Zastrzał i zanokcica – rodzaje i sposoby leczenia

Czym jest zastrzał?

Zastrzał to proces zapalny wywołany przez inwazję bakterii – gronkowców. Bakterie dostają się do tkanek w miejscu ich lokalnego uszkodzenia. Zapalenie rozwija się na powierzchni dłoniowej palców, a niekiedy, zależnie od przybranej przez infekcję postaci, również śródręcza i przedramienia. 

Wyróżniamy 4 rodzaje zastrzału:

Zastrzał skórny

Zakażenie zlokalizowane pod powierzchowną warstwą naskórka na dłoniowej powierzchni palca. Objawia się miejscowym obrzękiem, napięciem i zaczerwienieniem obszaru nad obecnym w tkance zbiornikiem ropy. Towarzyszy mu silny, pulsujący ból, najbardziej dokuczliwy w czasie spoczynku nocnego. W leczeniu kluczowe znaczenie ma nacięcie zmiany i usunięcie naskórka znad zbiornika ropy, aby umożliwić jej swobodny odpływ i wygojenie.

Zastrzał podskórny

W tym wypadku zakażenie lokalizuje się głębiej, bo pod skórą palca. Pomimo umiejscowienia ogniska zapalnego pod powierzchnią skóry strony dłoniowej, obrzęk może pojawić się na ich stronie grzbietowej ze względu na znacznie większą rozciągliwość skóry. Ból towarzyszący zastrzałowi jest bardzo dokuczliwy, pulsujący i nasila się przy opuszczeniu ręki. Leczenie polega na nacięciu zmiany i wprowadzeniu do jej wnętrza drenu, ponieważ tylko w ten sposób można zapewnić odpływ zebranej w tkance ropy. Ponadto stosuje się antybiotyki aktywne wobec bakterii wywołujących to zakażenie.

Zastrzał ścięgnisty

W zastrzale ścięgnistym proces zapalny obejmuje pochewkę ścięgna. Skutkiem tego faktu jest przykurcz palca, nasilenie bólu przy każdej próbie poruszenia nim. Ponadto obecny jest obrzęk, ponownie lokalizujący się na powierzchni grzbietowej palca i dłoni, zaczerwienienie oraz bardzo silny ból. Objawom miejscowym towarzyszy gorączka. Leczenie polega na otwarciu pochewki ścięgna, stosowaniu antybiotyków oraz unieruchomieniu chorej ręki.

Zastrzał kostny i stawowy

Najbardziej zaawansowana forma zastrzału. Rozwija się w wyniku przejścia zakażenia na struktury głębokie – kości i stawy ręki. Proces ropny może przebijać się przez wszystkie warstwy skóry i tkanki podskórnej, powięzi i ścięgna, tworząc przetoki między zajętymi kośćmi lub stawami a środowiskiem zewnętrznym. Ponadto obecne są: obrzęk, zaczerwienienie i bardzo silny ból, a poruszanie zajętą ręką jest znacznie utrudnione. Występują objawy ogólnoustrojowe – gorączka, a nawet dreszcze.

Leczenie zastrzału polega na otwarciu zbiornika ropy i jego drenażu, oczyszczeniu z tkanek martwiczych, unieruchomieniu, a ponadto antybiotykoterapii antybiotykiem dopasowanym według antybiogramu bakterii wyizolowanych z ogniska zakażenia.

Czym jest zanokcica?

Zanokcica to również zakażenie wywoływane przez gronkowce. Lokalizuje się ono jednak na grzbietowej stronie palca, konkretnie w obszarze skóry otaczającym paznokieć. Ropa zbiera się podskórnie, a jej obecność powoduje powstanie obrzęku, napięcia i zaczerwienienia. Ponadto wysokie ciśnienie panujące w zbiorniku ropy powoduje jej łatwe przedostawanie się pod płytkę paznokciową i szerzenie zakażenia w tym obszarze. Procesowi zapalnemu towarzyszy ból o pulsującym charakterze, nasilający się przy opuszczeniu kończyny.

Leczenie zanokcicy polega na nacięciu ropnia i umożliwieniu odpływu jego treści. W razie zajęcia obszaru paznokcia konieczne może się okazać usunięcie całości, lub części płytki, celem odbarczenia.

Zastrzał i zanokcica to stosunkowo często spotykane schorzenia, szczególnie u osób narażonych na powtarzalne drobne urazy dłoni. Nie należy lekceważyć ich objawów i odpowiednio wcześnie podjąć leczenie, aby pozbyć się bolesnego problemu i uniknąć niebezpiecznych powikłań związanych z szerzeniem się zakażenia.

Źródła:

• Zastrzał w: Chirurgia Repetytorium, prof. dr hab. med. Wojciech Noszczyk, wyd. Lekarskie PZWL,
• Zanokcica w: Chirurgia Repetytorium, prof. dr hab. med. Wojciech Noszczyk, wyd. Lekarskie PZWL,
• Zastrzał w: Chirurgia, prof. dr hab. med. Jan Fibak, wyd. Lekarskie PZWL,
• Zanokcica w: Chirurgia, prof. dr hab. med. Jan Fibak, wyd. Lekarskie PZWL.