Zespół Sudecka – przyczyny, objawy, leczenie

Przewlekłym dolegliwościom bólowym towarzyszą w tym przypadku również inne objawy, takie jak zmiany w obrębie skóry pacjenta, zaburzenia potliwości, ukrwienia zajętego obszaru, czucia oraz czynności ruchowej.

Wyróżnia się dwa typy zespołu wieloobjawowego bólu miejscowego (CRPS): 

• Typ 1 – częstszy, zwykle rozwijający się w wyniku uszkodzenia tkankowego, jednak bez cech uszkodzenia dużego nerwu obwodowego, z objawami zarówno bólowymi, jak i dodatkowymi o nasileniu niewspółmiernie dużym do występującego uszkodzenia. Inne jego nazwy to zespół Sudecka, algodystrofia, czy odruchowa dystrofia współczulna. 
• Typ 2 – rzadszy, związany z dolegliwościami bólowymi występującymi w przebiegu uszkodzeń nerwów obwodowych, czyli zespołów określanych mianem kauzalgii. 

Mechanizm powstawania zespołu nie został jednoznacznie opisany. Postuluje się znaczenie różnych mechanizmów, których początek stanowi uszkodzenie tkanek, wyzwalające reakcje miejscowe, w tym zapalne, dotyczące zakończeń nerwowych i uszkodzonych tkanek, a także ogólnoustrojowe, głównie ze strony układu nerwowego. 

Zespół Sudecka – przyczyny 

Zespół wieloobjawowego bólu miejscowego może rozwinąć się: 

• po urazach kończyn, najczęściej kości promieniowej w odcinku dalszym, nadgarstka czy piszczeli; około 50-70% przypadków CRPS rozwija się u pacjentów po przebytym urazie kończyny; 
• po zabiegach chirurgicznych w obrębie okolic nerwów, stawów i kości obwodowych oraz szkieletu osiowego; 
• w chorobach układu nerwowego, np. udarze mózgu; 
• w schorzeniach internistycznych; 
• bez uchwytnej przyczyny możliwej do ustalenia w procesie diagnostycznym. 

Zespół Sudecka – objawy 

Objawy zespołu mogą rozwinąć się w różnym okresie od wystąpienia czynnika uszkadzającego. Czasem pojawiają się już w okresie kilku godzin, czasem zaś ich początek występuje tygodnie czy miesiące po jego zadziałaniu. Najczęściej dotyczą ręki, w dalszej kolejności kolan, stawów skokowych i stawów stopy, rzadziej innych. Dolegliwości nasilają się wraz z upływem czasu, mimo gojenia tkanek uszkodzonych i są niewspółmiernie silne w stosunku do zakresu zmian tkankowych. 

Wśród objawów wymienia się: 

• ból – najczęściej o charakterze piekącym, o lokalizacji nietożsamej z lokalizacją urazu, przewlekły, występujący samoistnie lub przy niewielkich ruchach; 
• przeczulicę – nadmierną wrażliwość na ból, zmiany temperatury czy dotyk; 
• niekiedy allodynię – odczuwanie bólu pod wpływem bodźca w warunkach prawidłowych go nie wywołującego; 
• osłabienie mięśni, skurcze, drżenia, przykurcze mięśniowe; 
• zanik fałdów skórnych, zaniki skórne; 
• zaniki w obrębie włosów i paznokci; 
• zaczerwienienie lub bladość skóry; 
• zaburzenia ucieplenia zajętego obszaru – podwyższona lub obniżona jego temperatura miejscowa; 
• obrzęki; 
• nadpotliwość; 
• wtórna osteoporoza w kośćcu zajętej kończyny. 

Schorzenie występuje w 3 okresach, które nie zawsze występują, czasem występuje jedynie okres pierwszy, po którym następuje wyzdrowienie. Są to: 

• okres 1 – ostry, głównie z objawami bólowymi, zaburzeniami czucia i zmianami ciepłoty; 
• okres 2 – dystroficzny, w którym pojawiają się zmiany w obrębie skóry, włosów i paznokci; 
• okres 3 – przewlekły, z zaawansowanymi zmianami skórnymi, przykurczami i wtórną osteoporozą. 

Zespół Sudecka – diagnostyka i leczenie 

Rozpoznanie zespołu stawia się na podstawie kryteriów klinicznych. Wśród badań dodatkowych, zależnie od wskazań, zastosowanie znajdują klasyczne rentgenogramy, rezonans magnetyczny, scyntygrafia kości, termografia. 

Leczenie jest wielodyscyplinarne. Stosuje się: 

• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, niekiedy w połączeniu z glikokortykosteroidami; 
• koanalgetyki stosowane w bólu neuropatycznym; 
• leki przeciwdepresyjne; 
• bisfosfoniany; 
• zabiegi fizjoterapeutyczne, 
• terapię psychologiczną.

Przeczytaj również:
Choroba Takayasu – przyczyny, objawy i leczenie