Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Kalendarz adwentowy
X - Herbapol Syrop sosnowy
X - Nutricia Bebilon + Mustela
X - Humavit Colostrum
X - Aurovitas ApoD3
X - Pomysł na prezent 3
X - Baby Week 9
X - Inhalatory
X - Unia Unituss
8

Dieta w reumatoidalnym zapaleniu stawów

Słuchaj artykułu

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest układową chorobą tkanki łącznej. Jest to choroba autoimmunologiczna o podłożu zapalnym, w której farmakoterapia towarzyszy choremu niemal przez całe życie. Jak się okazuje, w tej przypadłości ważną rolę odgrywa wspomaganie żywieniowe. Na co zwrócić uwagę przy dobieraniu jadłospisu? 

Dieta w reumatoidalnym zapaleniu stawów

Dieta w RZS 

Odpowiedni dobór diety w reumatoidalnym zapaleniu stawów ma na celu utrzymanie organizmu w dobrym stanie, wspomaganie procesów regeneracyjnych, zmniejszenie negatywnych skutków farmakoterapii oraz zapobieganie niedoborom pokarmowym. Niezwykle istotna jest eliminacja produktów potencjalnie niekorzystnych, mogących wywoływać stany zapalne oraz włączenie produktów o charakterze funkcjonalnym, które mogą działać przeciwzapalnie w tej przypadłości oraz wspomagać leczenie farmakologiczne. 

Regularność posiłków 

Zaleca się regularne spożywanie posiłków, średnio co 4 godziny. Ostatni posiłek należy zjeść nie później niż 3 godziny przed snem, aby nie obciążać przewodu pokarmowego w nocy. Zbyt późna kolacja może skutkować osłabieniem trawienia i wchłaniania.  


Na reumatyzm
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Odpowiednie zbilansowanie diety 

Dieta powinna dostarczać wszystkich niezbędnych składników pokarmowych, zaczynając od makroskładników, m.in. węglowodanów, białek, tłuszczów, a kończąc na witaminach i składnikach mineralnych. Żywność musi być jak najmniej przetworzona. Należy unikać monotonności posiłków i spożywanych produktów, zatem dieta w RZS powinna być jak najbardziej urozmaicona. 

Węglowodany w diecie 

Wśród węglowodanów, stanowiących główne źródło energii, zalecany jest wybór tych bogatych w błonnik pokarmowy, czyli z pełnego ziarna. Zaleca się spożywanie pieczywa dobrej jakości, najlepiej żytniego na zakwasie. Należy natomiast unikać pieczywa pszennego, wysokoprzetworzonego i wyrobów cukierniczych. W składzie pieczywa nie powinien znajdować się słód jęczmienny oraz karmel.  

Istnieją pewne przesłanki co do eliminacji glutenu. U osób z RZS po spożyciu glutenu dostrzeżono nadmierną reakcję immunologiczną poprzez zwiększoną produkcję immunoglobulin. Ponadto niektórzy chorzy zauważają związek między spożyciem glutenu a zaostrzeniem objawów. Nie jest to jednak obszar w pełni zbadany i zależy od indywidualnej tolerancji chorego.  

Wśród węglowodanów zalecanych u chorych z RZS można znaleźć następujące produkty: 

  • różnego rodzaju kasze (jęczmienna, jaglana, gryczana),  
  • amarantus,  
  • komosę ryżową,  
  • ryż (zwłaszcza brązowy lub biały basmati),  
  • makarony (lepiej wybierać żytnie),  
  • płatki owsiane,  
  • płatki żytnie,  
  • płatki jaglane.  

Warzywa i owoce 

Zalecane jest włączenie do jadłospisu dużej ilości warzyw – powinny się one znaleźć w każdym posiłku. W diecie nie może zabraknąć również owoców (dwie porcje dziennie). Warzywa i owoce są bowiem nie tylko źródłem witamin i składników mineralnych, lecz także związków bioaktywnych, takich jak np. antyoksydanty, które usuwają wolne rodniki, będące jedną z przyczyn stanów zapalnych. Niektóre źródła donoszą o ograniczeniu lub eliminacji warzyw psiankowatych (m.in. ziemniaków, pomidorów, papryki, bakłażanu), które mogą wiązać się z nasileniem sztywności w stawach.  

Tłuszcze w diecie 

Tłuszcze są także ważnym źródłem energii w diecie. Istotny jest właściwy dobór tłuszczów. Zaleca się spożywanie: 

  • oliwy z oliwek,  
  • oleju lnianego,  
  • olejów bogatych w kwas gamma-linolenowy, takich jak olej z wiesiołka, olej z ogórecznika czy olej z pestek czarnej porzeczki.  

Powyższe oleje pozytywnie oddziałują na organizm i są źródłem kwasów tłuszczowych o charakterze przeciwzapalnym. Istnieje wiele publikacji naukowych potwierdzających pozytywny wpływ kwasu gamma-linolenowego na przebieg chorób zapalnych, zwłaszcza reumatoidalnego zapalenia stawów.  

