Zioła w zaburzeniach pracy trzustki

Kora i liść harongi 

Haronga jest rośliną należącą do rodziny dziurawcowatych, pochodzących z rejonów Południowej Afryki. Surowcem leczniczym jest kora i liście. Do związków charakterystycznych dla kory harongi można zaliczyć farmakologicznie czynne pochodne 1,8- dihydroksyantracenu – harunganinę i madagascynę. Liście harongi zawierają natomiast hyperycynę i pseudohiperycynę.  

Haronga pobudza czynność zewnątrzwydzielniczą trzustki, wydzielanie soku żołądkowego i żółci. Preparaty i wyciągi z harongi mogą znaleźć zastosowanie w przypadku niestrawności oraz niedostatecznej sekrecji enzymów proteolitycznych.  

Haronga nie jest wskazana w przypadku ostrych stanów zapalnych trzustki, schorzeń wątroby i pęcherzyka żółciowego, kamicy żółciowej i niedrożności jelit. Preparaty zawierające harongę mogą działać fotouczulająco i nie powinny być stosowane dłużej niż przez 2 miesiące. 

Ziele krwawnika 

Krwawnik pospolity jest rośliną należącą do rodziny astrowatych. Powszechnie występuje w Azji i Europie, także w Polsce Surowcem zielarskim jest ziele krwawnika, czyli jego nadziemne części zebrane w okresie kwitnienia.  

Ziele krwawnika zawiera: 

• olejek eteryczny,  
• laktony seskwiterpenowe,  
• poliacetyleny,  
• flawonoidy,  
• garbniki.  

Surowiec wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwkrwotoczne i pobudzające czynności wydzielnicze przewodu pokarmowego.  

Ziele krwawnika może znaleźć zastosowanie w przypadku niestrawności, bywa również składnikiem złożonych mieszanek ziołowych stosowanych pomocniczo w zaburzeniach pracy trzustki.  

Glistnik jaskółcze ziele 

Glistnik to bylina z rodziny makowatych, powszechnie występująca w Europie, Azji i Ameryce Północnej. Surowiec farmakopealny stanowi ziele, które zawiera alkaloidy izochinolinowe, kwasy organiczne (chelidonowy, jabłkowy, cytrynowy), karotenoidy, flawonoidy i enzymy proteolityczne. 

Zielu glistnika przypisuje się działanie przeciwdrobnoustrojowe, rozkurczające mięśnie gładkie, żółciopędne i przeciwbólowe. Dzięki obecności enzymów proteolitycznych wyciągi alkoholowe tej rośliny są składnikiem mieszanek ziołowych wspomagających trawienie poprzez stymulację wydzielania soku żołądkowego, trzustkowego i żółci. 

Surowca nie należy stosować w przypadku uszkodzenia wątroby lub przyjmowania leków hepatotoksycznych. 

Mniszek lekarski 

Mniszek lekarski (mlecz, dmuchawiec) należy do rodziny astrowatych i rośnie dziko w całej Polsce. Surowcem farmakopealnym jest ziele i korzeń. Związki aktywne obecne w zielu to:  

• kwasy fenolowe,  
• flawonoidy,  
• kumaryny,  
• węglowodany, 
• witaminy, minerały.   

Korzeń natomiast zawiera kwasy fenolowe, laktony seskwiperpenowe, glikozydy, inulinę i związki mineralne (głównie potas). 

Wysuszone części tej rośliny działają moczopędnie, żółciopędnie, hipoglikemicznie i wspomagająco na proces trawienia. Mniszek wchodzi w skład wielu mieszanek ziołowych tradycyjnie stosowanych w zaburzeniach przewodu pokarmowego i dyspepsjach wynikających z niedostatecznego wydzielania żółci czy soku trzustkowego. 

Preparatów z mleczem nie powinny stosować osoby z niedrożnością jelit czy dróg żółciowych. 

Niedojrzały owoc papai 

Papaja należy do roślin ciepłolubnych, charakterystycznych dla klimatu zwrotnikowego. Osiąga nawet do 10 m wysokości. Najprawdopodobniej pochodzi z Afryki Wschodniej. W lecznictwie zastosowanie znajduje niedojrzały owoc papai. Z jego soku otrzymywany jest enzym – papaina.  

Papaina jest enzymem proteolitycznym – rozkładającym białka na pojedyncze aminokwasy, dlatego też może znaleźć zastosowanie w przypadku zaburzeń trawiennych i niestrawności spowodowanej niedostatecznym wydzielaniem enzymów trawiennych przez trzustkę.  

Należy wspomnieć, że papaina jest wrażliwa na działanie soku żołądkowego, dlatego też najlepiej przyjmować ją w odpowiedniej postaci, np. w formie kapsułek dojelitowych. Papaina najczęściej jest spotykana w połączeniu z bromeliną w formie preparatów złożonych wspomagających pracę trzustki. 

Ananas jadalny 

Ananas należy do roślin z rodziny bromeliowatych szeroko uprawianych w różnych częściach świata. W stanie dzikim można go spotkać w Ameryce Południowej, zwłaszcza w Brazylii. Surowcem jest zarówno owoc, jak i liście, z których izolowany jest enzym – bromelina. 

Bromelina jest enzymem proteolitycznym – rozkładającym białko. Znajduje on zastosowanie w problemach trawiennych, zwłaszcza na tle zaburzeń pracy trzustki. W preparatach złożonych najczęściej jest stosowany razem z papainą i enzymami trzustkowymi. Dodatkowo wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe. 

Przeciwwskazaniem do stosowania jest m.in. skaza krwotoczna i ciężkie uszkodzenie wątroby i nerek.   

Przeczytaj również:
Przewlekłe zapalenie trzustki – przyczyny, objawy, leczenie
Ostre zapalenie trzustki – przyczny, objawy, leczenie