Lubczyk – właściwości i zastosowanie

Lubczyk – co to za roślina?

Lubczyk ogrodowy (Levisticum officinale) należy do rodziny roślin selerowatych. Pochodzi z dawnych terenów Persji, ale obecnie uprawia się go powszechnie w wielu rejonach świata, także w Polsce. 

Większości z nas kojarzy się przede wszystkim z przyprawą kuchenną – lubczyk wydobywa z potraw smak umami. Najczęściej stosuje się go do zup i sosów. Ma charakterystyczny, intensywny smak i specyficzny zapach. Jako przyprawę najczęściej używa się liści lubczyku, zarówno w formie świeżej, jak i suszonej.  

Właściwości lecznicze ma korzeń lubczyku. To właśnie z niego przygotowuje się preparaty lecznicze w postaci nalewek czy kapsułek [1-3]. 

Lubczyk – wartości odżywcze, właściwości i działanie 

Korzeń lubczyku zawiera szereg związków aktywnych wpływających korzystnie na zdrowie. Do najważniejszych z nich należą olejki eteryczne, kwasy organiczne i sterole roślinne (fitosterole). Korzeń jest również bogaty w skrobię. 

Lubczyk ma działanie: 

• moczopędne, 
• rozkurczowe, 
• oczyszczające, detoksykujące, 
• wspomagające trawienie, 
• przeciwzakrzepowe, 
• przeciwmiażdżycowe, 
• wykrztuśne, 
• przeciwtrądzikowe, 
• przeciwłuszczycowe [1-3]. 

Zastosowanie lubczyku 

Lubczyk a układ moczowy 

Lubczyk znany jest z właściwości moczopędnych. Warto stosować go wspomagająco w leczeniu chorób nerek.  

Udowodniono, że dzięki działaniu moczopędnemu lubczyk ma zdolność zapobiegania kamieniom nerkowym. 

Dzięki działaniu przeciwbakteryjnemu, odtruwającemu i moczopędnemu z powodzeniem można go stosować w dolegliwościach ze strony układu moczowego, m.in. infekcjach pęcherza [2]. 

Lubczyk a układ pokarmowy

Lubczyk działa rozluźniająco na mięśnie gładkie, dlatego może być stosowany w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, np. jelit. Lubczyk łagodzi wzdęcia, hamuje nadmierną fermentację w jelitach i poprawia perystaltykę. Warto go stosować w niestrawnościach, ponieważ reguluje procesy trawienne w przewodzie pokarmowym. 

Według badań lubczyk może być pomocny w łagodzeniu objawów wrzodów żołądka. Ma też działanie profilaktyczne w tej dolegliwości. 

Lubczyk wpływa na mięśnie gładkie dróg żółciowych, dzięki czemu ułatwia przepływ żółci do dwunastnicy i wspomaga procesy trawienia tłuszczów. 

Lubczyk ma także właściwości oczyszczające i odtruwające, może więc wspomagać leczenie zatruć pokarmowych.  

Ftalidy zawarte w lubczyku wykazują działanie hepatoprotekcyjne, czyli chroniące komórki wątroby. Ze względu na właściwości odtruwające warto go stosować w różnych chorobach wątroby. 

Lubczyk przyspiesza także przemianę materii. 

Ze względu na pobudzanie czynności żołądka można go stosować przy braku apetytu. 

Badania wskazują także na zdolność lubczyku do obniżania poziomu cholesterolu i cukru we krwi. Zaleca się stosowanie lubczyku w hiperlipidemii, która może być konsekwencją cukrzycy. Trwają dalsze badania nad działaniem lubczyku w cukrzycy typu 2 [3-5]. 

Lubczyk – wpływ na skórę 

Lubczyk wykazuje także działanie na skórę. Stosowany zewnętrznie, np. jako jeden ze składników maści, może łagodzić różne problemy skórne. 

Szczególne działanie przypisuje się witaminom z grupy B i witaminie C zawartym w lubczyku. Może być on stosowany w leczeniu zmian trądzikowych.  

Badania wskazują także, że lubczyk ogranicza objawy łuszczycy, takie jak zaczerwienienie, pieczenie i świąd. 

