Wodorowy test oddechowy. Co wykrywa?

Czym jest wodorowy test oddechowy? 

Wodorowy test oddechowy (HBT) umożliwia wykrycie wodoru w wydychanym powietrzu. Ta metoda diagnostyczna jest bezpieczna, bezbolesna i nieinwazyjna. Specjaliści wykorzystują ją w diagnostyce wielu dolegliwości gastroenterologicznych. 

Obecność wodoru w wydychanym powietrzu jest produktem fermentacji w jelitach. Wodór wytwarzany przez bakterie w procesie fermentacji jest wchłaniany przez ścianę jelita, skąd trafia do krwiobiegu, a następnie do płuc. Dzięki temu możemy zmierzyć jego poziom w wydychanym powietrzu.  

Fizjologicznie w powietrzu, które wydychamy, znajduje się niewielka, a nawet niewykrywalna ilość wodoru. Podwyższone stężenie wodoru w wydychanym powietrzu jest oznaką nieprawidłowego wchłaniania cukrów prostych.

Wodorowe testy oddechowe przeprowadza się z zastosowaniem tak zwanych substratów, którymi mogą być glukoza, laktuloza, laktoza i fruktoza. HBT z wykorzystaniem substratu, np. laktulozy, uruchamia proces fermentacji przez bakterie jelitowe. Wskutek tego wytwarzany jest wodór, co wykrywa aparat pomiarowy. W trakcie badania ocenia się stężenie cząsteczek wodoru na milion cząsteczek powietrza (parts per million, PPM). 

Co oznacza podwyższone stężenie wodoru? 

Nadmiar wodoru potwierdzony w teście diagnostycznym HBT wskazuje na problemy gastroenterologiczne. 

Objawiają się one:  

• wzdętym brzuchem,  
• poczuciem dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej,  
• bólem brzucha,  
• biegunkami. 

Nasilona fermentacja wynika z: 

• zaburzeń trawienia,  
• złego wchłaniania składników, 
• przerostu bakterii bytujących w jelicie cienkim, szczególnie beztlenowych.  

Jakie są rodzaje testów wodorowych? 

Możesz spotkać się z wieloma rodzajami testów wodorowych. Lekarz na podstawie podejrzewanego schorzenia dobierze odpowiednią metodę.  

Wyróżnia się testy: 

• FTT – tolerancji fruktozy, 
• LTT – tolerancji laktozy, 
• STT – tolerancji sorbitolu, 
• FSTT – tolerancji fruktozy i sorbitolu, 
• XTT- tolerancji ksylitolu, 
• LT – test laktulozowy,  
• XT – test ksylozowy. 

Wydychane powietrze jest analizowane przy użyciu chromatografu gazowego lub aparatu Gastrolyzer.  

Jakie są wskazania do wykonania testu wodorowego? 

Lekarz może zalecić Ci wykonanie testu wodorowego, jeśli odczuwasz objawy zaburzeń gastroenterologicznych.  

Wskazania do przeprowadzenia wodorowego testu oddechowego: 

• zespół jelita nadwrażliwego i drażliwego,  
• zaburzenia wchłaniania laktozy (i jej nietolerancja), fruktozy, cukru,  
• monitorowanie leczenia celiakii. 
• podejrzenie SIBO, 
• przewlekłe biegunki, tłuszczowe stolce, zaparcia, 
• nietolerancja ksylitolu i sorbitolu,  
• choroba zapalna jelit, zespół złego wchłaniania, stany po zabiegach operacyjnych jelit, choroba uchyłkowa w obrębie jelita grubego,  
• niedoczynność tarczycy, amyloidoza, 
• zaburzenia autoimmunologiczne, 
• marskość wątroby. 

Jak przygotować się do wodorowego testu oddechowego? 

Aby test wodorowy przebiegł w odpowiedni sposób, pamiętaj o następujących zasadach: 

• Nie spożywaj posiłków na co najmniej 12 godzin przed badaniem.  
• W dniu poprzedzającym badanie unikaj spożywania wolno wchłaniających się węglowodanów, np. chleba i ziemniaków oraz błonnika. Spożycie tych produktów powoduje opóźnione wydalanie wodoru w wydychanym powietrzu. 
• Przy podejrzeniu nietolerancji laktozy jako ostatniego posiłku nie spożywaj mleka i produktów mlecznych.  
• Przy podejrzeniu nietolerancji fruktozy analogicznie nie spożywaj owoców. 
• Na co najmniej 12 godzin przed badaniem powstrzymaj się od palenia papierosów i żucia gumy. 
• Na 2 godziny przed badaniem unikaj wzmożonej aktywności fizycznej i intensywnych ćwiczeń. Hiperwentylacja spowoduje zmiany w wydychanym powietrzu. 
• Jeśli nosisz protezę, w dniu testu nie mocuj protezy klejem. 
• Rano w dniu badania wypij szklankę wody. Nasili to ruchy jelitowe i pomoże „wypłukać” ze światła jelita bakterie jelitowe, które odpowiadają za wzrost stężenia wodoru w wydychanym powietrzu. 
• Przed badaniem dokładnie wyszczotkuj zęby i język. Nie używaj pasty na bazie ksylolitu.  
• Wypłukaj jamę ustną płynem antyseptycznym. 

Czy przed wodorowym testem oddechowym można przyjmować leki? 

Leki, które mają wpływ na wynik testu, to: 

• antybiotyki – leczenie trzeba zakończyć minimum 4 tygodnie przed badaniem,  
• środki przeczyszczające, np. laktuloza  – odstaw je minimum 3 dni przed planowym badaniem, 
• inhibitory pompy protonowej – odstaw je w dniu badania, 
• witaminy – odstaw je w dniu badania. 

Przebieg oddechowego testu wodorowego 

Badanie przebiega następująco: 

• Wykonaj wydech powietrza do urządzenia. 
• Wypij substrat rozpuszczony w wodzie, np. fruktozę, jeśli lekarz podejrzewa jej nietolerancję. 
• Na polecenie osoby wykonującej badanie dokonaj wydechu powietrza do urządzenia w określonych odstępach czasu (zazwyczaj po 15, 30, 60, 90 i 120 minutach od rozpoczęcia badania). 

Test można uznać za pozytywny, jeśli nastąpi wzrost wydychanego wodoru o 20 ppm w stosunku do pierwszego pomiaru przed przyjęciem substratu. Jeśli wynik badania wykaże wzrost o 10-20 ppm, można określić go jako granicznie pozytywny.  

Wodorowy test oddechowy jest prostym, tanim, nieinwazyjnym i wiarygodnym badaniem. Jest bardzo pomocny w zrozumieniu przyczyny objawów gastroenterologicznych.

Przeczytaj również:
Zespół jelita drażliwego – objawy i leczenie