Choroby trzustki – jakie znaczenie w ich leczeniu ma pankreatyna?

Czym jest trzustka i jak jest zbudowana? 

Trzustka (pancreas) to długi i wąski gruczoł ułożony poprzecznie na tylnej ścianie jamy brzusznej za żołądkiem. Ma budowę zrazikową, a jej barwa jest szaroróżowa lub żółtoróżowa. Czym są zraziki? Składają się one z pęcherzyków wydzielniczych układających się w gronka połączone drogami odprowadzającymi sok trzustkowy, tworząc w ten właśnie sposób jednostki czynnościowe trzustki zwane pankreonami. Ich konsystencja jest miękka, a ciężar to ok. 70-90 g. Długość trzustki to około 15 centymetrów, natomiast grubość – około 2 cm. Trzustka dzieli się na głowę, trzon oraz ogon. Natomiast centralnie w osi gruczołu przebiega przewód trzustkowy, do którego dochodzą mniejsze przewody zrazikowe. 

Sok trzustkowy jest płynem wodojasnym. U człowieka wytwarzane  jest ok. 1200 ml soku trzustkowego na dobę. W jego skład wchodzą trzy elementy:  

• proteazy (trypsyna i erypsyna),  
• amylaza trzustkowa,  
• lipaza. 

Za co odpowiada trzustka? 

Trzustka wytwarza:  

• sok trzustkowy wydzielany do dwunastnicy, który bierze udział w trawieniu pokarmów,  
• dwa hormony powstające w wyspach trzustki – insulinę, będącą hormonem regulującym przemianę węglowodanową i glukagon, podnoszący poziom cukru gronowego we krwi przez rozpad glikogenu. 

Choroby trzustki 

Wyróżniamy następujące choroby trzustki: 

Zapalenie trzustki  

Może być ostre lub przewlekłe. Mimo rozwoju medycyny wciąż pojawiają się trudności w ich rozpoznaniu. Ciężko też ustalić etiologię choroby. Podział zapaleń trzustki uwzględnia:  

• ostre zapalenie trzustki,  
• ostre nawracające zapalenie trzustki,  
• przewlekłe zapalenie trzustki,  
• przewlekłe nawracające zapalenie trzustki.  

Ostre zapalenie trzustki i ostre nawracające zapalenie trzustki różni przebieg kliniczny. Wyleczenie następuje po usunięciu przyczyny. 

Kamica trzustkowa 

Choroba stosunkowo rzadko spotykana. Kamienie umiejscawiają się w głównym przewodzie trzustkowym lub jego rozgałęzieniach. Są to zwykle liczne złogi. Często pojawiają się u chorych na przewlekłe zapalenie trzustki. Kamica trzustkowa, doprowadzając do zatrzymania odpływu soku trzustkowego, może powodować samotrawienie i zniszczenie narządu. Kamienie trzustkowe są popularną chorobą u osób nadużywających alkoholu. Często współwystępują z kamicą żółciową. 

Rak trzustki 

Występuje w postaci pierwotnej i wtórnej (występuje o wiele częściej). Rozwija się bardzo podstępnie i powoli. Ciężko go wykryć we wczesnym stadium, a rokowanie nie jest zbyt dobre.

Zespół Zollingera i Ellisona  

Rzadko spotykany zespół o następujących objawach:  

• wrzód lub mnogie wrzody w żołądku, dwunastnicy lub jelicie czczym o bardzo burzliwym przebiegu, 
• nadmierne wydzielanie bardzo kwaśnego soku żołądkowego,  
• występowanie guzów wysp trzustkowych.  

Torbiele trzustki  

W trzustce mogą  pojawić się różnego rodzaju torbiele. Są to najczęściej torbiele z zastoju, pasożytnicze, nowotworowe i wrodzone. 

Pankreatyna – jaka jest jej rola w leczeniu chorób trzustki? 

W leczeniu chorób trzustki stosuje się leki zawierające pankreatynę. Pankreatyna to wyciąg z trzustek wieprzowych zawierający wspomniane wcześniej enzymy trawienne: lipazę, amylazę i proteazy. Stosuje się ją w przypadku zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki spowodowanej: 

• przewlekłym zapaleniem trzustki,  
• usunięciem żołądka,  
• zespoleniem żołądkowo-jelitowym,  
• zwężeniem przewodu trzustkowego lub przewodu żółciowego wspólnego (m.in. z powodu nowotworu). 

Pankreatyna wspomaga czynność zewnątrzwydzielniczą trzustki, dzięki czemu ułatwia procesy trawienia, wchłaniania białek, tłuszczów i skrobi. Ma także zbawienny wpływ na regulację przemiany materii, zmniejszając objawy zaburzeń trawienia, a dodatkowo reguluje częstość wypróżnień. Enzymy wchodzące w skład leku, nie wchłaniają się, lecz zostają wydalone z organizmu.  

Pankreatynę można stosować także profilaktycznie w przypadku zwiększenia ilości przyjmowanych kalorii (związanego m.in. ze sportem).  

Warto zadbać o swoje trawienie, ponieważ prawidłowa praca przewodu pokarmowego to wyznacznik wysokiej jakości życia i cieszenia się z codziennej diety.