu wzrasta i zaczynają się tworzyć obrzęki. To nadmierne wytwarzanie płynu stawowego powoduje powstawanie wysiękowego zapalenia stawu kolanowego, potocznie określanego jako woda w kolanie.  

Na wodę w kolanie najbardziej narażone są osoby aktywne fizycznie. Ich stawy mogą często ulegać kontuzjom i urazom. Problem z wodą w kolanie mogą mieć również osoby z nadwagą i otyłe. Czasem zdarza się jednak, że woda w kolanie pojawia się u osób szczupłych i niemających ze sportem wiele wspólnego.  

Przyczyny wody w kolanie 

• Kontuzje stawu kolanowego – uszkodzenie chrząstki stawowej, zerwanie lub naderwanie więzadła krzyżowego przedniego, złamania kości, uszkodzenia łąkotek na skutek przeciążenia lub urazu; 
• stany zapalne w obrębie kolana – zapalenie kości i stawów, zapalenie kaletki maziowej; 
• przeciążenia kolan związane z nadwagą lub intensywnym uprawianiem sportu; 
• choroby reumatyczne – reumatoidalne zapalenie stawów (RZS), dna moczanowa; 
• nowotwory; 
• torbiel (cysta) Bakera, guzy różnego pochodzenia; 
• infekcje; 
• stany po zabiegach, np. artroskopii. 

Woda w kolanie – objawy 

• Obrzęk, powiększenie zarysu stawu i bardzo wyraźne obrzmienie skóry wokół rzepki; 
• ocieplenie skóry w okolicy całego kolana, co świadczy o stanie zapalnym; 
• sztywność stawu, która utrudnia zginanie i prostowanie kolana; 
• zanik mięśni ud i podudzi przez ograniczoną ruchomość stawu;  
• ból o różnym nasileniu, który może nawet uniemożliwiać poruszanie. 

Woda w kolanie – diagnostyka

• Badanie fizykalne i testy funkcjonalne;
• zdjęcie rentgenowskie – pozwala wykluczyć złamania kości lub zwichnięcia;
• ultrasonografia – wykrywa uszkodzenia i dysfunkcje więzadeł, ścięgien i innych struktur miękkich tworzących staw kolanowy;
• rezonans magnetyczny – szczegółowa analiza tkanek miękkich, m. in. łąkotek, więzadeł, ścięgien, kości i chrząstek stawowych;
• punkcja stawowa – za pomocą igły usuwany jest nadmiar płynu stawowego, z którego następnie pobiera się próbkę do dalszej analizy; krew w próbce najprawdopodobniej oznacza uraz struktur stawowych; bakterie świadczą o toczącej się infekcji; kryształki pirofosforanu są oznaką dny moczanowej.

Woda w kolanie – leczenie

Wysiękowe zapalenie stawów możesz na początku próbować leczyć w domu. Zastosuj zimne okłady, preparaty przeciwbólowe i przeciwzapalne dostępne bez recepty i/lub preparaty z żywokostem lub nagietkiem na obrzęki. Dużo odpoczywaj.

Jeśli jednak domowe sposoby na wodę w kolanie stosowane przez około 3-5 dni nie przynoszą oczekiwanych efektów, zgłoś się do lekarza. Wysiękowe zapalenie stawów leczy się kompleksowo, a współpraca ortopedy i fizjoterapeuty przynosi najlepsze rezultaty.  

Jeśli przyczyną dolegliwości jest uraz czy przeciążenie, lekarz ortopeda zaleci stosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych i odciążenie nogi. Jeśli przyczyną zapalenia jest infekcja, podawany jest antybiotyk w celu zlikwidowania objawów, a jeśli choroba reumatologiczna – stosuje się specjalne leki immunosupresyjne. Stosowane są także, tzw. „blokady” czyli leki steroidowe podawane miejscowo jako wstrzyknięcie dostawowe. Blokują one czasowo receptory czuciowe, pozwalając na częściową regenerację tkanek stawu.  

Jeśli w kolanie gromadzi się nadmiar płynu, wykonywana jest punkcja. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu miejscowym. Daje on natychmiastowy efekt, ale z reguły trzeba go powtarzać. Jest to sposób leczenia objawowego, a nie przyczynowego.   

Uzupełnieniem leczenia farmakologicznego jest rehabilitacja. Wspomaga ona leczenie, zapobiega ubytkom mięśniowym i ograniczeniu zakresów ruchu w kolanie. Rehabilitant może zastosować prądy TENS, pole magnetyczne, laseroterapię, krioterapię i/lub hydroterapię. Poza tym fizjoterapeuta zaproponuje Ci indywidualny zestaw ćwiczeń wzmacniających mięśnie nogi, które nie obciążają zajętego stawu kolanowego. Stosuje się także kinesiotaping (aplikacje specjalnych taśm, które działają odciążająco i przeciwobrzękowo). 

Ostatecznością jest zabieg artroskopii. Polega on na nacięciu skóry wokół stawu i wprowadzeniu do środka specjalnych narzędzi i kamery. W trakcie zabiegu lekarz naprawia uszkodzenia, które doprowadziły do nagromadzenia się wody w kolanie.  

Nieleczony nadmiar płynu w kolanie może prowadzić do poważnych konsekwencji. Od przewlekłego bólu, ograniczenia ruchomości, po poważne problemy z chodzeniem. W przypadku wystąpienia pierwszych objawów zgłoś się do lekarza, by jak najszybciej rozpocząć leczenie. 

Przeczytaj również:
Opuchnięte kostki. Jak sobie z nimi radzić?