Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie tętnicze?

Co to jest ciśnienie tętnicze (CT)? 

Ciało ludzkie to system naczyń połączonych, który składa się z poszczególnych narządów i układów, a te z kolei są ze sobą w ścisłej współpracy. Od efektów ich pracy zależne jest nasze zdrowie i życie.  

Serce podczas swojej pracy wytwarza ciśnienie, dzięki któremu krew krąży w naczyniach krwionośnych – tętnicach i żyłach.  

Na ciśnienie tętnicze krwi składa się: 

• ciśnienie skurczowe, którego wartość wzrasta podczas skurczu serca,
• ciśnienie rozkurczowe – jego wartość maleje, gdy serce rozkurcza się i ma pauzę.

Wartości uzyskane wskutek pomiaru ciśnienia tętniczego wyświetlają się na ekranie aparatu. Pierwsza wartość to ciśnienie skurczowe, druga – ciśnienie rozkurczowe. Dodatkowo automatyczne aparaty przy ikonce z sercem podają wartość tętna (ilość uderzeń serca na minutę). 

Jak prawidłowo mierzyć ciśnienie krwi? 

Zgodnie z wytycznymi Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego ciśnienie tętnicze krwi powinno być monitorowane 2 razy dziennie, rano i wieczorem, w tych samych porach (np. 7:00-19:00, 6:00-18:00). Należy wykonywać po 2 pomiary w kilkuminutowych odstępach. Pacjent powinien zapisywać uzyskane wartości CT w dzienniczku samokontroli. 

Pobierz dzienniczek samokontroli ciśnienia!

Pobierz dzienniczek do wydrukowania

Co jest potrzebne do pomiaru ciśnienia tętniczego? 

Aby wykonać prawidłowy pomiar ciśnienia krwi, należy zaopatrzyć się w: 

• sprawny technicznie aparat (sfigmomanometr) do pomiaru ciśnienia, 
• odpowiedni rozmiar mankietu naramiennego dopasowany do obwodu ramienia, założony 2-3 cm powyżej łokcia. 

Warunki prawidłowego pomiaru ciśnienia krwi 

Pomiar należy przeprowadzać w odpowiednich warunkach: 

• prawidłowa pozycja – pozycja siedząca, podparte plecy, przedramię (od łokcia po dłoń) podparte np. o stół, rozluźniona dłoń, ramię powinno znajdować się na wysokości serca, 
• cisza – podczas pomiaru nie wolno rozmawiać,  
• stała pora dnia – ciśnienie w ciągu doby ulega zmianom, 
• po mikcji (opróżnieniu pęcherza moczowego), 
• przed zażyciem leków przeciw nadciśnieniu (u osób leczonych farmakologicznie), 
• przed jedzeniem i piciem (np. kawy), 
• po 15-minutowym odpoczynku. 

Co wpływa na wahania ciśnienia tętniczego krwi?  

Na wahania ciśnienia tętniczego krwi ma wiele czynników. Są to m.in.  

• warunki pomiaru,  
• styl życia, 
• spożywane produkty.  

Zaburzone wartości ciśnienia tętniczego mają miejsce: 

• po wysiłku fizycznym i głębokim oddychaniu,  
• w emocjach,  
• po spożyciu alkoholu i paleniu papierosów,  
• po wypiciu kawy,  
• gdy nas coś boli,  
• gdy pęcherz moczowy jest wypełniony, 
• przy zbyt wysokiej lub zbyt niskiej temperaturze otoczenia.  

Pomiar ciśnienia tętniczego – przeciwwskazania 

Po zabiegu mastektomii piersi należy unikać pomiaru ciśnienia tętniczego na ręce po operowanej stronie. Również w przypadku wytworzenia przetoki tętniczo-żylnej na danym ramieniu nie należy na nie zakładać mankietu do mierzenia ciśnienia.  

Pomiar ciśnienia a nadciśnienie tętnicze 

Samodzielny pomiar ciśnienia tętniczego krwi (SBPM – self- blood pressure monitoring) jest kluczowy w rozpoznawaniu i monitorowaniu nadciśnienia tętniczego (NT) krwi. Mianem tej choroby określa się okresowe lub stałe podwyższenie ciśnienia tętniczego krwi powyżej prawidłowej wartości 140/90 mmHg (milimetrów słupa rtęci). Warto zaznaczyć, że nieleczone NT pociąga za sobą wiele negatywnych skutków, zwiększając ryzyko wielu chorób. Prowadzi do: 

• uszkodzenia nerek,  
• zaburzonej pracy układu krążenia (choroby niedokrwiennej serca, niewydolności serca, udar mózgu),  
• retinopatii nadciśnieniowej, 
• powikłań ze strony układu nerwowego.  

Poniższa tabela przedstawia klasyfikację ciśnienia tętniczego: 

SCT – skurczowe ciśnienie tętnicze; RCT – rozkurczowe ciśnienie tętnicze.
Źródło: https://nadcisnienietetnicze.pl/ptnt/wytyczne_ptnt. 

Należy pamiętać, że stopniowanie nadciśnienia tętniczego (NT) jest właściwe jedynie dla pomiarów gabinetowych. Jeśli zaniepokoi nas wynik samodzielnie zmierzonego ciśnienia krwi, należy skonsultować się z lekarzem. 

Warto zatem kontrolować wartości ciśnienia tętniczego, aby uniknąć niebezpiecznych dla naszego zdrowia chorób związanych z nieprawidłową wartością ciśnienia.

Przeczytaj również:
Nadciśnienie tętnicze – jak się je leczy?
Nadciśnienie u kobiet ciężarnych lub planujących ciążę – o czym należy pamiętać?