Rezonans magnetyczny – jak się do niego przygotować?

W ciągu ostatnich lat zaawansowane badania obrazowe zyskały ogromną rolę w leczeniu wielu chorób, ułatwiając i przyspieszając ich diagnostykę. Część pacjentów w trakcie swojego leczenia będzie miało wykonane badanie MRI lub TK, w trakcie hospitalizacji lub podczas leczenia ambulatoryjnego. 

Co to jest rezonans magnetyczny? 

Rezonans magnetyczny (MRI) to badanie obrazowe wykorzystujące pole magnetyczne o dużej sile – zwykle 0,5 do 3,0 Tesli.  

W przeciwieństwie do promieni rentgenowskich wykorzystywanych w RTG czy TK rezonans magnetyczny nie wywołuje żadnych szkodliwych efektów w ciele człowieka.  

Obrazy otrzymane w ten sposób dostarczają bardzo szczegółowych informacji o strukturach organizmu, także tych przysłoniętych przez kości, jak serce czy mózg. Dodatkową korzyścią jest możliwość uzyskania przekrojów strzałkowych, czołowych i poprzecznych bez zmiany pozycji przez pacjenta. MRI prezentuje też dużą przewagę w obrazowaniu tkanek miękkich w porównaniu do TK czy RTG, dzięki czemu znalazło szerokie zastosowanie m.in. w obrazowaniu mózgu, rdzenia kręgowego i stawów. 

Przeczytaj również:
Tomografia a rezonans – czym się różnią?
Tomografia komputerowa – co bada?

Rezonans magnetyczny – cena 

W przypadku gdy nie ma wskazań do natychmiastowej diagnostyki i hospitalizacji, badanie MRI wykonuje się u pacjentów stabilnych ambulatoryjnie. Czas oczekiwania na badanie refundowane przez NFZ może wynieść nawet do roku. Alternatywą jest wykonanie badania prywatnie. Cena rezonansu magnetycznego różni się w zależności od regionu Polski i placówki, a także części ciała, na której ma być wykonane badanie. Na przykład badanie MRI głowy kosztuje ok. 350-600 zł, jamy brzusznej – 350-700 zł, a całego kręgosłupa ok. 1000 zł. Cena rośnie o ok. 100-200 zł, jeśli zastosowany zostaje kontrast.

Przeczytaj również:
Rezonans z kontrastem czy bez? Czy środki kontrastujące są bezpieczne?

Kiedy wskazane jest wykonanie badania MRI? 

Badanie MRI zwykle wykonywane jest w przebiegu różnych chorób w celu oceny tkanek: 

• jama brzuszna i klatka piersiowa – serce, wątroba, przewody żółciowe, nerki, śledziona, jelita, trzustka i nadnercza, 
• miednica – pęcherz moczowy; u kobiet – macica i jajniki, u mężczyzn – prostata, 
• głowa,
• naczynia krwionośne – przy użyciu angiografii MRI, 
• naczynia chłonne. 

Wśród wskazań znaleźć można takie choroby jak: 

• guzy w obrębie jamy brzusznej, klatki piersiowej, miednicy, 
• choroby wątroby, np. marskość wątroby, choroby przewodów żółciowych i trzustki, 
• choroby zapalne jelit takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego, 
• choroby serca, np. niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca czy zmiany ogniskowe w sercu, 
• malformacje naczyniowe. 

Badanie MRI można wykonywać w ciąży w celu zobrazowania płodu w łonie matki, jednak nie zaleca się przeprowadzać badania w I trymestrze.

Przeczytaj również:
Rezonans magnetyczny kręgosłupa – kiedy się go wykonuje?
Jakie są wskazania do rezonansu magnetycznego jamy brzusznej?

Jakie są przeciwwskazania do wykonania MRI? 

