Olejek różany – czym się cechuje i jakie ma zastosowanie?

Róża damasceńska – charakterystyka 

Róża damasceńska (Rosa damascena L.) jest jedną z najważniejszych roślin należących do rodziny Rosaceae (Różowate). Surowcami znanymi w farmacji są jej owoce, które stanowią naturalne źródło dużych ilości witaminy C. Co ciekawe, nie tylko owoce róży stanowią wartościową część tej rośliny. Popularnym na świecie produktem otrzymywanym poprzez destylację płatków róży jest eteryczny olejek różany. Drugim produktem destylacji płatków róży jest woda różana, czyli tzw. hydrolat różany. 

Otrzymywanie olejku różanego 

Jak wspomniano wcześniej, olejek różany otrzymywany jest poprzez destylację płatków róży. Do tego procesu najczęściej używana jest róża damasceńska (Rosa Damascena L.), jednak destyluje się również płatki róży stulistnej (Rosa centifolia L.) i inne. Po przeprowadzeniu destylacji z parą wodną olejki eteryczne wyodrębnia się z roztworu za pomocą ekstrakcji.  

Obecnie największymi producentami olejku różanego są Bułgaria, Turcja i Maroko.  

Wysoka cena olejku różanego wynika z potrzeby zebrania kilku ton kwiatów, by wyprodukować jeden kilogram olejku. Dodatkowo kwiaty zbierane są tylko raz w roku o poranku, ponieważ wtedy są zamknięte i zawierają największe ilości olejku.   

Właściwości olejku różanego 

Róża była bardzo cenionym i rozpowszechnionym surowcem w Iranie, gdzie mieszkańcy używali jej tradycyjnie jako środek leczniczy w następujących schorzeniach:  

• bóle brzucha,  
• nadmierne krwawienie miesiączkowe, 
• problemy trawienne, 
• zaparcia.  

Obecnie olejek różany ze względu na udowodnione właściwości toksyczne niektórych składników używany jest wyłącznie zewnętrznie, miejscowo lub jako aromaterapia.  

Główne składniki olejku różanego to:  

• terpeny (citronelol, nerol, geraniol), 
• glikozydy, 
• flawonoidy, 
• antocyjany. 

Terpeny, będące najważniejszymi składnikami olejku różanego, odpowiedzialne są za jego intensywny zapach (głównie geraniol), ale również to one mają największy potencjał alergizujący.  

Badania naukowe in vivo i in vitro wskazują na wiele pozytywnych działań olejku różanego: 

• przeciwwirusowe, 
• przeciwbakteryjne, 
• antyoksydacyjne, 
• przeciwnowotworowe, 
• przeciwbólowe, przeciwmigrenowe, 
• przeciwzapalne, 
• przeciwdepresyjne, relaksujące. 

Zastosowanie olejku różanego 

Olejek różany ze względu na swój zapach stosuje się do produkcji perfum i kosmetyków. Na rynku dostępne są balsamy, mydła i żele pod prysznic o zapachu róży. Dodatkowo olejek w połączeniu z innymi, np. olejkiem macadamia, stosowany jest jako preparat pielęgnujący suchą skórę twarzy i ciała. Zastosowany na skórę łagodzi podrażnienia i poprawia jej elastyczność. W niewielkiej ilości można go dodawać do kąpieli. Ze względu na właściwości prozdrowotne olejku różanego można go spotkać również w złożonych kosmetykach do masażu. Zapach i właściwości relaksujące pomagają w odprężeniu się i rozluźnieniu spiętych mięśni. 

Przeciwwskazania i działania niepożądane olejku różanego 

Olejek różany przeznaczony jest wyłącznie do stosowania zewnętrznego! Nie wolno go spożywać.  

Ze względu na alergizujące właściwości terpenów zawartych w olejku zaleca się ostrożność w jego stosowaniu. W szczególności powinny uważać osoby z alergiami skórnymi, skórą wrażliwą i skłonną do jej nadreaktywności.   

Kobiety w ciąży i dzieci 

Kobiety w ciąży powinny zachować ostrożność podczas stosowania olejku na skórę, ponieważ może ona zareagować podrażnieniem. Mogą one jednak z powodzeniem korzystać z aromaterapeutycznych właściwości olejku.  

Dzieci nie powinny używać olejku eterycznego z róży ze względu na toksyczność jego składników. 

Podsumowując, olejek różany stosowany zewnętrznie wykazuje wiele pozytywnych właściwości. Warto wypróbować kosmetyki, w których się znajduje oraz dodać odrobinę olejku do kąpieli. Aromaterapia z zastosowaniem olejku różanego pomoże nam się odprężyć, może także zmniejszyć takie dolegliwości jak ból głowy.   

Źródła: 

• Boskabady MH, Shafei MN, Saberi Z, Amini S. Pharmacological effects of rosa damascena. Iran J Basic Med Sci. 2011;14(4):295-307. 
• Mahboubi M. Rosa damascena as holy ancient herb with novel applications. Journal of Traditional and Complementary Medicine. 2016. 
• Mohebitabar S, Shirazi M, Bioos S, et al. Therapeutic efficacy of rose oil: A comprehensive review of clinical evidence. Avicenna Journal of Phytomedicine. 2017.  
• Sadraei H, Asghari G, Emami S. Inhibitory effect of Rosa damascena Mill flower essential oil, geraniol and citronellol on rat ileum contraction. Research in Pharmaceutical Sciences, 2013. 
• Heydari N, Abootalebi M, Tayebi N, Hassanzadeh F, Kasraeian M, Emamghoreishi M, Akbarzadeh M. The effect of aromatherapy on mental, physical symptoms, and social functions of females with premenstrual syndrome: A randomized clinical trial. J Family Med Prim Care, 2019.