Zaburzenia psychiczne u osób w podeszłym wieku
Kiedy myślimy o problemach zdrowotnych ludzi starszych, zazwyczaj przychodzą nam na myśl schorzenia natury fizycznej. Stale postępujący proces starzenia się organizmu wpływa negatywnie nie tylko na zdrowie fizyczne, ale także może prowadzić do rozwoju lub pogorszenia już istniejących u danej jednostki dolegliwości związanych z psychiką.
Najczęściej występujące zaburzenia psychiczne u osób starszych
U ludzi w podeszłym wieku, podobnie jak w każdej innej grupie wiekowej, może wystąpić szereg zaburzeń psychicznych. Większość schorzeń psychicznych może pojawić się u ludzi niezależnie od wieku, jednak sam wiek może zwiększać ryzyko rozwinięcia się zaburzenia (np. zaburzenia odżywiania mogą pojawić się w każdym wieku, ale okres zwiększonego ryzyka przypada na okres nastoletni i młodej dorosłości) i wpływać na jego przebieg, dając inny wachlarz objawów.
Depresja
Jest ona kojarzona przede wszystkim z obniżonym nastrojem, utratą zainteresowań i chęci do życia oraz ciągłym poczuciem zmęczenia i braku sił. U osób w podeszłym wieku depresja może się objawiać trochę inaczej. Obniżony nastrój może występować w depresji wieku podeszłego, ale w jej przypadku szczególnie charakterystyczna i łatwo zauważalna przez otoczenie jest drażliwość.
Osoby starsze mogą też skarżyć się na dolegliwości somatyczne i poznawcze, takie jak trudności z koncentracją uwagi i zaburzenia pamięci. Nie wynikają one jednak z istniejących schorzeń fizycznych, lecz są skutkiem depresji. Inne objawy depresji, jakie możemy zaobserwować u osób starszych to utrata apetytu, problemy ze snem czy silne poczucie winy i żalu.
Osoby w wieku podeszłym są często osamotnione, cierpią z powodu utraty poczucia sensu życia, uważają, że są niepotrzebne otoczeniu i zmagają się z licznymi dolegliwościami, fizycznymi będącymi źródłem przewlekłego bólu. Czynniki te sprawiają, że osoba starsza może być szczególnie narażona na rozwój depresji.
Otępienia
Są to zaburzenia ściśle związane ze starzeniem się organizmu. Zaliczamy do nich np. chorobę Alzheimera, otępienie skroniowo-czołowe, otępienie z ciałami Lewy’ego. Zaburzenia otępienne często są utożsamiane z problemami z pamięcią. Choć rzeczywiście w przebiegu zaburzeń otępiennych mamy do czynienia z postępującym pogorszeniem się pamięci, to nie jest to jedyny objaw zaburzeń z tej grupy. Do innych objawów należą np. chwiejność nastroju, zmiany zachowania, zaburzenia mowy, apatia.
Zaburzenia lękowe
Objawiają się one problemami ze snem (np. trudności w zasypianiu, wczesne wybudzanie się), wrażeniem ciągłego zmęczenia i braku sił, nerwowością i drażliwością. U osób cierpiących na zaburzenia lękowe pojawić się mogą również objawy somatyczne takie jak: bóle głowy, problemy z trawieniem, wzmożone napięcie mięśniowe, palpitacje serca.
Zaburzenia świadomości
Szczególnie często spotykane u osób starszych (zwykle w wieku 70+). Mogą powstawać na skutek naturalnych zmian degeneracyjnych zachodzących w organizmie w trakcie procesu starzenia się lub być skutkiem chorób somatycznych, takich jak np. udar mózgu. Zaburzenia świadomości objawiają się trudnościami w rozpoznawaniu otoczenia (kto jest kim, co się dzieje, gdzie jestem itp.)
Wiek podeszły to etap życia, w którym człowiek narażony jest na znaczne pogorszenie zdrowia zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Istnieje wiele zaburzeń psychicznych, których objawy mogą znacząco pogorszyć poziom funkcjonowania osoby starszej. Ważne jest, aby zwracać uwagę na zmiany zachowania i nastroju zachodzące u naszych najbliższych i reagować możliwie jak najszybciej, szukając pomocy u specjalistów. Szybkie wdrożenie leczenia może usunąć objawy zaburzeń (np. depresji czy zaburzeń lękowych) lub spowolnić ich postęp (np. choroby otępienne).
Przeczytaj również:
Choroba Parkinsona – jakie objawy są charakterystyczne?
Źródła:
- Cierpiałkowska L., Psychopatologia. Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2008.
- Steuden S., Psychologia starzenia się i starości. Wydawnictwo: PWN, 2012.
- Filipska K., Pietrzykowski Ł., Ciesielska N., Dembowski Ł., Kędziora-Kornatowska K., Zaburzenia depresyjne u osób w podeszłym wieku – przegląd literatury. Gerontologia Polska, 2015, s. 215-219.