Tran z dorsza czy olej z wątroby rekina – co wybrać?

farmaceutka  

mgr farm. Agnieszka Mikołajczak

Tranem nazywamy jedynie olej pozyskiwany z wątroby dorsza atlantyckiego i innych ryb z rodziny dorszowatych. Jest on bogatym źródłem kwasów omega-3 – EPA i DHA, które są niezbędnymi składnikami diety. Wchodzą w skład błon komórkowych i są potrzebne do rozwoju wzroku i działania ośrodkowego układu nerwowego. Dzięki powstającym z nich substancjom, biorą udział w regulowaniu stanów zapalnych, ekspresji genów i w normowaniu napięcia ścian tętnic. Tran jest również źródłem witamin A, D i E. 

Dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych EPA i DHA, tran ma udokumentowany wpływ na obniżenie cholesterolu LDL i trójglicerydów, a także zwiększenie poziomu HDL. W małych badaniach klinicznych potwierdzono jego możliwy wpływ na obniżenie ciśnienia tętniczego, gdy był stosowany przez 6- 8 tygodni. Może również wywierać działanie skutkujące obniżeniem poziomu glukozy, CRP i wskaźnika HOMA-IR. 

Najlepszym źródłem EPA i DHA są ryby morskie. W przypadku niedostatecznego ich spożycia warto sięgnąć po preparaty zawierające tran. 

Olej z wątroby rekina zawiera 5% kwasów tłuszczowych omega-3 oraz jest źródłem alkilogliceroli i skwalenu. Alkiloglicerole mają działanie przeciwutleniające, przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, stymulujące wytwarzanie elementów morfotycznych krwi przez szpik kostny oraz zmniejszające powikłania występujące po radioterapii. 

Skwalen wykazuje podobne działanie do alkilogliceroli. Stymuluje aktywność limfocytów i makrofagów, wpływa na szybkość gojenia się ran oraz wykazuje działanie przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowe. Wykazuje również działanie przeciwutleniające, detoksykujące i fotoprotekcyjne.  

Olej z wątroby rekina w badaniach in vitro wykazał potencjalne działanie przeciwnowotworowe, przy czym najskuteczniejsze działanie wykazano dla komórek raka prostaty. Zmniejsza również nawroty aftowego zapalenia jamy ustnej. 

Stojąc przed wyborem produktu, warto pamiętać o różnicach występujących między nimi. Olej z wątroby rekina nie może być traktowany jako źródło kwasów omega-3, gdyż zawiera ich zbyt małą ilość. Szczególnie polecany jest w okresie jesienno-zimowym z uwagi na działanie stymulujące układ odpornościowy oraz działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe. Tran, dzięki wysokiej zawartości kwasów omega-3, wywiera korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy oraz jest źródłem witamin A i D.  

Nienależnie od tego który olej wybierzemy, powinien on być stosowany jako uzupełnienie zróżnicowanej diety.