Witamina E. Ochrona przed starzeniem?
Witamina E to jeden z najsilniejszych przeciwutleniaczy, chroniący komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników. Gdzie się znajduje i czy warto ją suplementować?
Mianem witaminy E określamy organiczne związki rozpuszczalne w tłuszczach, które należą do tokoferoli i tokotrienoli. Wyróżniamy cztery związki z każdej grupy. W każdej z nich występują związki typu alfa, beta, gamma i delta. Mówiąc o witaminie E mamy zazwyczaj na myśli alfa-tokoferol, który wykazuje największą aktywność. Pozostałe związki wykazują takie samo działanie, jednak są gorzej przyswajane przez organizm.
Witamina E wykazuje silne właściwości przeciwutleniające. Zapobiega utlenianiu kwasów tłuszczowych oraz fosfolipidów, które budują błony komórkowe każdej komórki ciała. Witamina E chroni komórki przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, które przyczyniają się do zaburzenia funkcji wielu komórek i tkanek, prowadząc do starzenia się organizmu, rozwoju wielu chorób, w tym nowotworowych.
Witamina E jest bardzo ważna do prawidłowego funkcjonowania narządów rozrodczych kobiet i mężczyzn. Jest ona niezbędna do zajścia i utrzymania ciąży, a u mężczyzn zmniejsza wydzielanie hormonu gonadotropowego, który może powodować zwyrodnienie plemników. Niektóre źródła podają, że u kobiet w ciąży witamina E zapobiega przedwczesnemu pęknięciu błon płodowych i wystąpieniu stanu przedrzucawkowego.
Pozostałe właściwości witaminy E:
- Hamuje agregację płytek krwi,
- reguluje aktywność komórek układu odpornościowego,
- zmniejsza ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych (Alzheimera, Parkinsona),
- chroni przed odkładaniem się blaszki miażdżycowej w naczyniach i przed rozwojem miażdżycy,
- przyspiesza gojenie ran.
Witamina E w kosmetykach
Ze względu na swoje właściwości i pozytywne działanie na skórę witamina E jest nazywana „witaminą młodości”. Bardzo dobrze przenika przez naskórek, wnikając w cement międzykomórkowy. Poprawia elastyczność skóry, odżywia ją oraz hamuje stany zapalne. Działa również ochronnie, przeciwobrzękowo, wygładzająco i przeciwstarzeniowo.
Witamina E – gdzie ją znaleźć?
Witamina E nie jest wytwarzana przez organizm, dlatego musi zostać dostarczona wraz z pożywieniem. Jej wchłanianie w jelitach zależy od obecności tłuszczów.
Produkt spożywczy | Zawartość witaminy E na 100 g produktu |
Olej z zarodków pszennych | 149 mg |
Olej słonecznikowy | 46,71 mg |
Orzechy laskowe | 38,71 mg |
Nasiona słonecznika | 27,81 mg |
Otręby pszenne | 3,81 mg |
Suszone morele | 3,03 mg |
Papryka czerwona | 2,9 mg |
Żółtko jaja kurzego | 2,15 mg |
Czarne jagody | 1,88 mg |
Normy spożycia dobowego witaminy E:
- Niemowlęta do 6. miesiąca: 4 mg,
- Niemowlęta do 11. miesiąca: 5 mg,
- Dzieci 1-6 lat: 6 mg,
- Dzieci 7-9 lat: 7 mg,
- Chłopcy od 10 lat i dorośli mężczyźni: 10 mg,
- Dziewczynki od 10 lat i dorosłe kobiety: 8 mg,
- Kobiety w ciąży: 10 mg,
- Kobiety karmiące piersią: 11 mg.
Niedobór witaminy E
Niedobór witaminy E u osób zdrowych występuje bardzo rzadko, ze względu na jej powszechne występowanie w żywności. Może pojawić się u wcześniaków, zwłaszcza o niskiej masie urodzeniowej. Może też wystąpić u osób, które mają problem z wchłanianiem lub metabolizowaniem tłuszczów, u chorych na mukowiscydozę lub celiakię.
Objawy niedoboru witaminy E to:
- rozdrażnienie,
- osłabienie i zaburzenie pracy mięśni,
- zaburzenie koncentracji,
- nadmierne rogowacenie skóry,
- blada skóra z oznakami starzenia się,
- trudne gojenie ran,
- osłabienie wzroku,
- osłabienie układu odpornościowego.
Niedobór witaminy E w ciąży może wywołać poronienie lub przełożyć się na niedorozwój oczu u płodu.
Witamina E – nadmiar, przeciwwskazania
Jak w przypadku innych witamin, również i tę można przedawkować. Zjawisko to związane jest z nadmierną suplementacją. W tym przypadku mogą pojawić się: bóle głowy, zaburzenia funkcjonowania mięśni, jelit, nadmierne zmęczenie.
Nie stosuj witaminy E:
- podczas chemio- i radioterapii,
- przy problemach z krzepliwością krwi i zażywaniu leków przeciwkrzepliwych.
Przeczytaj również:
Witamina K. Jakie są skutki niedoboru?
- Jiang Q., Christen S., Shigenaga M.K., Ames B.N., γ-Tocopherol, the major form of vitamin E in the US diet, deserves more attention, The American Journal of Clinical Nutrition, 2001, s. 714-722.
- Burbank A.J., Duran C.G., Almond M., Wells H., Jenkins S., Jiang Q., Yang C., Wang T., Zhou H., Hernandez M.L., Peden D.B., A short course of gamma-tocopherol mitigates LPS-induced inflammatory responses in humans ex vivo, J Allergy Clin Immunol, 2017, s. 1179-1181.
- Thompson M.D., Cooney R.V., The Potential Physiological Role of γ-Tocopherol in Human Health: A Qualitative Review, Nutr Cancer, 2019, s. 1-18.
- Chai W., Maskarinec G., Franke A.A., Monroe K.R., Park S.Y., Kolonel L.N., Wilkens L.R., Le Marchand L., Cooney R.V., Association of serum γ-tocopherol levels with mortality: the Multiethnic Cohort Study, Eur J Clin Nutr., 2019.