Witamina B6. Kiedy ją suplementować?

Witamina B6 – za co odpowiada? 

Witamina B6 zaliczana jest do grupy witamin rozpuszczalnych w wodzie. Tak naprawdę nie jest to jeden związek chemiczny, ale grupa kilku substancji obejmująca pirydoksynę, pirydoksal, pirydoksaminę oraz ich połączenia z kwasem fosforowym. W preparatach farmaceutycznych najczęściej stosuje się chlorowodorek pirydoksyny.  

Witamina B6 odpowiada m.in. za: 

• przemiany węglowodanów, tłuszczów i aminokwasów, 
• syntezę neuroprzekaźników i hormonów (serotoniny, amin katecholowych, hormonów steroidowych), 
• powstawanie hemu – składnika hemoglobiny transportującej tlen w krwinkach czerwonych, 
• prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i odpornościowego, 
• ułatwione wchłanianie magnezu z przewodu pokarmowego. 

Witamina B6 – gdzie występuje? 

Witamina B6 występuje naturalnie w żywności.  

Do produktów bogatych w tę witaminę należą: 

• ryby (makrela, łosoś, pstrąg), 
• mięso (wieprzowe, drobiowe),  
• podroby (głównie wątroba), 
• rośliny strączkowe, 
• orzechy, 
• curry, imbir, chili,  
• pełnoziarniste produkty zbożowe,  
• warzywa (czosnek, papryka czerwona, kapusta kiszona, ziemniaki), 
• owoce (banany, morele suszone). 

Procesy przetwarzania żywności mają wpływ na zawartość witaminy B6. Podczas smażenia, gotowania lub peklowania mięsa dochodzi do strat na poziomie 30-50%. Z kolei puszkowane owoce i warzywa mogą mieć nawet o 77% mniejszą ilość tej witaminy niż świeże.

Witamina B6 – jaka jest bezpieczna dawka? 

Zapotrzebowanie na witaminę B6 zależy m.in. od wieku, płci i stanu zdrowia.  

Normy zalecanego (w przypadku niemowląt wystarczającego) spożycia na dobę wynoszą:

• niemowlęta: 0,1 mg (do 6 m.ż.) oraz 0,4 mg (powyżej 6 m.ż.); 
• dzieci: 0,5 mg (1-3 lata), 0,6 mg (4-6 lat), 1 mg (7-9 lat), 1,2 mg (dziewczynki 10-18 lat i chłopcy 10-12 lat) oraz 1,3 mg (chłopcy 13-18 lat); 
• dorośli: 1,3 mg (19-50 lat), 1,5 mg (kobiety od 51. r.ż.) oraz 1,7 (mężczyźni od 51. r.ż.); 
• kobiety w ciąży: 1,9 mg; 
• kobiety karmiące piersią: 2 mg. 

Wg Zespołu do Spraw Suplementów Diety maksymalna ilość witaminy B6 w zalecanej porcji dziennej suplementu diety dla dorosłych wynosi 18 mg.  

W przypadku niedoborów i leczenia ich następstw dawka dobowa stosowana przez miesiąc może wynosić 20-1000 mg, a w czasie ciąży 50-200 mg na dobę. Terapeutyczne dawki witaminy B6 mogą hamować laktację. 

Witamina B6 – niedobór 

Objawy niedoboru witaminy B6 (hipowitaminozy) zdarzają się rzadko.  

Są to: 

• egzema,  
• łojotokowe zapalenie skóry,  
• zapalenie jamy ustnej i języka, 
• zajady, 
• anemia, 
• zaburzenia neurologiczne (np. drgawki padaczkowe, depresja, dezorientacja),  
• osłabienie odporności. 

Wg badań niedobór witaminy B6 może być przyczyną zwiększonego ryzyka nowotworów hormonozależnych (macicy, piersi i prostaty). Jak dotąd nie udowodniono jednak, aby suplementacja witaminy B6 pomagała w zapobieganiu im. 

