Powiększone węzły chłonne. Sprawdź, na co wskazują

Czym są węzły chłonne i jakie pełnią funkcje?  

Węzły chłonne są ważnym elementem układu immunologicznego. Są odpowiedzialne za filtrowanie chłonki (limfy). Pełnią funkcję obronną w organizmie. Dzięki nim może on wychwytywać patogeny (wirusy, bakterie), a także komórki nowotworowe i je unieszkodliwiać.  

Węzły chłonne tworzą rozproszony układ w całym organizmie. Stanowią wsparcie dla odporności. Poza funkcją filtrującą odpowiadają również za wytwarzanie komórek krwi i limfocytów odpowiedzialnych za niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych.  

Niestety mogą być one także miejscem rozwijania się nowotworów, przyczyniając się do ich przerzutów.  

Węzły chłonne mogą różnić się od siebie pod względem budowy i wielkości. Zazwyczaj swoim kształtem przypominają ziarnko fasoli. Są zbudowane z otoczki łącznotkankowej, pod którą znajduje się zatoka brzeżna.  

W każdym węźle możemy wyróżnić część: 

• wypukłą – chłonka jest do niej doprowadzana, 
• wklęsłą – chłonka jest z niej odprowadzana.

Gdzie są zlokalizowane węzły chłonne? 

Ze względu na lokalizację węzły chłonne dzielimy na  

• obwodowe – możemy je wyczuć na powierzchni ciała za pomocą dotyku; zaliczamy tutaj węzły karkowe, podżuchwowe, nadobojczykowe, szyjne, pachwinowe, łokciowe, udowe; 
• głębokie – nie są wyczuwalne; w celu ich diagnostyki musimy wykonać badania obrazowe, tj. ultrasonografię, tomografię komputerową czy rentgen. 

Jakie są przyczyny powiększonych węzłów chłonnych? 

Nagromadzenie w obrębie danego węzła chłonnego prawidłowych limfocytów lub komórek innego pochodzenia prowadzi do zwiększania jego wielkości (limfadenopatii).  

Za granicę diagnostyki powiększonych węzłów chłonnych u osoby dorosłej uznajemy średnicę powyżej 1 cm.

Jeśli powiększenie ma charakter miejscowy, określamy go jako limfadenopatię zlokalizowaną. Jeśli dochodzi do powiększenia w różnych partiach ciała, mówimy o limfadenopatii uogólnionej.  

Powiększenie węzłów chłonnych zdarza się często.  

Najczęstsze przyczyny wystąpienia tego zjawiska dzielimy na: 

• infekcyjne – zazwyczaj powodują zmiany lokalne (wśród węzłów chłonnych zlokalizowanych najbliżej miejsca infekcji); zwykle towarzyszy im obrzęk, bolesność i zaczerwienienie skóry w tej okolicy; najczęstsze infekcje powodujące powiększenie węzłów chłonnych:  
  • zakażenia bakteryjne, np. angina, gruźlica, kiła, zakażenia skóry gronkowcem, zakażenia wirusowe, np. odra, różyczka, ospa, mononukleoza, cytomegalia, wirusowe zapalenie wątroby, 
  • choroby odzwierzęce, np. tularemia, toksoplazmoza, riketsjoza, 
  • zakażenia grzybicze, np. histoplazmoza; 
• nieinfekcyjne: 
  • RZS (reumatoidalne zapalenie stawów), 
  • toczeń rumieniowaty układowy, 
  • nowotwory, przede wszystkim białaczki, chłoniaki, 
  • sarkoizdoza, 
  • choroba Kawasakiego. 

Często lokalnie występujące powiększenie węzłów chłonnych może być również cenną wskazówką diagnostyczną sugerującą miejsce rozwoju choroby. 

Jakie są objawy powiększonych węzłów chłonnych? 

Najbardziej charakterystycznym objawem jest wyczuwalne, a czasem nawet widoczne gołym okiem powiększenie struktur węzłów chłonnych w miejscach ich występowania. Najczęściej zjawisko to przebiega w trakcie infekcji. 

W związku tym zwróć uwagę na objawy towarzyszące, do których zaliczamy:  

• ból gardła, 
• podwyższoną temperaturę ciała, 
• obrzęk, 
• biegunkę, 
• wyciek ropnej treści, 
• zmęczenie, 
• utratę masy ciała. 

Już samo powiększenie węzłów chłonnych powinno zwiększyć naszą czujność. Wskazuje to na toczącą się chorobę.  

Występowanie dodatkowych objawów powinno skłonić nas do wizyty u lekarza, który oceni:  

• lokalizację zmiany, 
• konsystencję węzłów, 
• tkliwość, 
• przesuwalność. 

Wszystkie te parametry pomagają ocenić nasz stan zdrowia i odróżnić chorobę infekcyjną od poważniejszych zmian, np. nowotworowych.  

Jak leczyć powiększone węzły chłonne? 

Leczenie powiększonych węzłów chłonnych koncentruje się przede wszystkim na wyeliminowaniu przyczyny. Odpowiednia diagnoza pozwala wdrożyć skuteczne leczenie. W przypadku chorób infekcyjnych lekarz wdroży terapię lekami przeciwbakteryjnymi, przeciwwirusowymi lub przeciwgrzybiczymi. Natomiast w przypadku poważniejszych chorób zleci bardziej szczegółowe badania. W pierwszej kolejności skieruje nas na morfologię z rozmazem ręcznym, ocenę parametrów stanu zapalnego (OB, CRP) oraz analizę prób wątrobowych.  

Powiększenie węzłów chłonnych nie jest chorobą samą w sobie, ale zazwyczaj świadczy o dziejącym się procesie chorobowym w organizmie. Pojawienie się tej dolegliwości powinno wzbudzić naszą czujność i skłonić do obserwacji. W przypadku utrzymujących się objawów zgłoś się do lekarza.

Przeczytaj również:
Jak poprawić odporność organizmu?