Chustonoszenie – hit czy kit?

Na czym polega chustonoszenie? 

Chustonoszenie to sposób noszenia dziecka znany od pokoleń. Polega na noszeniu dziecka bez użycia rąk, przy pomocy długiej tkaniny, którą ściśle owija się dziecko, przywiązując je do swojego ciała. Najważniejsza jest właściwa technika wiązania chusty. Aby chustonoszenie było wygodne i bezpieczne, należy przestrzegać kilku zasad: 

• Właściwe ułożenie dziecka w chuście – pupa dziecka powinna znajdować się poniżej kolan, które odwiedzione są na boki (u noworodka pod kątem maksymalnie 60°, u starszych dzieci 60-90°) i ułożone na wysokości pępka dziecka, palce stóp kierujemy na zewnątrz, rączki powinny być zgięte w stawie łokciowym i rozłożone na boki, głowa nie może być dociśnięta do klatki piersiowej, ale należy zapewnić jej stabilizację materiałem w przypadku niemowląt, które jeszcze nie trzymają jej samodzielnie, ciężar ciała powinien być równomiernie rozłożony, a ułożenie symetryczne. 
• Noszenie przodem do opiekuna – u niemowląt umożliwia zachowanie naturalnej krzywizny kręgosłupa (kształt litery „C”), przyjmowanie lepszej fizjologicznie pozycji, a ponadto unikamy tym samym nadmiaru bodźców z otoczenia. 
• Dokładne dociągnięcie tkaniny – chusta ma przylegać ściśle, tak żeby wiązanie zapewniało stabilne podparcie, bez efektu „wiszenia” i luźnych fałd materiału. 
• Częste zmiany ułożenia dziecka oraz przerwy w chustonoszeniu – niemowlęta nie mogą być zbyt długo noszone w pionowej pozycji, która obciąża nadmiernie stawy biodrowe.

Osoby początkujące mogą skorzystać z porady doradcy chustonoszenia lub pediatry, który poinstruuje, jak prawidłowo ułożyć dziecko oraz pomoże dobrać odpowiedni rodzaj chusty i sposób wiązania. 

Zalety chustonoszenia 

Prawidłowe noszenie dziecka w chuście jest dla niego w pełni bezpieczne, a co więcej przynosi wiele korzyści zarówno opiekunom, jak i maleństwu. Zalety chustonoszenia to przede wszystkim: 

• budowanie silnej więzi z rodzicem, 
• bliski kontakt z ciałem opiekuna sprawia, że dziecko jest spokojniejsze i dłużej śpi, 
• chustonoszenie ma pozytywny wpływ na stawy biodrowe i może być stosowane nawet w przypadku niemowląt z dysplazją rozwojową stawów biodrowych, 
• ciągły, kołyszący ruch przypomina warunki w łonie matki, dzięki czemu zwiększa się poczucie bezpieczeństwa i dziecko lepiej się rozwija, 
• dziecko noszone w taki sposób więcej widzi i doświadcza, a przez to jest w stanie zgromadzić więcej informacji o świecie, który poznaje, 
• chustonoszenie stymuluje błędnik dziecka, co poprawia rozwój zdolności ruchowych (raczkowanie, chodzenie),  
• rodzic ma wolne ręce i może wykonywać codzienne obowiązki bez obawy, że zostaną przerwane przez płacz dziecka, 
• chustonoszenie dobrze sprawdza się, gdy niemowlęciu dokuczają kolki, 
• chusty są łatwe w przechowywaniu i utrzymaniu w czystości, 
• dobrej jakości wyrób może posłużyć dziecku od urodzenia do nawet kilku lat. 

Do jakiego momentu można stosować chustonoszenie u dzieci? 

W chuście nosić można zarówno noworodki, jak i kilkuletnie już dzieci. Wysokiej jakości chusty wytrzymują obciążenie nawet do 25 kg. Kluczowy jest taki dobór sposobu wiązania, żeby odpowiadał bieżącym potrzebom dziecka. W przypadku niemowląt, które nie trzymają jeszcze samodzielnie główki, wiązanie powinno zapewnić stabilizację odcinka szyjnego i głowy. 

