Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Baby Week 8
X - Pomysł na prezent 1
X - Oleofarm Omega
X - MAM Baby
X - Inhalatory
4

Cykl miesiączkowy. Fazy, ile trwa, dni płodne, zaburzenia

Słuchaj artykułu

Czy zastanawiałaś się kiedyś, jakie zmiany zachodzą w Twoim organizmie w trakcie poszczególnych faz cyklu miesiączkowego? A może zmagasz się z zaburzeniami cyklu, np. bolesnym miesiączkowaniem lub zbyt rzadkimi/ częstymi miesiączkami? W poniższym artykule znajdziesz najważniejsze informacje związane z kobiecym cyklem menstruacyjnym. 

Cykl miesiączkowy. Fazy, ile trwa, dni płodne, zaburzenia

Co to jest cykl miesiączkowy? 

Cykl miesiączkowy (inaczej cykl menstruacyjny) to wszystkie zmiany zachodzące w Twoim ciele, które występują z pewną regularnością. Ich celem jest stworzenie dogodnych warunków, które są potrzebne Twojemu organizmowi do ewentualnego zapłodnienia komórki jajowej i zagnieżdżenia powstałego zarodka.  

Przemiany te zachodzą w: 

  • macicy i jajnikach,  
  • nabłonku wyściełającym pochwę,  
  • gruczołach piersiowych, 
  • szyjce macicy [1].  

Najbardziej zauważalnym symptomem jest krwawienie z pochwy występujące ok. co miesiąc.  

Występowanie cyklu miesiączkowego jest ściśle związane z prawidłową produkcją, wydzielaniem i funkcją hormonów związanych z podwzgórzem, przysadką mózgową i jajnikami. Podwzgórze odpowiada za wydzielanie m.in. gonadoliberyny (GnRH), która pobudza przysadkę do uwalniania gonadotropin – folitropiny (FSH) i lutropiny (LH). Wpływ gonadotropin na jajniki doprowadza do wytwarzania w ich strukturach hormonów steroidowych – estrogenów i progesteronu [2]. 

Ile trwa cykl miesiączkowy? 

Długość cyklu menstruacyjnego jest kwestią indywidualną. Jeśli jesteś dorosłą kobietą, Twój cykl miesiączkowy może trwać od 23 do 33 dni [2]. Jeśli jesteś młodą dziewczyną, długość Twojego cyklu będzie wynosiła od 21 do 45 dni [3].

Cykl miesiączkowy – fazy 

FazaJakie zmiany zachodzą w tym czasie?
Faza 1: menstruacjaPodczas miesiączki dochodzi do złuszczania najbardziej wewnętrznej warstwy błony śluzowej macicy, czyli endometrium. W tym procesie kluczowe znaczenie odgrywają enzymy zwane prostaglandynami [2]. Pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego jest uznawany za początek cyklu menstruacyjnego. Typowo krwawienie trwa od 3 do 7 dni. W tym czasie możesz stracić 30-80 ml krwi. Taka ilość wymaga zastosowania 3-6 podpasek lub tamponów każdego dnia miesiączki. Jeśli stosujesz kubeczek menstruacyjny, jesteś w stanie w łatwy sposób oszacować objętość utraconej krwi [4].
Faza 2: faza folikularnaW  tym czasie pod wpływem hormonu FSH (folitropiny) wydzielanego przez przysadkę mózgową dochodzi do wzrostu pęcherzyków w jajniku. Jeden z nich stanie się pęcherzykiem dominującym [5]. W tym samym czasie w jajniku produkowane są estrogeny, które odpowiadają za odbudowę cienkiej błony śluzowej macicy. Dochodzi do pogrubienia endometrium i wydłużenia występujących w niej gruczołów [1].
Faza 3: owulacjaOwulacja (jajeczkowanie) polega na uwolnieniu komórki jajowej z pęcherzyka. Największą rolę w tym procesie odgrywa gwałtowny wzrost wydzielania LH (lutropiny) przez przysadkę mózgową. Obserwujemy również zwiększenie stężenia estrogenu i FSH. Po owulacji z pękniętego pęcherzyka jajnikowego powstaje tzw. ciałko żółte produkujące estrogeny i progesteron [5].
Faza 4: faza lutealnaW  tym czasie pod wpływem progesteronu pochodzącego z ciałka żółtego dochodzi do kontynuacji w przygotowywaniu błony śluzowej macicy do zagnieżdżenia zarodka. Obserwujemy dalsze zwiększanie grubości endometrium oraz poszerzenie i skręcenie występujących w niej gruczołów [2].

