Astaksantyna – jeden z najsilniejszych antyoksydantów świata

Astaksantyna – co to jest?

Astaksantyna pochodzi z grupy związków chemicznych zwanych karotenoidami. Karotenoidy to barwniki – zwykle żółte, pomarańczowe lub czerwone – występujące naturalnie w roślinach. Wspomagają proces fotosyntezy i chronią rośliny przed uszkodzeniami pod wpływem światła. Do organizmów zwierząt dostają się wraz z pokarmem. Grupę tych związków można podzielić na dwa podtypy:

• karoteny:
  • alfa-karoten, 
  • beta-karoten, 
  • likopen.
• ksantofile:
  • luteina,
  • zeaksantyna, 
  • astaksantyna.

Astaksantyna jest produkowana przez:

• algi Haematococcus pluvialis, Chlorella zofingensis, 
• drożdże Phaffia rhodozyma, 
• bakterie Argobacterium auranticum, Mycobacterium laticola, Brevibacterium spp.

Ksantofil ten jest spożywany wraz z pokarmem przez ryby i owoce morza, które gromadzą go w tkance mięśniowej. Należą do nich np. łosoś, pstrąg, krewetki, raki czy kraby. Niektóre zwierzęta mają zdolność przemiany w organizmie jednych karotenoidów w inne. Dzieje się tak u flamingów, które zmieniają żółtą zeaksantynę i pomarańczowy beta-karoten w różową astaksantynę. Dzięki temu pióra tych zwierząt mają charakterystyczne zabarwienie. 

Człowiek nie potrafi syntetyzować astaksantyny, dlatego dostarcza ją do organizmu wraz z pożywieniem.

Zawartość astaksantyny na 100 g w rybach i owocach morza w mg:

• łosoś surowy – 0,438 mg,
• łosoś wędzony – 0,360 mg,
• pstrąg – 0,072 mg,
• pstrąg łososiowy – 0,277 mg,
• krewetki – 3,1-14,8 mg,
• langusta – 15,3 mg,
• krab – 11,9 mg.

Według amerykańskiej Agencji Żywności i Leków (FDA) człowiek może dziennie przyjmować od 7,8 do 12 mg astaksantyny. 

Astaksantyna – właściwości

Astaksantyna jest wchłaniana do tłuszczów, gdzie miesza się z kwasem żółciowym, tworząc micele, a następnie chylomikrony. Wówczas może być transportowana do tkanek organizmu, w których wykazuje działanie antyoksydacyjne. Znajdują się w niej także struktury, które wyłapują wolne rodniki. 

Badania wykazują, że astaksantyna wykazuje 65 razy silniejsze działanie przeciwutleniające od witaminy C oraz 50 razy większe od witaminy E. 

Dodatkowo wykazuje silniejsze właściwości w wychwycie wolnych rodników od koenzymu Q10, witaminy C, katechin zielonej herbaty czy beta-karotenu. 

Astaksantyna w sporcie

Astaksantyna jest idealnym środkiem dla sportowców – zarówno dla zawodowców, jak i amatorów. Działa przeciwzapalnie, ponieważ redukuje różnego rodzaju dolegliwości bólowe, które mogą pojawić się po treningu. Astaksantyna przyspiesza regenerację, przez co może poprawić wyniki zawodników – ich siłę i wytrzymałość. Aby udowodnić tę właściwość, przeprowadzono badanie, w którym grupa osób przez 6 miesięcy przyjmowała 4 mg astaksantyny dziennie. Zmierzono ich siłę na początku i na koniec testu, a wyniki wykazały wzrost siły o 62%.