Przeciwwskazane są natomiast tłuszcze zawierające nadmiar kwasów omega-6, które spożywane w dużych ilościach działają prozapalnie. Ich źródłem są olej słonecznikowy, olej sojowy, olej kukurydziany i olej z pestek winogron.  

Poza właściwym doborem olejów w diecie należy uwzględnić tłuste ryby morskie, np. łososia, makrelę, szprotki czy halibuta. Są one źródłem kwasów omega-3. Istotne jest również spożycie orzechów, zwłaszcza włoskich oraz migdałów, które są źródłem prozdrowotnych kwasów tłuszczowych.  

Białko w diecie 

Białko to kolejny makroskładnik istotny w diecie chorego na RZS. Bardzo ważna jest podaż pełnowartościowego białka, czyli takiego, które znajduje się w produktach zwierzęcych. Zaleca się spożywanie chudych gatunków mięs, np.:  

  • kurczaka,  
  • indyka,  
  • cielęciny,  
  • chudej wołowiny,  
  • schabu wieprzowego,  
  • szynki wieprzowej.  

Bardzo ważnym elementem są wspomniane wcześniej ryby, będące źródłem pełnowartościowego białka. Do diety warto włączyć również jajka i produkty mleczne, zwłaszcza fermentowane.  

Osoby z nietolerancją laktozy powinny wybierać produkty pozbawione tego dwucukru.  

Odpowiednie nawodnienie 

Bardzo ważnym aspektem diety w RZS jest regularna podaż płynów w ilości 1,5-2 litry dziennie. Najlepiej wybrać średniozmineralizowaną wodę niegazowaną lub gazowaną, w zależności od indywidualnych preferencji. Warto także sięgnąć po zieloną herbatę, która jest bogatym źródłem antyoksydantów. Przeciwwskazane są natomiast wysokoprzetworzone napoje, bogate w cukier, konserwanty i barwniki.  

Przyprawy 

Do potraw warto dodawać różne przyprawy, zwłaszcza te o charakterze przeciwzapalnym, takie jak: 

  • kurkuma,  
  • imbir,  
  • goździki.  

Do innych zalecanych przypraw należą:  

  • bazylia,  
  • majeranek,  
  • mięta,  
  • szałwia,  
  • tymianek.  

Ostre przyprawy należy stosować według indywidualnej tolerancji.  

W diecie osoby z RZS powinny się także znaleźć cebula i czosnek, będące źródłem związków siarki. 

Rezygnacja z żywności wysokoprzetworzonej 

Zaleca się eliminację żywności wysokoprzetworzonej typu fast food, słonych przekąsek czy słodyczy, będących źródłem niekorzystnych dla zdrowia tłuszczów i cukru, a także konserwantów i barwników. Takie produkty mogą być źródłem substancji rakotwórczych, np. akrylamidu, obecnego m.in. w smażonych frytkach czy chipsach. Do produktów wysokoprzetworzonych należą również kolorowe, słodzone napoje, których należy się wystrzegać. Dieta wysokoprzetworzona sprzyja nadwadze i otyłości.  

Podsumowując, żywienie ma bardzo istotny wpływ na wspomaganie leczenia farmakologicznego chorych z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Odpowiednia dieta może przyczynić się do zmniejszenia stanów zapalnych, a co za tym idzie – redukcji dolegliwości bólowych. Dieta wysokoprzetworzona nie będzie sprzyjała chorym na RZS, ponieważ może nasilać stany zapalne i przeszkadzać w zachowaniu prawidłowej masy ciała, dlatego należy wystrzegać się takich produktów. 

Źródła: 

  1. Jarosz M., Praktyczny podręcznik dietetyki, Instytut Żywności i Żywienia, 2010. 
  2. Ciborowska H. , Rudnicka A., Dietetyka. Żywienie zdrowego i chorego człowieka, PZWL, 2007. 
  3. Vadell AKE, Bärebring L, Hulander E, Gjertsson I, Lindqvist HM, Winkvist A., Anti inflammatory Diet In Rheumatoid Arthritis (ADIRA)-a randomized, controlled crossover trial indicating effects on disease activity. Am J Clin Nutr. 2020 Jun 1;111(6):1203-1213. 
  4. Gertig H., Przysławski J. Bromatologia. Zarys nauki o żywności i żywieniu, PZWL, 2007. 
  5. Białek M., Rutkowska J., Znaczenie kwasu gamma linolenowego w profilaktyce i terapii, Postępy Higieny, 2015. 
  6. Johansson K, Askling J, Alfredsson L, Di Giuseppe D.,  Mediterranean diet and risk of rheumatoid arthritis: a population-based case-control study. Arthritis Res Ther. 2018 Aug 9;20(1):175. 
  7. Fan Yang-Yi, Chapkin R. S., Importance of Dietary ɣ- Linolenic Acid in Human Health and Nutrition, TheJournal of Nutrition, 1998. 
  8. Leventhal LJ., Boyce EG., Zurier RB., Treatment of rheumatoid arthritis with gammalionelic acid, Ann Intern Med., 1993. 
  1. 26 czerwca 2024, 03:31
    Józef

    Bardzo przydatny materiał

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę