Zespół Pica – czym jest zespół łaknienia spaczonego?

Zespół Pica – formy 

Do form zespołu Pica można zaliczyć m.in. następujące zachowania: 

• geofagia (spożywanie ziemi), 
• pagofagia (spożywanie lodu), 
• amylofagia (spożywanie surowej skrobi), 
• ryzofagia (spożywanie surowego ryżu), 
• hialofagia (spożywanie szkła), 
• litofagia (spożywanie kamieni), 
• mukofagia (spożywanie wydzielin z nosa), 
• trichofagia (spożywanie włosów lub wełny), 
• ksylofagia (spożywanie drewna).  

Objawy te można zaobserwować u wszystkich grup wiekowych, jednak najczęściej pojawiają się u kobiet w ciąży i małych dzieci.

Zespół Pica – przyczyny 

Zespół Pica często jest objawem choroby podstawowej, najczęściej niedokrwistości z niedoboru żelaza. Najpopularniejsze formy tego zaburzenia związane z niedoborem żelaza to geofagia, pagofagia, amylofagia i ryzofagia.  

Spożywanie ziemi często było wykrywane przy współistniejącym niedoborze żelaza w czasie ciąży w krajach rozwijających się. Odnotowywano ją u większości ciężarnych afrykańskich kobiet zamieszkujących regiony, w których niedokrwistość z niedoboru żelaza jest bardzo powszechna.  

Niedobór żelaza niesie ze sobą pewne następstwa neurologiczne, np. może powodować zaburzenia funkcji poznawczych. Z tego względu bardzo ważne jest intensywne leczenie niedokrwistości u kobiet w ciąży i niemowląt.  

Zespół Pica może ujawniać się również wówczas, gdy dochodzi do przewlekłych krwawień z przewodu pokarmowego, obfitych krwotoków miesiączkowych, a także przy stosowaniu diety ubogiej w żelazo.  

Żelazo znajduje się w niektórych ważnych układach enzymatycznych związanych ze smakiem i trawieniem. Być może dlatego niedobór tego składnika czasami ujawnia się właśnie pod postacią łaknienia spaczonego – organizm wysyła sygnały, aby „poszukiwać” żelaza.

Często po rozpoczęciu leczenia niedokrwistości z niedoboru żelaza Zespół Pica ustępuje.

Czasem, gdy niedobór żelaza pojawia się ponownie, dochodzi do nawrotu specyficznych objawów łaknienia na niejadalne rzeczy. Jeśli pacjent jest świadomy tego, czym jest Zespół Pica, może szybko rozpocząć diagnostykę i leczenie.  

Zespół Pica nie musi być jedynie przejawem niedoboru żelaza. Zauważono, że niedobór cynku również może być przyczyną tego zaburzenia. Spekuluje się, że zbyt mała ilość innych minerałów, m.in. wapnia, także może powodować zespół Pica. 

Ponadto zespół Pica może wystąpić u osób z pewnymi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak schizofrenia, zaburzenia ze spektrum autyzmu, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne i upośledzenie umysłowe. Spożywanie produktów niejadalnych jest dla takich pacjentów pewnym sposobem na radzenie sobie z chorobą. Ważne jest również to, że nawet jeśli zespół Pica nie jest spowodowany zaburzeniami psychicznymi, to bardzo często jego wystąpienie negatywnie wpływa na psychikę chorego. Takie kompulsywne jedzenie przedmiotów niejadalnych może sprawiać, że osoby, które się z tym zmagają, będą odczuwać zakłopotanie i wstyd przed innymi ludźmi. Ich specyficzne objawy mogą być również powodem do drwin ze strony otoczenia.

Niestety niewielu pacjentów zgłasza się do lekarza z nietypowymi nawykami żywieniowymi. Takie osoby niechętnie przyznają się do tych objawów, ponieważ boją się, że powodem takich zachowań jest zaburzona psychika.  

Zespół Pica – konsekwencje 

Zespół Pica może przysporzyć znaczne problemy w codziennym funkcjonowaniu. Dodatkowo może skutkować niebezpiecznymi konsekwencjami zdrowotnymi, takimi jak: 

• wrzody żołądka,  
• perforacja jelit,  
• niedokrwistość hemolityczna, 
• niedrożność przewodu pokarmowego, 
• infekcje,  
• anemia,  
• zaburzenia elektrolitowe, 
• zatrucia. 

U kobiet w ciąży zespół Pica może powodować przedwczesny poród.  

Nieleczone schorzenie może być przedmiotem kpin ze strony rodziny i przyjaciół, co negatywnie wpływa na samopoczucie osoby chorej. 

Podsumowując, nieleczony zespół Pica może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, dlatego nie warto zwlekać ze zgłoszeniem się do lekarza. Dobrą informacją jest fakt, że schodzenie zazwyczaj można szybko wyleczyć, pozbywając się uciążliwych objawów. 

Przeczytaj również:
Zaburzenia odżywiania – przyczyny, rodzaje, leczenie