Czosnek niedźwiedzi. 5 sposobów na jego wykorzystanie

Co to jest czosnek niedźwiedzi? 

Czosnek niedźwiedzi (łac. Allium ursinum) jest wieloletnią byliną. Rośnie głównie na terenach Europy i Azji. W Polsce występuje dość powszechnie, głównie na południu kraju. Często możemy go spotkać w lasach liściastych. W naszym kraju roślina ta jest objęta częściową ochroną, dlatego jej zbiór musi odbywać się w określonych warunkach. 

Według legendy czosnek niedźwiedzi miał być pierwszym posiłkiem dla niedźwiedzi budzących się z zimowego snu, stąd wywodzi się jego nazwa. 

Jak wygląda czosnek niedźwiedzi? 

Cechą charakterystyczną czosnku niedźwiedziego są zielone, jajowato lancetowate liście z paskiem pośrodku, które wyrastają z cebulki. Ma śnieżnobiałe kwiaty w kształcie gwiazdy, które pojawiają się od kwietnia do maja. Ma charakterystyczny zapach czosnku zwyczajnego. 

Czosnek niedźwiedzi łatwo pomylić z trującą konwalią majową lub zimowitem jesiennym. Wybieraj rośliny od sprawdzonych dostawców lub wyhoduj je w swoim ogrodzie, aby uniknąć pomyłki i zatrucia.  

Czosnek niedźwiedzi – właściwości  

Część właściwości przypisywanych czosnkowi niedźwiedziemu w medycynie ludowej potwierdzają niektóre badania naukowe.  

Czosnek niedźwiedzi zawiera dużą ilość: 

• flawonoidów,  
• karotenoidów,  
• chlorofilu,  
• związków o właściwościach przeciwutleniających i przeciwzapalnych.   

Ze względu na zawartość alliny, allicyny i innych związków siarki działa on przeciwpasożytniczo, grzybobójczo i antybakteryjnie. Liczne badania dowiodły, że wykazuje on silne właściwości antyoksydacyjne. Dzięki temu chroni organizm przed działaniem wolnych rodników.  

Wiele badań udowodniło również, że czosnek niedźwiedzi wspomaga profilaktykę i leczenie chorób sercowo-naczyniowych. Przyczynia się on do obniżenia ciśnienia tętniczego oraz poziomu cholesterolu (zwłaszcza złego cholesterolu frakcji LDL) i trójglicerydów, a także działa antyagregacyjnie (zapobiega tworzeniu się zakrzepów).    

Czosnek niedźwiedzi może poprawić odporność i wzmocnić organizm. Możemy go stosować podczas przeziębienia.  

Czosnek niedźwiedzi wspiera trawienie i łaknienie. Może być pomocny w leczeniu łagodnych dolegliwości żołądkowo-jelitowych, a według niektórych badań może wspomagać odbudowę mikroflory jelitowej po przebytej antybiotykoterapii. Znany jest też z właściwości wspomagających oczyszczanie organizmu z toksyn i metali ciężkich.   

Ze względu na obecność związków siarki czosnek niedźwiedzi może mieć pozytywny wpływ na stan skóry, włosów i paznokci.  

Wykorzystuje się go także w balsamach stosowanych w dolegliwościach stawowo-mięśniowych.  

Czosnek niedźwiedzi – przeciwwskazania 

Szczególną ostrożność powinny zachować osoby z wrzodami żołądka i dwunastnicy.

Czosnku niedźwiedziego nie powinny stosować:

• kobiety w ciąży,
• karmiące piersią,
• dzieci poniżej 12. roku życia.  

Czosnek niedźwiedzi – przepisy 

Czosnek niedźwiedzi może posłużyć jako dodatek do różnych potraw. Bardzo dobrze komponuje się podawany z twarogiem, żółtym serem czy jajkami ugotowanymi na twardo. Umyte liście czosnku niedźwiedziego drobno posiekaj i posyp nimi np. jajka lub kanapkę. Możesz także przygotować masło czosnkowe. Wystarczy, że posiekany czosnek zmieszasz z masłem. Czosnek niedźwiedzi sprawdzi się jako składnik sałatki.  

Z czosnku niedźwiedziego możesz również przygotować sok, olejek i esencję. Możesz go również ukisić lub wysuszyć. 

Sok z czosnku niedźwiedziego 

Składniki: 

• kilka świeżych liści czosnku niedźwiedziego, 
• sok z 1 cytryny, 
• woda. 

