Zioła w chorobach reumatycznych
Choroby reumatyczne charakteryzują się bolesnością i zaburzeniami funkcji w zakresie układu mięśniowo-szkieletowego. Preparaty mające zastosowanie w tych przypadłościach mają wpływ na zmniejszenie bólu oraz stanu zapalnego. Wykorzystanie ziół w chorobach reumatycznych ma charakter pomocniczy, wspomagający leczenie podstawowe. Po jakie zioła warto sięgnąć przy dolegliwościach tego typu?

Hakorośl rozesłana
Hakorośl rozesłana, znana również pod nazwą diabelski pazur lub czarci pazur, jest rośliną pochodzącą z rejonów Afryki Południowo-Zachodniej, charakterystyczną dla pustyni Kalahari, gdzie panują wielomiesięczne susze, które wpływają na specyficzny rozwój rośliny. Surowiec stanowią korzenie rośliny zebrane w porze deszczowej.
Głównym związkiem bioaktywnym występującym w korzeniu hakorośli jest harpagozyd, należący do glikozydów irydoidowych. W surowcu występują ponadto glikozydoestry, triterpeny, flawonoidy, węglowodany i fitosterole. Korzeń hakorośli wykazuje działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Wykorzystuje się go pomocniczo w leczeniu zwyrodnieniowych chorób stawów, w stanach zapalnych ścięgien czy więzadeł.
Imbir lekarski
Imbir jest rośliną pochodzącą z rejonów Południowo-Wschodniej Azji. Obecnie nie występuje w stanie dzikim, jest uprawiany w wielu krajach klimatu podzwrotnikowego. Surowiec stanowi kłącze imbiru świeże lub wysuszone.
Substancjami charakterystycznymi dla tej rośliny są: olejek eteryczny, fenyloalkany – gingerole, szogaole, lipidy, aminokwasy. W ziołolecznictwie schorzeń reumatycznych wykorzystuje się działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe imbiru. Surowiec znajduje zastosowanie w stanach zapalnych stawów, bólach mięśniowych, bólach towarzyszących zmianom zwyrodnieniowym stawów, jak i stanach pourazowych.
Kadzidłowiec indyjski
Kadzidłowiec indyjski, znany również pod nazwą Boswellia, jest drzewem pochodzącym z Azji oraz Afryki Północnej. Surowcem mającym zastosowanie w fitoterapii jest oleożywica, czyli wyciąg pochodzący z kory drzewa Bosswellia serrata, bogaty w związki zwane pentacyklicznymi triterpenami (zwłaszcza kwasy boswelliowe).
Surowiec wykazuje działanie silnie przeciwzapalne i przeciwartretyczne. Boswellia serrata może znaleźć zastosowanie w chorobach stawów takich jak choroba zwyrodnieniowa stawów, reumatoidalne zapalenie stawów, spondyloartropatie – jak na przykład zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, a także w dolegliwościach bólowych stawów czy ich regeneracji.
Róża dzika
Róża należy do krzewów kolczastych spotykanych na terenie całej Europy, a także Afryce Północnej czy na Wyspach Kanaryjskich. Surowcem farmaceutycznym są owoce dzikiej róży zaliczane do owoców rzekomych, bogate w witaminy (A, E, K, B1, B2), flawonoidy, karotenoidy czy kwasy organiczne. Głównym składnikiem przeciwreumatycznym występującym w dzikiej róży jest galaktolipid (GOPO), wykazujący działanie przeciwzapalne.
Wierzba biała i purpurowa
Wierzba jest rośliną występującą w Europie, Azji Północno-Zachodniej i Afryce. Surowiec farmaceutyczny stanowi wysuszona kora z wysuszonych pędów wierzby białej i purpurowej. Związkami charakterystycznymi dla surowca są glukozydy fenolowe – salicyna. Inne związki występujące w surowcu to flawonoidy, kwasy fenolowe oraz garbniki. Salicyna i jej pochodne ulegają przekształceniu do kwasu salicylowego o działaniu przeciwgorączkowym, przeciwzapalnym i przeciwbólowym. Roślina może znaleźć zastosowanie jako środek pomocniczy w leczeniu chorób reumatycznych.
Topola czarna
Topola czarna należy do rodziny wierzbowatych i jest popularna na terenie Europy, Środkowej Azji i Północnej Afryki. W lecznictwie wykorzystywane są liście topoli, pączki topoli, jak i kora.
Związki aktywne występujące w surowcu to glikozydy fenolowe – salicyna, kwasy fenolowe, garbniki, flawonoidy i olejki. Topola wykazuje działanie przeciwgorączkowe, a także niewielkie działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe. Surowiec może być wykorzystywany pomocniczo w chorobach reumatycznych.
Podsumowując, zioła mogą być wykorzystywane jako dodatek do terapii chorób reumatycznych. Mechanizm ich działania polega głównie na działaniu przeciwzapalnym oraz przeciwbólowym. Oczywiście powinny być one stosowane z umiarem, zawsze według zaleceń producenta danego preparatu.
Źródła:
- Matławska I., Farmakognozja, UM Poznań, Poznań 2008.
- Lamer Zarawska E., Fitoterapia i leki roślinne, PZWL, 2010.
- Siddiqui MZ., Boswellia serrata, a potential antiinflammatory agent: an overview., Indian J Pharm Sci. 2011 May;73(3):255-61.