Enterowirusy. Jak objawia się zakażenie?

Czym są enterowirusy? 

Dotychczas opisano około 300 różnych ludzkich enterowirusów. Charakteryzują się one jednymi z najmniejszych rozmiarów wśród wszystkich wirusów. Mimo mikroskopijnej średnicy powodują u ludzi wiele chorób i zaburzeń wielonarządowych.

Do enterowirusów zaliczamy m.in.: 

• wirusy polio (PV), 
• rinowirusy, 
• wirusy powodujące WZW typu A.

Choć występowanie enterowirusów jest powszechne na całym świecie, ich poszczególne odmiany mogą być charakterystyczne dla określonych regionów.  

W jaki sposób dochodzi do zakażenia enterowirusami? 

Źródłem zakażenia mogą być przede wszystkim: 

• osoby chore,  
• bezobjawowi nosiciele,  
• skażona woda i pokarm, 
• skażone kąpieliska i baseny.

Możliwe są również zakażenia w łonie matki, ponieważ enterowirusy przenikają przez łożysko.  

Ze względu na drogę rozpowszechniania wirusa najważniejszymi czynnikami profilaktycznymi są: 

• dezynfekcja często używanych przedmiotów i skażonych powierzchni,  
• odpowiednia higiena i częste mycie rąk, 
• noszenie masek ochronnych, 
• unikanie dużych skupisk ludzi, 
• unikanie dzikich kąpielisk i miejsc, gdzie nie ma kontroli nad czystością wody.  

Dotychczas nie wyprodukowano uniwersalnej szczepionki chroniącej przed enterowirusami, ale możliwa jest ochrona przed niektórymi patogenami należącymi do tej grupy. Przykładem jest wirus polio, który dzięki szczepieniom ochronnym został prawie całkowicie wyeliminowany w krajach wysoko rozwiniętych. 

Enterowirus – objawy 

Choroby wywołane przez enterowirusy mają charakter sezonowy. Najczęściej spotykane są w okresie letnio-jesiennym.

W przypadku łagodnych infekcji możemy zaobserwować: 

• gorączkę, 
• osłabienie,  
• wysypkę skórną, 
• ból gardła. 

Powyższe symptomy najczęściej ustępują samoistnie w ciągu tygodnia. Zachowaj jednak szczególną ostrożność w przypadku objawów mogących świadczyć o ostrym przebiegu zakażenia enterowirusami.

Należą do nich między innymi: 

• ból głowy, 
• bóle mięśniowe, 
• ból gałek ocznych,  
• światłowstręt, 
• duszność,  
• nudności i wymioty, 
• sztywność karku, 
• ból i uczucie kłucia w klatce piersiowej, 
• zaburzenia rytmu serca, 
• przyspieszona akcja serca. 

Zakażenia enterowirusami – diagnostyka i leczenie 

Do rozpoznania infekcji enterowirusowej najczęściej dochodzi na podstawie występujących objawów i wywiadu z pacjentem.

W niektórych przypadkach pomocne mogą być: 

• pobranie wymazów (np. z gardła), 
• wykonanie badań serologicznych, 
• przeprowadzenie punkcji lędźwiowej, 
• wykorzystanie metod genetycznych (np. PCR).  

Leczenie ma zwykle charakter objawowy. Polega na podawaniu środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. U pacjentów z ciężkim przebiegiem zakażenia konieczna jest hospitalizacja. Podczas infekcji istotne są odpoczynek i nawodnienie.  

Dla kogo enterowirusy są niebezpieczne? 

Enterowirusy są szczególnie niebezpieczne dla niemowląt i małych dzieci, które nie mają jeszcze ukształtowanego układu odpornościowego.  

W grupie ryzyka znajdują się też osoby: 

• z obniżoną odpornością i przyjmujące leki immunosupresyjne,  
• z chorobami przewlekłymi, 
• ze zdiagnozowaną agammaglobulinemią (wrodzonym niedoborem przeciwciał klasy IgG), 
• w ciąży, ponieważ istnieje ryzyko poronienia lub powstania wad rozwojowych u płodu. 

Infekcje enterowirusowe są rzadko diagnozowane u osób dorosłych. Przebyta w dzieciństwie infekcja zapewnia długotrwałą odporność. Jednak enterowirusy nie są jednorodną grupą, dlatego możliwe jest wielokrotne zachorowanie spowodowane różnymi szczepami tych patogenów.   

Jakie są skutki zakażenia enterowirusami? 

Zakażenie enterowirusami może przebiegać bezobjawowo lub łagodnie, np. w postaci wysypki lub chorób układu oddechowego (ostre zapalenie gardła). Zdarzają się także wylewy podspojówkowe, które skutkują rozwojem krwotocznego zapalenia spojówek. 

Często obserwowana jest tzw. choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (ang. hand, foot and mouth disease, HFMD). Objawy choroby obejmują między innymi gorączkę i wysypkę enterowirusową, czyli pęcherze i grudkowo-plamiste zmiany skórne na śluzówce jamy ustnej, stopach, dłoniach, pośladkach i pachwinach.  

Skutki infekcji mogą obejmować m.in.: 

• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, 
• ostre wiotkie zapalenie rdzenia kręgowego (ang. acute flaccid myelitis, AFM),  
• zapalenie mięśnia sercowego, mózgu, trzustki, wątroby,  
• w skrajnych przypadkach śmierć. 

Enterowirusy stanowią istotny problem, szczególnie w przypadku niemowląt i dzieci. Choć większość infekcji enterowirusowych ma charakter łagodny, warto sięgnąć po poradę lekarską. 

Przeczytaj również:
Czy choroba Heinego-Medina jest nadal niebezpieczna?