Cytrynian sodu (E331) – czy jest szkodliwy dla zdrowia?

Czym jest cytrynian sodu?

Cytrynian sodu (E331) o wzorze chemicznym C3H4(OH)(COONa)3 jest organicznym związkiem z grupy cytrynianów, tzw. solą sodową kwasu cytrynowego. Sól ta pełni rolę konserwantu i emulgatora żywności i oznacza się ją symbolem E331. Nazwa cytrynian sodu jest niejednoznaczna, przeważnie odnosi się do cytrynianu trisodowego, jednak może również dotyczyć cytrynianu disodowego oraz monosodowego.

Cytrynian sodu – właściwości i zastosowanie

Cytrynian sodu ma postać białego, bezzapachowego proszku lub bezbarwnych kryształków o lekko kwaśnym smaku. Występuje jako hydrat połączony z wodą. Jest higroskopijny, dzięki czemu łatwo pochłania oraz łączy się z wodą, dlatego należy chronić go przed zawilgoceniem. Jego pH przyjmuje wartości między 7,5 a 9. Dzięki właściwościom E331 wykorzystuje się go  w wielu gałęziach przemysłu.

W medycynie stosowany jest jako:

• antykoagulant (środek zapobiegający zlepianiu krwinek),
• lek przeczyszczający,
• lek łagodzący dolegliwości związane z układem moczowym,
• środek zmniejszający krzepliwość krwi.
• w przemyśle kosmetycznym – do regulacji kwasowości.
  

W przemyśle kosmetycznym – do regulacji kwasowości

W przemyśle spożywczym jako:

• dodatek smakowy,
• konserwant,
• tzw. sekwestrant, czyli substancja tworząca związki chemiczne z jonami metali.

Cytrynian sodu w żywności

Dodatek E331 wpływa na walory smakowe oraz wizualne produktów. Zapobiega brunatnieniu owoców i warzyw czy jełczeniu tłuszczów. Wpływa na aktywność przeciwutleniaczy i utrzymuje odpowiednie pH produktów. Dzięki właściwościom emulgującym nadaje jednolitą konsystencję roztworom niemieszających się cieczy. Dodany do marmolad sprawia, że mają bardziej  żelową konsystencję, natomiast w kwaskowatych napojach gazowanych chroni produkt przed zmianą barwy, smaku i konsystencji.

W jakich produktach spożywczych znajdziemy cytrynian sodu?

Cytrynian sodu możemy znaleźć w szerokiej gamie produktów spożywczych. Dodawany jest między innymi do:

• dżemów i marmolad,
• majonezów, musztard, sosów sałatkowych,
• napojów bezalkoholowych oraz spirytusowych,
• mleka koziego UHT i zagęszczonego,
• fermentowanych napojów mlecznych,
• różnego rodzaju koncentratów,
• ciast i deserów,
• dań obiadowych
• dodatków do potraw,
• chipsów,
• sera mozzarella,
• mięsa,
• przetworów rybnych,
• wyrobów garmażeryjnych,
• konserw,
• lodów,
• margaryn,
• kompotów,
• pakowanych i nieprzetworzonych owoców i warzyw, również mrożonych.

E331 występuje naturalnie w niektórych owocach cytrusowych, truskawkach czy kiwi.

Szkodliwość cytrynianu sodu

Cytrynian sodu uznany jest za bezpieczną substancję w dawkach stosowanych w przemyśle spożywczym. Nie wchłania się w układzie pokarmowym i jest wydalany z moczem, dzięki czemu nie zalega w naszym organizmie. Sól ta dodawana jest również do produktów przeznaczonych dla niemowląt, co świadczy o jej bezpieczeństwie.

Nadmiar cytrynianu sodu może osłabić lub wzmocnić działanie niektórych leków, wywołać biegunki i wymioty. Leki zawierające cytrynian sodu należy przyjmować po posiłku, popijając je szklanką wody. Osoby uczulone na kwas cytrynowy również powinny unikać produktów z dodatkiem E331. Jednak alergie na cytrynian sodu występują bardzo rzadko, a w przypadku uczulenia pojawić się może wysypka, swędzenie okolic twarzy i oczu oraz zawroty głowy.

Cytrynian sodu, oznaczany symbolem E331, powszechnie stosowany jest w przemyśle medycznym, spożywczym oraz kosmetycznym. Ze względu na jego obecność w wielu produktach spożywczych, trudno go uniknąć. Naturalnie występuje w owocach cytrusowych, truskawkach, jak również w ludzkim organizmie, pełniąc szereg istotnych funkcji. Cytrynian sodu uznany jest za substancję bezpieczną, jednak spożywany w nadmiernych ilościach może osłabić lub wzmocnić działanie niektórych leków. Nie wyznaczono dopuszczalnej dziennej dawki spożycia tej substancji, ale szczególnie powinny na nią uważać osoby z nietolerancją kwasu cytrynowego.

Źródło:

Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1129/2011 z dnia 11 listopada 2011 r.