Sposób przygotowania: 

Liście czosnku niedźwiedziego opłucz pod bieżącą wodą. Posiekaj je na mniejsze kawałki i włóż do blendera. Zalej je wodą i dodaj sok z cytryny. Całość dokładnie zmiksuj. Możesz przecedzić sok przez sitko. Wypij od razu po przygotowaniu. 

Sok z czosnku niedźwiedziego możesz stosować w celu wzmocnienia układu odpornościowego podczas infekcji lub w trakcie antybiotykoterapii. Wspomaga on funkcjonowanie układu krążenia i jelit. Świeżo przygotowany sok możesz stosować na kaszel przy przeziębieniu. 

Esencja z czosnku niedźwiedziego 

Składniki: 

• garść świeżych liści czosnku niedźwiedziego, 
• 500 ml alkoholu 40%. 

Sposób przygotowania: 

Liście czosnku niedźwiedziego umyj i osusz ręcznikiem papierowym. Pozostaw do wyschnięcia w ciemnym miejscu, najlepiej na 24 godziny. Po upływie tego czasu potnij liście na paski i przełóż do słoika z dopasowaną zakrętką. Zalej je alkoholem i szczelnie zamknij słoik. Całość przechowuj przez ok. tydzień w ciemnym i chłodnym pomieszczeniu. W tym czasie dwa razy dziennie potrząsaj słoikiem. Następnie płyn przecedź przez sito do czystej butelki. Stosuj codziennie 10-15 kropli esencji, rozcieńczając je w wodzie.  

Stosowanie esencji przez 4-6 tygodni przyczyni się do opóźnienia procesów starzenia i wspomoże pamięć. 

Olej z czosnkiem niedźwiedzim 

Składniki: 

• garść świeżych liści czosnku niedźwiedziego, 
• 500 ml oleju słonecznikowego, rzepakowego lub oliwy. 

Sposób przygotowania: 

Liście umyj pod bieżącą wodą i starannie osusz. Posiekaj je na drobne kawałki i umieść w blenderze. Zmiksuj liście, stopniowo dodając olej. Całość przelej do butelki ze szczelnym zamknięciem. Pozostaw na ok. 7 dni w chłodnym miejscu, a następnie przecedź przez gazę.  

Olej z czosnkiem niedźwiedzim możesz dodawać do sałatek. Dzięki temu wzmocnisz swoją odporność. Możesz go również stosować zewnętrznie na ropiejące i swędzące wypryski na skórze. 

Kiszony czosnek niedźwiedzi 

Składniki: 

• 300-500 g świeżych liści czosnku niedźwiedziego, 
• 2 łyżeczki soli, 
• ewentualne dodatki, np. chrzan, liść laurowy, ziele angielskie. 

Sposób przygotowania: 

Liście razem z ogonkami umyj, pokrój i ułóż ciasno w słoiku. Wsyp sól i dodatki. Całość zalej gorącą wodą. Delikatnie ubij czosnek, aby pozbyć się nadmiaru powietrza. Czosnek kiś przez 2 tygodnie w suchym, zaciemnionym i chłodnym pomieszczeniu. 

Kiszony czosnek niedźwiedzi obniża ciśnienie krwi, sprawdza się w profilaktyce miażdżycy i zmniejsza ilość żółci, która powstaje w organizmie. Mogą go stosować osoby z nadprodukcją kwasu żołądkowego, które borykają się ze zgagą. Kiszony czosnek niedźwiedzi zapobiegnie jej powstawaniu. 

Suszony czosnek niedźwiedzi 

Możesz kupić gotowy suszony czosnek niedźwiedzi lub ususzyć go samodzielnie. Najłatwiej będzie to zrobić w suszarce do grzybów, owoców i warzyw. Zajmie to kilka godzin. 

Czosnek niedźwiedzi – uprawa 

Czosnek niedźwiedzi możesz wyhodować we własnym ogrodzie. Sprawdzą się tutaj zarówno nasiona, jak i cebulki. Możesz go wsadzić do gleby lub wyhodować w doniczce. Roślina ta lubi zacienione miejsca. Potrzebuje także częstego podlewania.  

Najlepszą porą na sadzenie czosnku niedźwiedziego jest koniec lata lub początek jesieni. Liście czosnku niedźwiedziego zbieraj od marca do kwietnia, gdy osiągną długość ok. 10 cm. Zbierz je, zanim roślina zacznie kwitnąć. Po kwitnieniu liście mogą nabrać nieprzyjemnego smaku i staną się łykowate.

Przeczytaj również:
Czosnek – właściwości i zastosowanie