Rwa kulszowa. Jak ją leczyć?

Kręgosłup i nerw kulszowy

Kręgosłup składa się z kręgów, pomiędzy trzonami w których znajdują się krążki międzykręgowe. W kanale kręgowym biegnącym przez całą długość kręgosłupa umiejscowiony jest rdzeń kręgowy. Od rdzenia odchodzą korzenie nerwowe, które, przechodząc przez przestrzenie między kolejnymi kręgami, wydostają się z kanału kręgowego, by następnie łączyć się ze sobą i tworzyć nerwy biegnące do poszczególnych części ciała. Największym nerwem ludzkiego organizmu jest nerw kulszowy, formowany przez pięć korzeni nerwowych wychodzących z kanału kręgowego w odcinku krzyżowo-lędźwiowym kręgosłupa. Następnie nerw ten przebiega po tylnej powierzchni kończyny dolnej i to właśnie w tym obszarze lokalizują się objawy związane z wywieranym na niego uciskiem.

Przyczyny rwy kulszowej

Najczęstszą przyczyną rwy kulszowej jest ucisk wywierany na korzenie nerwowe w kanale kręgowym przez:

• elementy krążka międzykręgowego w przebiegu dyskopatii,
• elementy zwężonego kanału kręgowego w przebiegu choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa,
• przesunięty względem sąsiednich krąg w kręgozmyku.

Inne, rzadsze przyczyny objawów ucisku na nerw kulszowy obejmują:

• obecność guza w kanale kręgowym,
• urazowe złamania w obrębie kręgosłupa,
• złamania kręgosłupa w przebiegu osteoporozy,
• obecność guza obwodowego uciskającego na nerw,
• obecność krwiaka uciskającego na nerw,
• gruźlicę kręgosłupa.

Objawy rwy kulszowej

Objawy występujące w przebiegu rwy kulszowej to:

• ból okolicy krzyżowo-lędźwiowej,
• ból promieniujący do pośladka, tylnej, tylno-bocznej powierzchni uda, tylnej powierzchni podudzia lub stopy,
• drętwienia w wyżej wymienionym obszarze,
• osłabienie siły mięśniowej,
• możliwe zaniki mięśni (przy długim czasie trwania),
• zaburzenia czucia w rejonie zaopatrywanym przez nerw kulszowy,
• ból nasilający się przy kaszlu i kichaniu, wysiłku fizycznym i ruchach.

Rwa kulszowa – diagnostyka i leczenie

W diagnostyce zastosowanie znajdują badania obrazowe, takie jak rentgen, tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny. Pozwalają one uwidocznić zmiany w obrębie elementów kostnych kręgosłupa, krążków międzykręgowych oraz ewentualne zmiany zlokalizowane poza kręgosłupem. Decyzję o ich przeprowadzeniu podejmuje lekarz po indywidualnej ocenie stanu pacjenta, gdyż nie są one konieczne w każdym przypadku.

Leczenie obejmuje postępowanie niefarmakologicznie i farmakologiczne.

W postępowaniu niefarmakologicznym stosuje się:

• odpoczynek w pozycji zmniejszającej ucisk na nerw – zwykle skuteczna jest pozycja „krzesełkowa”,
• fizjoterapię – laseroterapię i fizykoterapię po okresie ostrych objawów,
• redukcję masy ciała u osób z nadwagą i otyłością,
• ćwiczenia wzmacniające mięśnie grzbietu, ułatwiające stabilizację sylwetki,
• terapię bolesnej okolicy ciepłem lub zimnem,
• w wybranych przypadkach leczenie operacyjne odbarczające ucisk na korzenie nerwowe,
• psychoterapię w zaburzeniach nastroju występujących w przewlekłych zespołach bólowych.

W leczeniu farmakologicznym wykorzystywane są:

• leki przeciwbólowe i przeciwzapalne stosowane doustnie i miejscowo,
• leki zmniejszające napięcie mięśniowe,
• leki przeciwdepresyjne – skuteczne w zaburzeniach nastroju i wspomagające terapię przeciwbólową w przewlekłych zespołach bólowych,
• leki uspokajające,
• leki stosowane w osteoporozie w przypadku jej obecności oraz w związanych z nią złamaniach patologicznych.