Witaminy dla kobiet w ciąży. Co suplementować?

Witaminy w ciąży – jakie przyjmować? 

Cholina i witaminy B12, B6 

Cholina i witaminy z grupy B uczestniczą w prawidłowej przemianie folianów w organizmie. Cholina wspiera transport kwasów DHA przez łożysko, które są ważne dla prawidłowego rozwoju mózgu i siatkówki dziecka. Niedobór witaminy B12 prowadzi do tak zwanej „pułapki folianowej”. Zwiększa to ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u dziecka, które korzysta jedynie z zasobów witaminy B12 od matki. Z kolei niedobór witaminy B6 może prowadzić do nadmiaru homocysteiny we krwi, co może skutkować niewydolnością łożyska.  

W okresie przygotowania do ciąży i okołokoncepcyjnym (trzy miesiące przed planowanym zajściem w ciążę i trzy miesiące po zapłodnieniu) specjaliści zalecają suplementację: 

• choliny w formie dwuwinianu, 
• witaminy B12 w formie metylokobalaminy, 
• witaminy B6 w formie fosforanu pirydoksalu. 

Kwas foliowy w ciąży 

Niedobór kwasu foliowego stwarza niebezpieczeństwo wystąpienia u dziecka wad ośrodkowego układu nerwowego, serca, układu krwiotwórczego, układu moczowego. 

Niedostateczna suplementacja kwasem foliowym może doprowadzić do nieprawidłowego ukrwienia łożyska, a nawet poronienia. U matki natomiast przyczynia się do rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego i chorób neurodegeneracyjnych.

Ile kwasu foliowego przyjmować? 

Według najnowszych wytycznych (z 2024 r.) w okresie okołokoncepcyjnym, ciąży i karmienia piersią kobieta powinna suplementować kwas foliowy w postaci jego aktywnej formy, czyli 5-metylotetrahydrofolianu (5-MTHF). Aktywna forma folianów ma przewagę nad syntetycznym kwasem foliowym, ponieważ lepiej się wchłania, jest dopasowana do kobiet z mutacją MTHFR (enzymu uczestniczącego w cyklu kwasu foliowego), nie maskuje niedoborów witaminy B12, nie naraża kobiety i dziecka na konsekwencje zespołu UMFA (niezmetabolizowanego kwasu foliowego).  

• W okresie przygotowania do ciąży (co najmniej 3 miesiące przed zajściem w ciążę) przyjmuj 400 µg 5-MTHF oraz 400 µg kwasu foliowego na dzień; 
• W okresie ciąży oraz laktacji przyjmuj 800 µg 5-MFHF na dzień; 
• W okresie przygotowania do ciąży, w ciąży oraz w trakcie laktacji możesz stosować zarówno aktywne formy folianów jak i syntetyczny kwas foliowy; 
• Jeśli Twoje BMI jest wyższe niż 30 kg/m2, a poziom folianów po oznaczeniu wynosi poniżej 28 nmol/l, suplementuj 5 mg folianów na dobę w połączeniu z mio-inozytolem w dawce 1000 mg, maksymalnie do 12. tygodnia ciąży; 
• Jeśli urodziłaś wcześniej dziecko z wadą cewy nerwowej, w kolejnej ciąży suplementuj 5 mg folianów na dobę.

Jod w ciąży 

Niedobór jodu może skutkować niedoczynnością tarczycy (również u matki), uszkodzeniem ośrodkowego układu nerwowego, niedosłuchem lub głuchotą, niedorozwojem umysłowym, poronieniem i przedwczesnym porodem. 

Optymalna dawka jodu w ciąży to 150-200 µg. U kobiet z chorobami tarczycy suplementacja powinna odbywać się na podstawie wyników stężeń hormonów tarczycy i przeciwciał przeciwtarczycowych.

Witamina D w ciąży 

Niedobór witaminy D3 może prowadzić do niedostatecznej mineralizacji kości matki i płodu. Zwiększa ryzyko krzywicy u dziecka, niskiej masy i długości urodzeniowej, spowolnienia rozwoju malucha w 1. roku życia. U kobiet w ciąży niedobór witaminy D jest powiązany z częstotliwością występowania cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego oraz ostrego krwotoku poporodowego.

Kobiety bez niedoborów, z prawidłowym BMI powinny przyjmować 1500-2000 IU. U kobiet z BMI powyżej 30 lekarz może rozważyć zwiększenie dawki do 4000 IU.

DHA w ciąży

Niedobór kwasów DHA może skutkować nieprawidłowym rozwojem siatkówki oka, zaburzeniami rozwoju układu nerwowego, wystąpieniem porodu przedwczesnego i stanu przedrzucawkowego, niższą masą urodzeniową noworodka. 

Dawka dobowa wynosi min. 200 mg. Powinnaś ją zwiększyć, jeśli rzadko jesz ryby. Kobiety obciążone ryzykiem porodu przedwczesnego powinny przyjmować dawkę do 1000 mg.

Żelazo w ciąży 

Niedobór żelaza zwiększa ryzyko poronienia, przedwczesnego porodu, wewnątrzmacicznego zahamowania wzrostu płodu. 

Dawka do 30 mg jest wskazana u kobiet:

• przed 16. tygodniem ciąży z potwierdzoną badaniami niedokrwistością z niedoboru żelaza (z hemoglobiną poniżej 11 g/dl i obniżonym poziomem ferrytyny),
• po 16. tygodniu ciąży bez anemii i ze stężeniem ferrytyny poniżej 60 µg/l.

Nie tylko niedobór składników odżywczych stwarza ryzyko pojawienia się licznych komplikacji ciążowych. Również nadmiar witamin w ciąży może znacząco wpłynąć na jej przebieg. Pamiętaj, by dostarczać je w optymalnej ilości. 

Kupując suplementy, zwróć szczególną uwagę na ich jakość oraz skonsultuj dawkę z lekarzem prowadzącym ciążę. Pamiętaj, że nie mogą one zastąpić zdrowej, odpowiednio zbilansowanej diety.

Przeczytaj również:
Ranking witamin dla kobiet w ciąży. Które wybrać?