Udar słoneczny. Uważaj na te objawy!

Udar słoneczny – jakie mogą być jego przyczyny?

Udar cieplny to stan zagrażający życiu. Występuje, gdy organizm nie jest w stanie oddać nadmiaru wytworzonego ciepła do otoczenia. Podczas udaru temperatura ciała rośnie powyżej 40°C. Wysoka temperatura powoduje niszczenie białek w organizmie. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do śmierci.

Czynniki zwiększające ryzyko udaru:

• długotrwałe przebywanie na słońcu;
• długie przebywanie w gorącym i wilgotnym pomieszczeniu, gdzie utrudnione jest oddawanie ciepła przez pocenie;
• wysoka aktywność fizyczna w warunkach wysokich temperatur i/lub dużego nasłonecznienia;
• gorące kąpiele wodne i parowe.

Udar słoneczny – kto musi na niego uważać?

Osoby szczególnie narażone na działanie wysokich temperatur to:

• sportowcy (np. biegacze długodystansowi);
• osoby powyżej 65. roku życia prowadzące siedzący lub leżący tryb życia;
• pracownicy fizyczni, którzy przebywają na zewnątrz;
• dzieci poniżej 4. roku życia;
• osoby przyjmujące leki moczopędne, antydepresyjne, betablokery, fenotiazyny oraz leki antycholinergiczne;
• osoby przewlekle chorujące na cukrzycę, otyłość oraz choroby serca;
• osoby nadmiernie spożywające alkohol;
• osoby, które już przebyły udar.

Udar słoneczny – objawy

Do podstawowych objawów udaru cieplnego należą:

• temperatura ciała powyżej 40°C;
• bóle głowy i karku;
• przyspieszenie oddechu i tętna;
• wymioty i nudności;
• drgawki i zaburzenia świadomości, utrata przytomności;
• obfite poty wraz z zaczerwienieniem skóry w początkowej fazie lub blada, sucha skóra przy zaawansowanym odwodnieniu organizmu;
• bolesne skurcze mięśni;
• ciemny kolor moczu;
• widoczne na skórze zaczerwienienia lub nawet oparzenia pierwszego i drugiego stopnia.

Śmiertelność w wyniku udaru cieplnego u osób dorosłych wynosi aż 12%! Jeśli zauważysz pierwsze objawy, jak najszybciej pomóż poszkodowanemu.

Udar słoneczny – pierwsza pomoc

Przenieś poszkodowanego do zacienionego i – jeśli to możliwe – klimatyzowanego pomieszczenia. Ułóż go w pozycji półleżącej – z uniesioną głową i górną połową tułowia. Częściowo go rozbierz i okładaj wilgotnymi, chłodnymi kompresami w miejscach przebiegu dużych naczyń krwionośnych (głowa, szyja, klatka piersiowa, pachy). Jeżeli chory jest przytomny, podawaj mu małymi porcjami schłodzone płyny (np. wodę z odrobiną soli, zimną herbatę, soki).

Cały czas obserwuj poszkodowanego. Jeżeli straci przytomność, ale oddycha i ma wyczuwalne tętno, ułóż go w pozycji bezpiecznej i zadzwoń na pogotowie. Gdy straci również oddech i nie wyczujesz tętna, natychmiast rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową i kontynuuj ją aż do przybycia karetki.

Uwaga! Nie schładzaj poszkodowanego bardzo zimną wodą lub lodem. Szybki spadek temperatury powoduje dreszcze, które zwiększają produkcję ciepła w organizmie. Nie zanurzaj poszkodowanego w zimnej wodzie – w ten sposób możesz uszkodzić naczynia krwionośne.

Jak zapobiegać udarowi słonecznemu?

• Pij w małych porcjach duże ilości płynów (szczególnie wody) – w upalne dni nawet do 3 litrów dziennie.
• Unikaj nadmiernego wysiłku i przebywania na słońcu, gdy świeci ono najmocniej (między godziną 12 a 15).
• Jeśli uprawiasz sport, uzupełniaj elektrolity zaraz po treningu.
• Zadbaj o odpowiednie ubrania i nakrycie głowy. Powinny być lekkie, przewiewne i wykonane z naturalnych materiałów. Najlepszym wyborem jest jasny ubiór, który ograniczy pochłanianie promieniowania słonecznego.
• Stosuj chłodzące prysznice.
• Unikaj alkoholu i kofeiny.

Udar słoneczny u dziecka

Dzieci nie mają w pełni wykształconego mechanizmu termoregulacji, dlatego są one o wiele bardziej narażone na przegrzanie niż dorośli. Objawy udaru są u nich podobne jak u dorosłych.

Dodatkowo mogą wystąpić też:

• płacz,
• biegunka,
• skąpomocz.

Jeśli zauważysz u dziecka objawy udaru słonecznego, przenieś je w chłodne, zacienione miejsce i ułóż w pozycji bezpiecznej. Zdejmij ubrania i jak najszybciej schłodź mokrymi ręcznikami głowę i klatkę piersiową. Nawadniaj malucha i masuj jego nogi i ręce, by pobudzić krążenie.

Jeśli dziecko straci przytomność, jak najszybciej wezwij pogotowie. Przy zatrzymaniu oddechu rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową i kontynuuj ją aż do przybycia ratowników medycznych.

Chociaż wakacje kojarzą się z beztroską, nie zapominaj o swoim zdrowiu! Poniższa grafika pomoże Ci zapamiętać objawy udaru słonecznego oraz jak można mu zapobiec.

Pobierz infografikę

Przeczytaj również:
Udar słoneczny u dziecka. Objawy, leczenie, profilaktyka