Chustonoszenie – przeciwwskazania 

Jeżeli u dziecka występują jakiekolwiek choroby lub nieprawidłowości anatomiczne, należy skonsultować się z lekarzem. Bywa, że przeciwwskazania medyczne wykluczają chustonoszenie dziecka w jednej, określonej pozycji, pozostawiając do wyboru inne warianty noszenia. 

Do bezwzględnych przeciwwskazań do noszenia dziecka w chuście należą: 

• zły stan ogólny dziecka (monitoring czynności życiowych, wspomaganie oddychania), 
• poważne wady anatomiczne uniemożliwiające poprawne wiązanie, 
• stosowanie aparatów ortopedycznych w dolnej części ciała. 

Wybór chusty do noszenia 

W sprzedaży dostępnych jest wiele rodzajów produktów do noszenia niemowląt. Wybór odpowiedniej chusty o dobrych parametrach znacząco wpływa na jakość noszenia. Wyróżnia się następujące rodzaje chust: 

• chusty tkane – są najbardziej uniwersalne, nadają się do noszenia noworodków, jak i starszych dzieci. Według wielu specjalistów najlepiej spełniają swoją funkcję w chustonoszeniu. Ich zakładanie może początkowo wydawać się skomplikowane i wymaga trochę wprawy. 
• chusty kółkowe – pas tkaniny zakończony jest dwoma dużymi kółkami, przez które przesuwa się materiał podczas wiązania, a następnie blokuje między nimi, utrzymując napięcie tkaniny. Mimo takiego ułatwienia chusty kółkowe mają pewną wadę: obciążają tylko jedno ramię, więc nadają się wyłącznie na krótki czas noszenia. W przypadku dłuższych spacerów nie są korzystne zarówno dla osoby noszącej (asymetryczne obciążenie kręgosłupa), jak i dla niemowlęcia (asymetria w rozwoju ruchowym). 
• chusty elastyczne – przeznaczone są głównie dla noworodków i najmniejszych dzieci, ponieważ materiał, z którego są wykonane, jest rozciągliwy i przez to jest w stanie udźwignąć tylko mniejsze ciężary. Zazwyczaj przydaje się do momentu, w którym dziecko osiągnie wiek 5-7 miesięcy lub masę 8 kg. Zaletą chust elastycznych jest łatwiejsze wiązanie, które możemy wykonać na sobie jeszcze przed wzięciem dziecka na ręce. Po zawiązaniu chusty rozciągamy materiał i umieszczamy niemowlę w środku. Niestety według fizjoterapeutów, mimo pozornego ułatwienia, w przypadku elastycznych materiałów znacznie trudniej uzyskać prawidłową pozycję dziecka, a podczas ruchów wiązanie „sprężynuje” i obciąża kręgosłup dziecka. 

Na jakie parametry chusty tkanej zwrócić uwagę? 

Jeśli zdecydujemy się na wybór najbardziej uniwersalnej chusty tkanej, podczas zakupu powinniśmy zwrócić uwagę na następujące parametry: 

• splot – sposób tkania, 
• gramatura, 
• materiał, 
• długość i szerokość, 
• kolorystyka. 

Sposób utkania materiału jest niezwykle ważny. Splot prosty nie spełni wymagań stawianych chustom do noszenia – materiał utkany w taki sposób jest cienki i nie pracuje podczas ruchów. Najlepszym wyborem będzie splot skośny oraz jego warianty (skośno-krzyżowy, jodełkowy, diamentowy, serduszkowy). Najpopularniejszy jest splot skośno-krzyżowy, który charakteryzuje się dużą wytrzymałością oraz dobrym dopasowaniem podczas użytkowania. 

Gramatura to, mówiąc potocznie, grubość tkaniny opisywana jako waga 1 m2 materiału. Chusty o gramaturze poniżej 220 g/m2 zaliczane są do chust cienkich. Najbardziej popularna jest średnia grubość, która przypada na przedział 230-290 g/m2. Najgrubsze chusty mają gramaturę powyżej 290 g/m2. W praktycznym ujęciu im cięższe jest dziecko, tym grubszy materiał potrzebujemy do jego noszenia. 

