Co na stłuczenia? Domowe sposoby i nie tylko

Stłuczenie – przyczyny 

Każda tkanka organizmu ma złożoną i specyficzną budowę, która jest niezbędna do wykonywania określonych czynności. Przy stłuczeniu komórki zostają zgniecione, włókna w przestrzeni międzykomórkowej zerwane, uszkodzeniu ulegają włókna nerwowe, naczynia krwionośne i chłonne, przez co w tkance gromadzi się krew i chłonka. Zatem tkanka traci zdolność pełnienia swojej funkcji. 

Stłuczenie najczęściej powstaje na skutek urazu mechanicznego lub upadku na twarde podłoże.  

Stłuczenie – objawy 

Objawy stłuczenia zależą od lokalizacji i natężenia siły urazu.  

Najczęściej obejmują: 

• obrzęk okolicy stłuczenia, 
• krwawe sińce wynikające z przenikania wynaczynionej krwi do powierzchniowych warstw skóry, 
• krwiaki, 
• ból, 
• wzmożone ucieplenie skóry. 

Mogą wystąpić również poważne objawy stłuczenia narządów wewnętrznych, m.in. serca, płuc, mózgu, które wymagają specjalistycznego postępowania lekarskiego. 

Zasady postępowania w stłuczeniach 

Metoda postępowania POLICE: 

• P – ochrona (ang. protect), np. przez unieruchomienie kończyny; 
• OL – optymalne obciążenie (ang. optimal loading) – posługiwanie się uszkodzoną częścią ciała, ale bez forsownych ruchów; w tym przypadku konieczna jest opieka profesjonalisty (np. fizjoterapeuty), który może dopasować odpowiednią aktywność ruchową; 
• I – lód (ang. ice) – schłodzenie tkanki spowalnia przewodnictwo nerwowe i skurcz naczyń krwionośnych, co zmniejsza ból i obrzęk; zamiast lodu najlepiej jednak zastosować specjalne kompresy lub spraye chłodzące;   
• C – ucisk (ang. compression), np. za pomocą bandaża lub specjalnej opaski uciskowej; korzystne może okazać się również uciskanie miejsca stłuczenia (szczególnie na głowie) chłodnym przedmiotem metalowym; 
• E – uniesienie (ang. elevation) uszkodzonej części powyżej linii serca zapobiega obrzmieniu tkanek i masywnemu krwawieniu z uszkodzonych naczyń krwionośnych. 

Stłuczenia – domowe sposoby 

Istnieje również wiele tzw. domowych sposobów na stłuczenia. Ich rolą jest przede wszystkim zmniejszenie obrzęku, bólu i sińców. Ze względu na brak potwierdzonej w wiarygodnych badaniach skuteczności nie znajdują się w oficjalnych zaleceniach. Nie można jednak wykluczyć, że u niektórych osób mogą one okazać się pomocne.  

Oto kilka z nich: 

Kapusta na stłuczenia 

Składniki zawarte w kapuście mogą działać przeciwzapalnie i zmniejszać obrzęk. Liście kapusty sparz gorącą wodą, aby je zmiękczyć. Następnie zgnieć je, np. za pomocą wałka do ciasta. Tak przygotowaną miazgę przyłóż na stłuczone miejsce (można okład zabezpieczyć gazą) i trzymaj ok. 0,5 godziny. 

Aloes na stłuczenia 

Jednym z popularniejszych domowych sposobów na różne problemy skórne czy stłuczenia jest aloes. W tym celu odetnij część liścia aloesu i wyciśnij znajdujący się w nim miąższ prosto na skórę. Możesz również użyć gotowych produktów (kremy, maści, żele, lotiony) dostępnych w aptekach i drogeriach zawierających w swoim składzie aloes. 

Soda na stłuczenia 

Sodę oczyszczoną (wodorowęglan sodu) możesz stosować na skórę do łagodzenia opuchlizny i bólu przy stłuczeniu. Istnieją różne sposoby jej aplikacji, np. w postaci okładów z kompresów nasączonych roztworem sody lub pasty wykonanej przez zmieszanie sody z wodą w proporcjach 1:1. Można też wykonać pastę z sody i miąższu aloesu. 

Ocet na stłuczenia 

Ze względu na prozdrowotne właściwości szczególnie polecany jest ocet jabłkowy. Stosowany zewnętrznie łagodzi obrzęki i zasinienia. W tym celu wymieszaj go z ciepłą wodą i namocz w nim gazę lub bawełnianą szmatkę, a następnie przyłóż do stłuczenia na kilka minut. 

Co na stłuczenia, jeśli domowe sposoby zawodzą? 

Kiedy domowe sposoby na stłuczenia zawodzą, możesz sięgnąć po preparaty dostępne w aptece bez recepty.    

Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne 

Możesz zastosować żel, maść, spray lub tabletki. Najczęściej zawierają one leki o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym (tzw. niesteroidowe leki przeciwzapalne), np. ibuprofen. Istnieją jednak doniesienia, że leki przeciwzapalne mogą wydłużać czas gojenia się tkanek. Nie stosuj ich więc rutynowo, lecz przez najkrótszy okres w możliwie najmniejszej ilości.

Ból można również opanować paracetamolem, który nie działa przeciwzapalnie.

Jakich składników szukać w środkach na stłuczenia?

• Octanowinian glinu („kwaśna woda”) – występuje w formie żeli lub tabletek do sporządzania roztworu do okładów; działa miejscowo ściągająco i przeciwobrzękowo; 

• Heparyna – lek przeciwzakrzepowy o miejscowym działaniu przeciwzakrzepowym, przeciwobrzękowym i przeciwzapalnym, stosowany pomocniczo w krwiakach podskórnych, stłuczeniach, obrzękach; 

• Arnika – substancje czynne tej rośliny wzmacniają ściany naczyń krwionośnych, zapobiegają przenikaniu przez nie osocza oraz sprzyjają stopniowemu wchłanianiu się płynu wysiękowego; roślina ta głównie w postaci maści lub żeli jest stosowana jako środek przyspieszający wchłanianie podskórnych wylewów, wybroczyn czy obrzęków pourazowych; 

• Kasztanowiec – surowce pozyskiwane z tej rośliny lub wyizolowana z nich escyna zmniejszają przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz przyspieszają wchłanianie płynu surowiczego w miejscu obrzęku; stosowane są m.in. w leczeniu krwiaków i obrzęków pourazowych w formie najczęściej wieloskładnikowych maści i żeli lub tabletek z escyną; 

• Rutyna – to flawonoid roślinny pozyskiwany m.in. z gryki lub perełkowca japońskiego o działaniu uszczelniającym naczynia krwionośne; może być stosowana w przypadku obrzęków i krwawych wybroczyn; występuje głównie w postaci doustnej, gdzie często jest łączona z witaminą C; 

• Aloes – składniki zawarte w tej roślinie wykazują szerokie właściwości prozdrowotne, a w przypadku stosowania miejscowego (maści, kremy, żele najczęściej wieloskładnikowe) nasila procesy obronne i regenerujące tkanki, przyspiesza gojenie i łagodzi obrzęki.  

W przypadku wystąpienia poważniejszych objawów stłuczeń, sugerujących np. towarzyszące złamanie lub uszkodzenie narządów wewnętrznych, skontaktuj się z lekarzem.