Jeżeli nie dojdzie do zapłodnienia komórki jajowej, ciałko żółte po 11 dniach zanika, tworząc tzw. ciałko białawe, a w błonie śluzowej macicy dochodzi do skurczu naczyń krwionośnych, co poprzedza wystąpienie kolejnej miesiączki. W przypadku zapłodnienia ciałko żółte zwiększa swoje rozmiary i przekształca się w czynne hormonalnie tzw. ciałko żółte ciążowe. Endometrium natomiast przekształca się w błonę doczesną [5]. 


Produkty przydatne w trakcie miesiączki
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Cykl miesiączkowy a dni płodne 

Stosunek płciowy w trakcie dni płodnych może doprowadzić do zapłodnienia komórki jajowej przez plemniki. Aby określić dni płodne, przyda Ci się znajomość długości życia komórek rozrodczych u ludzi. Plemnik zachowuje zdolność do zapłodnienia przez 72 godziny od wytrysku, a czas życia komórki jajowej szacuje się na 48 godzin [6]. 

Okres płodny występuje zatem od 3 dni przed do 2 dni po wystąpieniu owulacji. 

Zdarza się jednak, że plemnik jest w stanie zapłodnić komórkę jajową nawet do 6 dni od ejakulacji (wytrysku). W tej sytuacji przy oszacowywaniu okresu płodnego należy odpowiednio zwiększyć jego długość. 

Inna metoda obliczania dni płodnych bazuje na czasie trwania najkrótszego i najdłuższego cyklu miesiączkowego w przeciągu ostatnich 6 miesięcy.

W tym przypadku: 

  • od czasu trwania najdłuższego cyklu odejmij 18 dni, co jest początkiem Twoich dni płodnych; 
  • od czasu trwania najkrótszego cyklu odejmij 11 dni, dzięki czemu uzyskasz termin zakończenia okresu płodnego [2].  

Cykl miesiączkowy – jak liczyć? 

Pierwszy dzień krwawienia miesiączkowego uznaje się za początek cyklu menstruacyjnego. 

Czas trwania poszczególnych faz cyklu miesiączkowego jest różny, w zależności od fazy cyklu [2,5]: 

FazaCzas trwania/ moment wystąpienia
Menstruacja3-7 dni
Faza folikularna14-17 dni
Owulacja14 dni przed pierwszym dniem kolejnego krwawienia miesięcznego, np. przy cyklu trwającym 28 dni owulacja przypada na jego 14. dzień
Faza lutealna14 dni

Jakie są zaburzenia cyklu miesiączkowego?

Wskutek różnych czynników możesz zmagać się z zaburzeniami cyklu miesiączkowego. Każde z odstępstw od normy zostało opisane poniżej. 

Brak miesiączki (amenorrhea) 

Brak krwawienia z dróg rodnych może mieć dwa podłoża:

  • pierwotne – niewystąpienie miesiączki do 14. roku życia,
  • wtórne – mówimy o nim, jeśli miesiączkujesz, ale menstruacja nie pojawia się u Ciebie przez co najmniej 3 miesiące.

Przyczynami pierwotnego braku krwawienia mogą być:

  • występowanie wad anatomicznych, np. przegroda poprzeczna pochwy czy zarośnięcie błony dziewiczej;
  • choroby genetyczne, np. zespół Turnera czy zespół braku wrażliwości na androgeny;
  • dysfunkcja podwzgórza związana np. z nadmiernym stresem, zaburzeniami odżywiania i zbyt intensywną aktywnością fizyczną [7, 8].

Do przyczyn wtórnego braku krwawienia zaliczamy:

  • ciążę (najczęstsza przyczyna),
  • hiperprolaktynemię, czyli podwyższony poziom prolaktyny we krwi,
  • niedoczynność tarczycy,
  • zespół policystycznych jajników (PCOS),
  • wpływ stosowanych leków,
  • zaburzenia odżywiania,
  • zbyt intensywne ćwiczenia fizyczne,
  • stres [7].