Materiałem najczęściej wykorzystywanym do produkcji chust jest bawełna. Wyroby mogą składać się wyłącznie z naturalnej 100% bawełny, a także zawierać domieszkę innych materiałów. Dodatek włókien bambusowych nadaje chuście miękkości i przewiewności, jednak zmniejsza przy tym wytrzymałość tkaniny. Len powoduje, że chusta jest sztywniejsza, za to w cieplejsze dni daje większy komfort noszenia. Czasami w składzie znajdziemy wełnę owczą, której właściwości sprawiają, że w chłodne dni ogrzewa, a gdy jest cieplej, umożliwia sprawną wymianę gazową. Jednak domieszka wełny powoduje, że o chustę musimy bardziej zadbać podczas prania (specjalne preparaty do prania). 

Długość chusty dobiera się natomiast do postury osoby noszącej. Rozmiary zaczynają się od 2,6 m (XXS),a  kończą nawet na długości 6,2 m (XXXL). Najbardziej powszechna w użyciu jest długość 4,6 m, która wystarczy do wykonania większości rodzajów wiązań i pasuje na rodziców noszących rozmiary od M do XL. Szerokość chust waha się pomiędzy 60 a 80 cm. Dla najmłodszych dzieci wystarczy 60 cm szerokości, ale gdy chcemy, żeby chusta służyła nam dłużej, lepiej wybrać produkt o szerokości 70 cm lub większej. 

Kolorystyka i wzory z pozoru mają wartość jedynie estetyczną, którą wybieramy zgodnie z naszymi upodobaniami. Warto jednak wiedzieć, że chusty ozdobione w szerokie, dwukolorowe pasy są ułatwieniem we właściwym wiązaniu dla początkujących (kolory informują nas, którą krawędź należy w odpowiedni sposób przełożyć). 

Chustonoszenie w praktyce 

Opracowano wiele typów wiązań, do których instrukcje można znaleźć w różnych poradnikach czy nawet książeczkach dołączanych przy zakupie niektórych chust. Początkowo technika wiązania może wydawać się skomplikowana, jednak już po kilkukrotnym przećwiczeniu zakładanie chusty nie powinno sprawiać problemu. Przy wyborze sposobu wiązania zawsze należy uwzględnić wiek dziecka, jego masę oraz umiejętność samodzielnego trzymania główki. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do poprawności techniki noszenia dziecka warto skorzystać z fachowej pomocy doradcy chustonoszenia. 

Podczas korzystania z chust do noszenia należy pamiętać o kilku zasadach: 

• w czasie wiązania należy zawsze asekurować dziecko, 
• materiał musi ściśle przylegać do ciała, 
• chusta okrywająca dziecko to dodatkowa warstwa materiału, więc aby nie przegrzewać dziecka, trzeba je lżej ubrać, unikając obcisłych spodenek i pajacyków, 
• podczas pierwszego noszenia niemowlę może być zaniepokojone nową sytuacją. Warto wtedy udać się na krótki spacer, a kołyszące ruchy pomogą uspokoić malucha, 
• podczas noszenia w chuście nie należy podawać dziecku jedzenia (dłuższy czas naszej reakcji w przypadku zadławienia) ani gotować przy użyciu kuchenek gazowych (niebezpieczeństwo poparzenia), 
• co jakiś czas należy kontrolować dobrostan dziecka (ewentualne poluzowanie chusty, zmiany ułożenia, swobodny oddech, komfort termiczny). 

Chustonoszenie jest rozwiązaniem praktycznym dla rodziców, a dziecku zapewnia dobre warunki rozwoju i poczucie bliskości. Stosowane we właściwy sposób przynosi wiele korzyści. Aby w pełni korzystać ze wszystkich zalet chustonoszenia, należy najpierw zapoznać się z zasadami bezpiecznego użytkowania.