Podczas wysiłku fizycznego w ciele powstaje ogromna ilość wolnych rodników – im bardziej forsowny trening, tym więcej ich powstaje. Dzięki właściwościom astaksantyny, która wychwytuje rodniki, mitochondria mogą wytwarzać więcej energii, przez co zwiększa się siła fizyczna. Inne badania wykazały spadek poziomu kwasu mlekowego powstałego w mięśniach w trakcie aktywności fizycznej. Substancja ta jest odpowiedzialna za ból mięśni w trakcie ćwiczeń. Podawanie astaksantyny w dawce 6 mg dziennie doprowadziło do spadku poziomu kwasu mlekowego o 28%. Dodatkowo wykazano, że suplementacja astaksantyny przyspiesza spalanie tkanki tłuszczowej i zapewnia lepszą przemianę kwasów tłuszczowych w organizmie. 

Astaksantyna w medycynie

Badania wykazują, że astaksantyna wykazuje korzystne działanie w schorzeniach immunologicznych czy neurodegeneracyjnych:

• Prewencja choroby nowotworowej – astaksantyna chroni DNA organizmu przed niekorzystnym działaniem promieni UV, wykrywając, wychwytując i niszcząc zmodyfikowane komórki, które nie zostały wyłapane przez układ odpornościowy. Według badań astaksantyna może zmniejszyć guza poprzez blokowanie replikacji komórek i zwiększenie apoptozy komórek nowotworowych.
• Korzystne działanie na narząd wzroku – dzięki zdolności do przechodzenia przez barierę krew-siatkówka astaksantyna chroni oko przed zwyrodnieniem plamki żółtej i stanami zapalnymi. Wykazuje też korzystne działanie przy przepływie krwi w oku, co skutkuje polepszeniem widzenia i niwelowaniem zmęczenia. Według  przeprowadzonych badań chroni przed powstawaniem zaćmy czy jaskry.
• Przeciwdziałanie powikłaniom cukrzycy – wykazano, że podawanie astaksantyny w dawce 6,8 mg na dobę obniża poziom glukozy we krwi, zwiększa wrażliwość na insulinę i pobudza trzustkę do wydzielania insuliny.
• Pozytywne działanie na mózg – astaksantyna chroni neurony przed degradacją, może zapobiegać powstawaniu demencji, choroby Alzheimera, przedwczesnemu starzeniu się i obumieraniu komórek, które może prowadzić do choroby Parkinsona. Substancja ta wykazuje również działanie obniżające ciśnienie, dzięki czemu chroni przed udarami. Poprawia ukrwienie mózgu, pozytywnie wpływając na pamięć. 
• Wpływ na skórę – astaksantyna jest naturalnym filtrem słonecznym, obniża stany zapalne i wychwytuje wolne rodniki powstałe pod wpływem promieni UV. Wpływa także na elastyczność skóry, zapobiega powstawaniu zmarszczek, plam starczych i hiperpigmentacji skóry. Wyniki badań świadczą nie tylko o działaniu prewencyjnym przed oznakami starzenia, ale też o redukcji powstałych już zmian skórnych. Inne analizy wykazały, że suplementacja 4 mg astaksantyny dziennie przez 2 tygodnie zredukowała powstawanie oparzeń słonecznych. 
• Wpływ na poziom lipidów we krwi – stosowanie astaksantyny może obniżyć frakcję “złego cholesterolu” LDL, a podwyższyć ilość “dobrego cholesterolu” HDL, a tym samym zredukować ryzyko rozwoju choroby miażdżycowej.  
• Podwyższenie odporności organizmu – badacze wskazują, że suplementacja 2 mg astaksantyny dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji aż o 40%. Działanie to zawdzięcza swoim właściwościom przeciwzapalnym oraz ochronnym przed uszkodzeniem DNA komórek.

Astaksantyna – rekomendowane dawkowanie

Żadne badania nie wykazały negatywnych skutków stosowania astaksantyny. Nie odnotowano również reakcji alergicznych na tę substancję. 

Szerokie zastosowanie astaksantyny i brak skutków ubocznych sprawiają, że warto włączyć tę substancję do codziennej diety. Ze względu na swoje właściwości polecana jest szczególnie osobom aktywnym oraz seniorom.