Na niedobór witaminy B6 są narażone osoby: 

• o zwiększonym zapotrzebowaniu (powyżej 50 r.ż. oraz kobiety w ciąży i karmiące piersią), 
• na diecie wykluczającej mięso, 
• palące tytoń i nadużywające alkoholu, 
• przyjmujące niektóre leki (np. metforminę), 
• stosujące doustne środki antykoncepcyjne, 
• z zaburzeniami wchłaniania (celiakia, nieswoiste choroby zapalne jelit) czy ze schyłkową niewydolnością nerek. 

Ciężkie objawy niedoboru witaminy B6 mogą wystąpić w przypadku wrodzonych zaburzeń metabolicznych. Taki stan wymaga podawania jej w bardzo dużych dawkach. 

Witamina B6 – nadmiar 

Przyjmowanie większych dawek witaminy B6 przez dłuższy czas może wywołać skutki uboczne. 

Dawka 100 mg na dobę może przyczynić się do wystąpienia niewielkich objawów neurologicznych. 500 mg na dobę prowadzi do uszkodzenia komórek nerwowych, czyli neuropatii obwodowej. Może również dojść do rozwinięcia zespołu uzależnienia od witaminy B6 i objawów odstawienia.  

Witamina B6 – interakcje 

Witamina B6 może wchodzić w interakcje z innymi lekami. U osób leczonych z powodu parkinsonizmu istnieje ryzyko osłabienia skuteczności lewodopy (jeśli jest stosowana bez dodatkowego składnika, tzw. inhibitora obwodowej dekarboksylazy).  

W przypadku przyjmowania witaminy B6 łącznie z amiodaronem (lek przeciwarytmiczny) może wystąpić fotouczulenie, dlatego trzeba unikać ekspozycji na światło.

Hydralazyna, penicylina, cykloseryna i izoniazyd przyjmowane jednocześnie z witaminą B6 zmniejszają jej stężenie w organizmie. 

Witamina B6 – na co pomaga? 

Podstawowe wskazanie do stosowania witaminy B6 to uzupełnianie jej niedoborów w organizmie oraz leczenie następstw tych niedoborów. Może to być również obwodowa polineuropatia wywołana stosowaniem izoniazydu lub zatrucie tym lekiem. Witamina B6 jest też stosowana w wielu innych schorzeniach, jednak istnieje niewiele dowodów potwierdzających jednoznacznie jej skuteczność.  

Witamina B6 może pomóc w leczeniu: 

• chorób skóry (łojotoku, wyprysku atopowego, poporodowych przebarwień skóry) oraz w zapobieganiu oparzeniom skóry u chorych z nadwrażliwością,  
• choroby popromiennej,  
• zaburzeń psychicznych (nerwic, depresji, schizofrenii), 
• wymiotów w ciąży,  
• zespołu napięcia przedmiesiączkowego,  
• ostrego zatrucia alkoholem, 
• polineuropatii cukrzycowej,  
• dystrofii mięśniowych,  
• nadmiernego wydalania szczawianów z moczem i cystynurii.  

Witamina B6 – jaka jest najlepsza? 

W aptekach są dostępne leki oraz suplementy diety zawierające witaminę B6, zarówno w formie produktów jedno-, jak i wieloskładnikowych. Te ostatnie mogą zawierać tylko witaminy z grupy B (m.in. popularne „witaminy B complex”), jak również mogą to być preparaty składające się z zestawów różnych witamin, minerałów i innych dodatkowych składników.  

Nie ma obecnie przekonujących danych, aby osoby zdrowe musiały suplementować witaminę B6.

Oczywiście możesz ją rozważyć, jeśli jesteś w grupie zagrożonej niedoborem. Pamiętaj, że przyjmowanie większych dawek witaminy B6 przez dłuższy czas może powodować skutki uboczne, dlatego powinno odbywać się pod kontrolą lekarza.

Witamina B6 jest popularnym składnikiem preparatów z magnezem, ponieważ zwiększa jego wchłanianie z przewodu pokarmowego o 20-40%. Wraz z witaminą B1 i B12 jest również elementem produktów zalecanych w przypadku schorzeń neurologicznych.

Zatem rodzaj stosowanego preparatu zawierającego witaminę B6 powinien być dostosowany do aktualnych potrzeb i wskazań. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą. Jeśli jest taka możliwość, wybierz lek, a nie suplement diety.

Przeczytaj również:
Z czym łączyć witaminy i minerały, aby lepiej się wchłaniały?