Zwiększony poziom erytrocytów – jakie są przyczyny?

Przyczyną pierwotnych nadkrwistości jest nadmierna produkcja czerwonych krwinek, niezależna od erytropoetyny (EPO) oraz niedotlenienia. Do chorób związanych ze zwiększonym wytwarzaniem erytrocytów należą:

Czerwienica prawdziwa

To rzadko spotykany nowotwór powodujący zwiększone powstawanie erytrocytów. Czerwienica prawdziwa powstaje z komórek krwiotwórczych szpiku, które mogą wpływać na zwiększone poziomy również pozostałych krwinek – leukocytów i trombocytów. Charakterystyczna dla tej choroby jest obecność mutacji JAK2 wywołującej niepohamowaną proliferację niezależną od erytropoetyny. 

Objawy tej choroby są bardzo niespecyficzne. Często (u ok. 40% pacjentów) będzie występował świąd po kontakcie z ciepłą wodą. Część pacjentów będzie doświadczać choroby wrzodowej żołądka oraz częstych napadów dny moczanowej. Charakterystycznym, choć rzadko występującym objawem jest erytromelalgia. Jest to palący ból dłoni czy stóp z towarzyszącym zaczerwienieniem, a czasem i niebieskim kolorem skóry w miejscu bólu. Spowodowany jest nadkrzepliwością, zamykaniem światła małych naczyń, co prowadzi do niedotlenienia tkanek.

Uwaga! Objawy erytromelalgii ustępują po zażyciu kwasu acetylosalicylowego.

Częstymi objawami czerwienicy są także:

• bóle głowy,
• trudności w koncentracji,
• zawroty głowy.

Należy pamiętać, że nieleczona czerwienica prawdziwa jest śmiertelna!
Ciekawostką jest, że jedną z metod leczenia (jednak nigdy samodzielną) jest upuszczanie krwi.

Wtórne nadkrwistości – przyczyny i choroby

Nadmierna produkcja krwinek następuje w przebiegu innych chorób bądź niefizjologicznych stanów skutkujących zwiększeniem hematokrytu.

Choroba wysokościowa

Nazwa ta dotyczy objawów występujących u chorych przebywających na wysokościach powyżej 2000 metrów nad poziomem morza. Choroba wysokościowa objawia się:

• dusznością,
• zwiększoną częstością oddechów,
• nadmierną męczliwością,
• obrzękiem kończyn.

Odpowiedzią na ten stan jest zwiększona produkcja czerwonych krwinek, czyli przystosowanie do niskiej zawartości tlenu w powietrzu. Jest to więc fizjologiczna nadkrwistość, jednak zwiększająca zagrożenie chorób zakrzepowo – zatorowych. co ciekawe, sportowcy często wykorzystują trening wysokogórski, aby naturalnie zwiększyć ilość czerwonych krwinek we krwi.

Nowotwory

Niektóre nowotwory nerek, wątroby czy nadnerczy mogą wydzielać hormony pobudzające erytropoezę.

Choroby powodujące niedotlenienie

Przewlekła obturacyjna choroba płuc, bezdech senny czy sinicza wada serca może powodować brak odpowiedniego natlenienia krwi, co skutkuje zmniejszoną dostawą tlenu do tkanek regulujących erytropoezę. W odpowiedzi hematokryt wzrasta.

Jatrogenne przyczyny nadkrwistości

Wtórna nadkrwistość może być również następstwem leczenie. Przykładem jest tutaj nadmierne przetoczenie krwi u pacjentów potrzebujących jej uzupełnienia.

Nadkrwistość rzekoma

Stany skutkujące utratą płynów z łożyska naczyniowego powodują zwiększenie udziału procentowego erytrocytów w krwi pełnej. Chorób powodujących odwodnienie jest wiele. Ten rodzaj nadkrwistości może być wywołany nawet przez przewlekłe biegunki czy wymioty. Jakakolwiek dysfunkcja wątroby skutkująca zaburzeniem wytwarzania białek, które zatrzymują wodę we krwi, powoduje obrzęki tkanek miękkich poprzez „ucieczkę” wody z naczyń krwionośnych. Nadmierna utrata wody przez chore nerki również jest częstą przyczyną nadkrwistości rzekomej. Dlatego osoby w starszym wieku  mogą się odwodnić w bardzo prosty sposób ze względu na zaburzone odczuwanie pragnienia.

Poza chorobami związanymi z podwyższonym poziomem erytrocytów wiele osób cierpi na dolegliwości, w których poziom czerwonych krwinek jest zbyt niski. Przeczytajcie o nich w artykule: Choroby związane ze zmniejszonym poziomem erytrocytów.