Ze względu na nieinwazyjność i bezpieczeństwo badania przeciwwskazań jest niewiele. Najważniejszym z nich jest obecność metalowych ciał obcych – odłamków metali czy zacisków na naczyniach pozostawionych po operacjach. Silne pole magnetyczne może doprowadzić do przesunięcia się metalowych obiektów i zagrozić bezpieczeństwu pacjenta. Jednak większość implantów stosowanych w chirurgii czy stomatologii nie ma właściwości magnetycznych, a ich obecność spowoduje jedynie zniekształcenie uzyskanego obrazu. Rezonans magnetyczny może zostać przeprowadzony po wydaniu zaświadczenia przez lekarza w przypadku pacjentów z:

• aparatem na zębach,
• implantami zębowymi,
• śrubami w ciele, 
• pompą insulinową,
• protezami ortopedycznymi.

Rozruszniki serca i implanty ślimakowe są bezwzględnym przeciwwskazaniem do poddania się badaniu.

Czasami istnieją wskazania do podania dożylnego środka kontrastującego zawierającego gadolinę. Nadwrażliwość na nią jest przeciwwskazaniem do badania, chyba że korzyści przewyższają ryzyko – wówczas stosowana jest odpowiednia premedykacja. Reakcja nadwrażliwości zwykle ma łagodny przebieg i występuje rzadziej niż nadwrażliwość na środki jodowe wykorzystywane w TK. 

Ciąża po I trymestrze ani miesiączka nie są przeciwwskazaniami do MRI. 

Ile trwa rezonans? 

Badanie trwa od 20 do 60 minut. Przez ten czas pacjent musi pozostać nieruchomo w pozycji leżącej i jest narażony na głośne dźwięki. Z tego powodu przeciwwskazaniem może być klaustrofobia, inne zaburzenia lękowe lub brak współpracy ze strony chorego.  

Rezonans magnetyczny – przygotowanie 

Przed rezonansem nie powinno się odstawiać stosowanych leków ani ograniczać spożywania pokarmów, chyba że lekarz zaleci inaczej – może się to różnić w zależności od zakresu badania (przed rezonansem z kontrastem należy być na czczo). Należy również pamiętać o badaniu kreatyniny przed rezonansem (do 2 dni wcześniej) i poinformowaniu lekarza o poważnych schorzeniach – w szczególności o chorobach nerek i możliwości bycia w ciąży. 

Jeśli pacjent posiada wyniki poprzednich badań obrazowych, również powinien je ze sobą zabrać. Ułatwi to lekarzowi interpretację uzyskanego obrazu przez porównanie go ze stanem poprzednim. 

Przed badaniem należy zmyć makijaż i zdjąć wszystkie metalowe przedmioty, np. biżuterię, pasek, aparat słuchowy, telefon czy karty magnetyczne.

Rezonans magnetyczny – przebieg 

W trakcie badania pacjent leży na wąskim stole, starając się pozostać nieruchomo. Jeśli jest to wymagane, powinien stosować się do słyszanych poleceń technika. Ze względu na głośne odgłosy urządzenia pacjenci bardziej wrażliwi na dźwięki mogą użyć stoperów do uszu. 

Jeśli do badania będzie użyty środek cieniujący, pielęgniarka założy wenflon, przez który po pierwszej części badania wstrzykuje się kontrast. Po badaniu pacjent przez 30 minut jest obserwowany ze względu na możliwość wystąpienia reakcji nadwrażliwości. Po powrocie do domu zalecane jest spożywanie dużych ilości wody w celu szybszego wydalenia kontrastu. Po badaniu bez kontrastu pacjent nie wymaga obserwacji i może wrócić do domu bez żadnych ograniczeń. 

Źródła: 

• Magnetic Resonance Imaging (MRI), [dostęp: 25 listopada 2019], https://www.nibib.nih.gov/science-education/science-topics/magnetic-resonance-imaging-mri,  
• Foster, T., Jones, J. et al., MRI, “Radiopaedia.org”, [dostęp: 25 listopada 2019],  https://radiopaedia.org/articles/mri-2.