Denga. Czy grozi nam epidemia?

Denga – czym jest wirus dengi?

Wirus dengi zaliczany jest do tzw. flawiwirusów z rodziny Flaviviridae, do której należą także m.in. wirusy: Zika, wywołujący żółtą febrę, Zachodniego Nilu. 

Obecnie wiadomo, że istnieją 4 typy serologiczne wirusa: 

• DENV-1, 
• DENV-2, 
• DENV-3, 
• DENV-4. 

Najbardziej niebezpieczne są typy wirusa 3 i 4, które mogą wywołać gorączkę krwotoczną denga. Zakażenie wirusem jednego typu daje odporność na całe życie, ale człowiek może zakazić się pozostałymi typami wirusa denga. 

Wektorem, czyli czynnikiem przenoszącym wirusa, są komary z gatunku Aedes aegypti, rzadziej A. albopticus lub A. scutellaris. Z kolei źródło zakażenia stanowią ludzie, małpy oraz niektóre gatunki nietoperzy zamieszkujących tereny charakterystyczne dla dengi.  

Nie ma możliwości przeniesienia wirusa bezpośrednio z człowieka na człowieka. 

Gdzie występuje denga? 

Choroba szeroko rozpowszechniła się na świecie w wyniku epidemii w Azji po II wojnie światowej. Obecnie występuje endemicznie aż w 100 krajach gorącej strefy klimatycznej.  

Denga stanowi poważne zagrożenie w: 

• Azji Południowo-Wschodniej, 
• Afryce Subsaharyjskiej, 
• Ameryce Środkowej, 
• Ameryce Południowej, 
• wyspach Oceanii. 

Tereny endemiczne to obszary, w których występują ogniska choroby i epidemie, a wywołujące je patogeny (np. wirus dengi) są stale obecne wśród mieszkających w ich obrębie osób. 

Pierwsze przypadki obecności wirusa dengi w Europie zidentyfikowano w 2010 r. w Chorwacji i we Francji, natomiast dwa lata później odnotowano pierwszą europejską epidemię dengi na Maderze. Ponad 30% ludzkości zamieszkuje obecnie tereny zagrożone wystąpieniem choroby powodowanej przez wirusa dengi. 

Denga – objawy 

Bezobjawowy przebieg zarażenia dengą dotyczy nawet 80% osób ukąszonych przez zainfekowanego wirusem komara. Około 10-15% przypadków przechodzi zakażenie skąpoobjawowo. Ciężej chorują dorośli niż dzieci. Okres wylęgania choroby trwa 3-14 dni.   

Kliniczne objawy dengi ujęto w trzech postaciach: 

Ostry stan gorączkowy, którego objawami są: 

• gorączka, 
• dreszcze, 
• bóle głowy, mięśni i stawów, 
• biegunka, 
• wymioty, 
• wysypka plamista. 

W tym przypadku po kilku dniach następuje samoistne ustąpienie dolegliwości i powrót do zdrowia. 

Gorączka denga, której objawami są: 

• wysoka gorączka, 
• ból głowy i oczu, 
• powiększone węzły chłonne, 
• bóle kostno-stawowe. 

Po 2-4 dniach gorączka i inne objawy ustępują, ale choroba nawraca. Pojawia się drugi okres gorączkowy, który trwa 1-2 dni. Towarzyszy mu wysypka grudkowo-plamista na grzbietach rąk i nóg, która rozlewa się na kończyny i tułów. Rzadko występuje na twarzy.  

Gorączka krwotoczna denga, której objawy przypominają ostry stan gorączkowy, z charakterystycznymi wymiotami. Następnie po 2-3 dniach występują dodatkowo bóle brzucha, powiększenie wątroby i skaza krwotoczna z wybroczynami na kończynach, okolicy lędźwiowo-krzyżowej i twarzy. Kolejnym skutkiem są krwawienia wewnętrzne z objawami ogólnoustrojowego wstrząsu i utrata przytomności, a nawet śmierć. Wystąpienie tej postaci choroby jest prawdopodobnie uwarunkowanie wcześniejszym zakażeniem innym serotypem wirusa. 

Nieleczona postać dengi może zabijać nawet połowę chorych, podczas gdy odpowiednia terapia zmniejsza ryzyko śmierci do kilku procent. 

Denga – diagnostyka i leczenie 

Zarażenie wirusem można potwierdzić poprzez badania serologiczne w kierunku specyficznych przeciwciał, izolację wirusa na dedykowanych liniach komórkowych oraz badania genetyczne z wykorzystaniem techniki PCR (ang. Polymerase Chain Reaction). W rozpoznaniu patogenu przydatne są badania laboratoryjne. 

W przypadku stwierdzenia obecności wirusa dengi niezbędne jest leczenie objawowe. Powinno polegać ono przede wszystkim na wzmacnianiu organizmu pacjenta oraz zapobieganiu wystąpienia skazy krwotocznej i wstrząsu. Ważne jest odpowiednie nawadnianie. Jeśli pacjent nie jest w stanie pić samodzielnie, płyny są podawane dożylnie w kroplówce. Pacjenci zainfekowani wirusem dengi nie powinni stosować leków rozrzedzających krew, w tym działających przeciwbólowo i przeciwgorączkowo NLPZ i kwasu acetylosalicylowego.  

Działanie profilaktyczne zapobiegające zakażeniu to szczepienia ochronne. Są one zalecane jedynie osobom, które już zostały zakażone wirusem dengi i mieszkają na stałe na terenach endemicznego występowania choroby. Szczepienia chronią przed wszystkimi czterema serotypami wirusa. W zależności od preparatu szczepionka może być podawana dzieciom od 4. lub 6. roku życia.  

Denga – profilaktyka 

Jeśli wybierasz się do kraju, w którym odnotowano przypadki zachorowania na dengę, pamiętaj o kilku poniższych zasadach. 

• Stosuj środki odstraszające insekty. 
• Noś odzież ochronną i nakrycie głowy. 
• Zamontuj moskitiery w oknach. 
• Unikaj przebywania na terenach mokrych i wilgotnych.