Miesiączki krwotoczne (menorrhagia) 

Miesiączki krwotoczne to występujące regularnie, ale przedłużające się i nadmiernie obfite miesiączki. Jeśli występują, możesz utracić wówczas ponad 80 ml krwi.  

Do tego zaburzenia mogą doprowadzić: 

  • polipy,  
  • mięśniaki, 
  • rozrost i rak endometrium, 
  • leki przeciwkrzepliwe (nazywane lekami rozrzedzającymi krew), 
  • zaburzenia krzepnięcia [7]. 

Bolesne miesiączkowanie (dysmenorrhea) 

Silne dolegliwości bólowe związane z krwawieniem miesiączkowym przyjmują postać zaburzeń: 

  • pierwotnych – dotykają kobiet od początku miesiączkowania, 
  • wtórnych – pojawiają się po uprzednich bezbolesnych menstruacjach.  

Przyczynami bolesnego miesiączkowania są: 

  • endometrioza
  • mięśniaki i polipy macicy, 
  • zrosty pooperacyjne,  
  • stany zapalne w miednicy [7]. 

Zaburzenia regularności cyklu miesiączkowego 

Do nieprawidłowości związanych z regularnością miesiączkowania zaliczamy: 

  • rzadkie miesiączkowanie (oligomenorrhoea) – pojawia się co 35-90 dni; jego przyczynami są nieprawidłowa masa ciała, PCOS (zespół policystycznych jajników), hieprolaktynemia, ciąża urojona i choroby przewlekłe [7]; 
  • częste miesiączkowanie (polimenorrhoea) – cykl trwa poniżej 22 dni [2]. 

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) 

PMS występuje nawet u 15% kobiet [2]. Jest to zbiór objawów somatycznych i psychicznych pojawiających się w fazie lutealnej cyklu miesiączkowego. Symptomy mijają podczas menstruacji. Etiologia tego zaburzenia nie jest znana, a jego przebieg może znacząco różnić się u poszczególnych kobiet. 

Przykładowe objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego:

  • zmęczenie, 
  • drażliwość, 
  • wahania nastroju, 
  • stany depresyjne, 
  • obniżenie libido,  
  • wzmożony apetyt i pragnienie, 
  • wzdęcia
  • wymioty, 
  • bóle głowy, 
  • zawroty głowy, 
  • trądzik
  • bóle mięśniowo-stawowe, 
  • tkliwość piersi [2,9]. 

Cykl menstruacyjny to następujące kolejno po sobie zmiany w ciele kobiety. Są one niezbędne do zapłodnienia komórki jajowej, a w dalszej kolejności zagnieżdżenia powstającego w jego wyniku zarodka. Zbyt obfite krwawienia, brak miesiączki, za długi lub za krótki cykl to niektóre z zaburzeń, które powinny skłonić Cię do wizyty w gabinecie ginekologicznym. 

Przeczytaj również:
Zaburzenia miesiączkowania – jakie są ich przyczyny?


Źródła
Zwiń
Rozwiń
  1. Ganong W.F., Fizjologia, PZWL 2007. 
  2. Bręborowicz G.H., Położnictwo i ginekologia Tom 2, PZWL 2020. 
  3. https://www.mp.pl/ginekologia/przypadki/210169,zaburzenia-miesiaczkowania-u-dziewcza. 
  4. https://www.mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykuly-przegladowe/139645,dokladna-i-efektywna-ocena-miesiaczkowania. 
  5. Konturek S. (red.), Fizjologia człowieka. Podręcznik dla studentów medycyny, wydanie II, Urban & Partner 2013. 
  6. https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/lista/92883,naturalne-metody-regulacji-poczec. 
  7. https://www.mp.pl/pacjent/objawy/253859,zaburzenia-miesiaczkowania. 
  8. https://podyplomie.pl/ginekologia/37141,pierwotny-brak-miesiaczki. 
  9. https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/272132,zespol-napiecia-przedmiesiaczkowego. 
Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę