Pstrolistka sercowata – jak działa?

Pstrolistka sercowata – właściwości

Pstrolistka sercowata (Houttuynia cordata) to roślina należącą do rodziny wątlikłoskowatych (Saururaceae). Znana jest także pod następującymi nazwami:

• heart-leaved houttuynia,
• chameleon, 
• rainbow plant,
• Bishop’s weed,
• fish plant,
• Chinese lizard tail.

Pstrolistka jest znana ze swoich właściwości leczniczych. Znajduje zastosowanie w tradycyjnej medycynie chińskiej i japońskiej. Surowcem są wysuszone, kwitnące części nadziemne rośliny. Ziele standaryzowane jest na zawartość kwercetyny, której minimalna ilość wynosi 0,1%. 

Roślina po raz pierwszy została opisana przez szwedzkiego przyrodnika Thunberga w 1784 r. Dzieli się ją na dwa typy:

• chiński – o zapachu kolendry,
• japoński – o zapachu pomarańczy.

Pstrolistka występuje naturalnie na terenie Azji w:

• Chinach,
• Japonii,
• Bangladeszu,
• Korei,
• Wietnamie,
• Tajlandii,
• Kambodży,
• Indiach.

Rośnie też na zboczach Himalajów do wysokości 2400 m n.p.m. Jako roślina hodowlana występuje także w Europie Środkowej, Stanach Zjednoczonych i Nowej Zelandii. H. cordata porasta stanowiska zacienione i wilgotne – podmokłe łąki, brzegi jezior, rzek, lasy i wąwozy. Jest bardzo odporna na mróz i przetrwa nawet w temperaturze -15°C. Roślina osiąga wysokość do 60 cm. Posiada charakterystyczne sercowate liście, które mogą mieć fioletową obwódkę. Kwiaty są drobne i białe. Kwitnienie przypada na okres od kwietnia do września a owocowanie – od czerwca do października.  

Pstrolistka sercowata jest surowcem flawonoidowym. Do najważniejszych związków z tej grupy obecnych w roślinie należą:

• kwercetyna,
• kwercytryna,
• hiperozyd.

Najwięcej flawonoidów znajduje się w łodydze, owocach, liściach i kwiatach. Ziele jest także bogate w związki takie jak:

• kwasy fenolowe (kwas chlorogenowy, kawowy, wanilinowy, chinowy),
• związki fenolowe (Houttuynamid A, Houttuynomid A),
• alkaloidy izochinolinowe,
• olejek eteryczny (β-Myrcen, houttuynina),
• sterole,
• aminokwasy,
• biopierwiastki (cynk, miedź, żelazo, magnez, mangan, potas).

Jak działa pstrolistka sercowata?

Dzięki dużej zawartości substancji aktywnie czynnych pstrolistka sercowata wykazuje różne właściwości prozdrowotne. Do najważniejszych należą:

• działanie przeciwutleniające – wodny ekstrakt z surowca wzmaga wychwyt wolnych rodników oraz hamuje aktywność oksydazy ksantynowej,
• działanie przeciwzapalne – roślina hamuje uwalnianie cytokin prozapalnych, zmniejsza ilość wytwarzanego tlenku azotu, który ma wpływ na układ immunologiczny,
• działanie przeciwbakteryjne – za tę aktywność odpowiada w głównej mierze olejek eteryczny; wykazuje aktywność wobec bakterii takich jak:
  • Staphyloccocus aureus,
  • Pseudomonas aeruginosa,
  • Escherichia coli,
  • Bacillus cereus,
  • Bacillus subtilis,
  • Vibrio chlorae,
  • Vibrio parahaemolitycus,
• działanie przeciwwirusowe – ekstrakt z ziela hamuje replikację wirusa HIV oraz HSV-2,
• działanie przeciwcukrzycowe – olejek eteryczny obniża poziom glukozy we krwi i zwiększa wrażliwość na insulinę,
• działanie moczopędne – duża zawartość flawonoidów odpowiada za efekt diuretyczny. 

Ponadto ekstrakty pstrolistki używane są w kosmetyce do:

• łagodzenia objawów starzenia się skóry, 
• redukcji zmarszczek,
• napinania owalu twarzy,
• rozjaśniania przebarwień i piegów.

Pstrolistka sercowata – przeciwwskazania

Nie ma jasnych przeciwwskazań do stosowania pstrolistki sercowatej, jednak ze względu na brak badań nie należy jej stosować w ciąży i w trakcie karmienia piersią.

Pstrolistka sercowata to roślina jadalna – do spożycia nadają się zarówno liście, jak i kłącza (w postaci gotowanej lub surowej). Stosuje się ją również jako przyprawę oraz składnik kosmetyków. Ze względu na szerokie zastosowania warto korzystać z jej dobroczynnych właściwości.

Źródło:

• Kwiecień I., Kulig A., Szopa A., Ekiert H., Nowe surowce w Farmakopei Europejskiej. Część 4. Houttuynia cordata Thunb (pstrolistka sercowata) – źródło nowego surowca flawonoidowego, Postępy fitoterapii, 2019.