Powikłania po grypie. Czy mogą być niebezpieczne?

Powikłania po grypie – kto jest na nie najbardziej narażony? 

Zazwyczaj grypa przebiega bez powikłań, jednak w niektórych przypadkach ryzyko komplikacji znacznie się zwiększa.

Na ciężki przebieg grypy i jej powikłania narażone są głównie osoby starsze (powyżej 65. roku życia) oraz dzieci (szczególnie do 24. miesiąca życia).

Ponadto do grup ryzyka zaliczamy: 

• kobiety w ciąży,  
• osoby otyłe,
• osoby z niedoborami odporności (w tym zakażone wirusem HIV i stosujące leki immunosupresyjne), 
• osoby cierpiące na choroby przewlekłe.

Grypa może być bardzo niebezpieczna dla osób chorujących na schorzenia układu oddechowego (np. astma, POChP), układu krążenia (niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca), nerek, wątroby, krwi oraz cukrzycę.  

Powikłania po grypie – jakie są ich objawy?

Powikłania po grypie – zaostrzenie choroby przewlekłej 

W przebiegu grypy może dojść do zaostrzenia chorób przewlekłych o dotychczas dobrze kontrolowanych objawach. Szczególnie często pogarsza się stan chorych cierpiących z powodu takich schorzeń układu oddechowego jak POCHP czy astma oskrzelowa.  

Szacuje się, że wirus grypy może powodować nawet do 25% zaostrzeń POCHP wymagających hospitalizacji.  

W przebiegu grypy mogą zaostrzyć się także choroby układu krążenia, w tym choroba niedokrwienna serca i niewydolność serca. Istnieje również ryzyko pojawienia się powikłań dotychczas dobrze kontrolowanej cukrzycy. 

Powikłania po grypie – zapalenie płuc 

Zapalenie płuc to jedno z najczęstszych powikłań grypy.

Wyróżniamy pierwotne zapalenie płuc (wywoływane przez wirusa grypy) oraz wtórne zapalenie płuc (o podłożu bakteryjnym). Jest to powikłanie, które stosunkowo rzadko występuje u osób zdrowych. Prawdopodobieństwo zachorowania znacznie się zwiększa, jeśli pacjent obciążony jest chorobami układu oddechowego, krążenia lub cukrzycą. 

Pierwotne zapalenie płuc objawia się przede wszystkim: 

• kaszlem,  
• dusznością,  
• przyspieszonym oddechem, 
• podwyższoną temperaturą, 
• w cięższych przypadkach może pojawić się także sinica.  

Wtórne zapalenie płuc powodowane jest zwykle przez bakterie: S. pneumoniae, S. aureus lub H. influenzae. Pojawia się zazwyczaj w okresie, gdy objawy grypy zaczynają ustępować. Następuje wówczas powrót gorączki oraz nasilenie kaszlu, duszności i osłabienia. Ponadto w badaniach laboratoryjnych obserwuje się narastanie wskaźników stanu zapalnego. 

Leczenie zapaleń płuc zależy od stanu chorego i podejrzewanej przyczyny.

Obejmuje ono przede wszystkim:

• prawidłowe nawadnianie i żywienie chorego,
• odpoczynek,
• rzucenie palenia,
• stosowanie leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych.

W przypadku wtórnego zapalenia płuc lekarz może zapisać także antybiotyki. Natomiast w pierwotnym zapaleniu płuc stosuje się głównie leczenie objawowe oraz leki przeciwwirusowe. 

Powikłania sercowe po grypie

Wirus grypy może niekorzystnie wpływać na układ krążenia. Chociaż powikłania sercowe występują rzadko, mogą być bardzo groźne dla zdrowia i życia chorego. Należą do nich m.in. zapalenie osierdzia i mięśnia sercowego.

Pogrypowe zapalenie mięśnia sercowego lub osierdzia może objawiać się na wiele sposobów.

Chorzy najczęściej skarżą się na: 

• ból w klatce piersiowej,  
• duszność,  
• osłabienie,  
• omdlenia,  
• uczucie kołatania serca, 
• niskie ciśnienie tętnicze krwi.  

Objawy te pojawiają się zwykle między 4. a 7. dniem od wystąpienia pierwszych symptomów infekcji. Zapalenie mięśnia sercowego może przebiegać bezobjawowo, jak i bardzo poważnie. Na ciężki przebieg choroby szczególnie narażeni są chorzy cierpiący na przewlekłe choroby układu krążenia. Może dojść u nich m.in. do rozwoju zaburzeń rytmu serca, niewydolności układu krążenia, wysięku w worku osierdziowym, a w konsekwencji – do zagrażającej życiu tamponady serca.  

Ponadto u osób obciążonych schorzeniami układu krążenia, np. po przebytym zawale mięśnia sercowego, z niewydolnością serca czy zaburzeniami rytmu, może dojść do zaostrzenia przebiegu choroby i pogorszenia ogólnego stanu zdrowia. Naukowcy dowiedli również, że grypa znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca i zgonu z powodu zawału mięśnia sercowego. 

Powikłania po grypie neurologiczne 

W przebiegu grypy mogą pojawić się także powikłania neurologiczne. Należą do nich m.in. zapalenie mózgu i rdzenia kręgowego, encefalopatie oraz zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Mogą również pojawić się zaburzenia neurologiczne o charakterze ogniskowym, zespół Guillain Barre czy zespół Reye’a. 

Powikłania neurologiczne występują głównie u dzieci, jednak coraz częściej rozpoznawane są także u osób dorosłych.

U pacjenta można zaobserwować: 

• zaburzenia czucia,  
• osłabienie siły mięśniowej,  
• trudności w mówieniu, połykaniu, poruszaniu się lub oddychaniu, 
• napady padaczkowe lub zaburzenia świadomości (w cięższych przypadkach). 

Lekarz diagnozuje zaburzenia neurologiczne przede wszystkim na podstawie badania neurologicznego i wyników badań laboratoryjnych i obrazowych, np. tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. W niektórych przypadkach konieczne może okazać się również nakłucie lędźwiowe. 

Powikłania po grypie – zapalenie mięśni 

Zapalenie mięśni jest rzadkim powikłaniem grypy. Częściej występuje ono u dzieci niż u dorosłych. Objawy zwykle pojawiają się na początku infekcji i zazwyczaj dotyczą mięśni podudzi. Chorzy najczęściej skarżą się na ból i tkliwość mięśni, a także osłabienie i trudności w poruszaniu się. Dolegliwości w większości przypadków ustępują samoistnie w ciągu kilku dni. Zdarza się jednak, że zapalenie mięśni przyjmuje ciężki przebieg i prowadzi do tzw. rabdomiolizy, czyli rozpadu komórek budujących mięśnie. Jej skutkiem może być ostra niewydolność nerek, która w najcięższych przypadkach może wymagać leczenia nerkozastępczego.  

Powikłania po grypie – oczne i wtórne infekcje bakteryjne 

W przebiegu grypy mogą pojawić się także powikłania obejmujące narząd wzroku. Najczęstszym z nich jest zapalenie spojówek. Pacjent może zachorować również na zapalenie nerwu wzrokowego, retinopatię lub zapalenie błony naczyniowej oka. 

Inne powikłania po grypie

Ponadto w przebiegu grypy mogą pojawić się również takie powikłania jak zapalenie ucha środkowego, zapalenie oskrzeli czy zapalenie gardła. Infekcja wirusowa z czasem może przejść w infekcję bakteryjną, wywoływaną głównie przez gronkowce i paciorkowce. W tym przypadku lekarz powinien wdrożyć nie tylko leczenie typowe dla grypy, ale również antybiotykoterapię.