Witaminy zawarte w lubczyku wpływają na poprawę kondycji skóry, wyrównanie kolorytu i redukcję przebarwień. 

Lubczyk zawiera również wiele substancji o działaniu antyoksydacyjnym, dzięki czemu działa przeciwstarzeniowo na skórę. 

Lubczyk ogranicza również rozległe stany zapalne skóry. W tym celu można go zastosować do kąpieli. 

Olejek lubczykowy jest wykorzystywany także w przemyśle kosmetycznym, m.in. do tworzenia kompozycji zapachowych perfum. 

Ponadto lubczyk wywiera wpływ na włosy. Wchodzi w skład kosmetyków regenerujących i zapobiegających wypadaniu włosów [2,4]. 

Lubczyk a układ krążenia 

Lubczyk zawiera duże ilości fitosteroli (steroli roślinnych), które wykazują korzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Lubczyk ma działanie przeciwmiażdżycowe i obniża poziom cholesterolu. 

Dzięki obecności kumaryn lubczyk działa także przeciwzakrzepowo. Kwas chlorogenowy zawarty w lubczyku ma zdolność obniżania ciśnienia tętniczego. 

Regularne przyjmowanie preparatów z lubczykiem może działać wzmacniająco na serce.  

Poleca się go wszystkim osobom cierpiących na choroby układu sercowo-naczyniowego [1,3]. 

Lubczyk a układ odpornościowy 

Dzięki obecności witaminy C lubczyk pozytywnie działa na układ odpornościowy.  

Warto go stosować w infekcjach przebiegających z kaszlem. Lubczyk wspomaga oczyszczanie dróg oddechowych zarówno dzięki działaniu wykrztuśnemu, jak i zdolności do rozrzedzania zalegającej wydzieliny [1,3,4]. 

Lubczyk jako naturalny afrodyzjak 

Lubczyk dzięki zawartości wielu składników wpływających na rozszerzanie naczyń krwionośnych działa pobudzająco. Podejrzewa się, że zwiększenie potencji wynika także z działania rozkurczowego. Lubczyk pobudza libido mężczyzn i kobiet. Dokładny mechanizm działania lubczyku jako afrodyzjaku jak dotąd nie został potwierdzony. 

Korzeń lubczyku można znaleźć w wielu suplementach diety wspomagających aktywność seksualną [6]. 

Lubczyk – pozostałe działania 

Jak wcześniej wspomniano, lubczyk jest silnym przeciwutleniaczem dzięki wysokiej zawartości kumaryn. Składniki antyoksydacyjne chronią organizm przed groźnym działaniem wolnych rodników, dzięki czemu zapobiegają procesom nowotworzenia. Poliacetyleny zawarte w lubczyku mają zdolność hamowania wzrostu komórek nowotworowych. 

Ze względu na właściwości rozkurczowe na mięśnie gładkie brzucha lubczyk może być stosowany w łagodzeniu bólu menstruacyjnego [4,6]. 

Przeciwwskazania do spożywania lubczyku 

Lubczyk ma niewiele przeciwwskazań do stosowania. Nie powinny spożywać go osoby, u których w przeszłości wystąpiła reakcja alergiczna.  

Nadwrażliwość może pojawić się u osób, które źle tolerują kwas glutaminowy. Spożycie lubczyku w większej ilości może wywołać podobne objawy w przypadku syntetycznego glutaminianu. 

Lubczyk ze względu na swoje działanie rozkurczowe powinien być stosowany ze szczególną ostrożnością u kobiet w ciąży.  

Nie należy używać silnie skoncentrowanych preparatów, jednak w formie przyprawy nie stanowi zagrożenia. 

Istotnym przeciwwskazaniem do stosowania lubczyku jest ostre lub przewlekłe upośledzenie funkcjonowania nerek. 

Lubczyku, w formie innej niż przyprawy, nie powinny spożywać dzieci. 

Badania naukowe nie wskazują na żadne interakcje lubczyku z substancjami leczniczymi [1,7]. 

Przeczytaj również:
Gałka muszkatołowa – właściwości i zastosowanie