Wpływ palenia na rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego

Korzyści wynikające z rzucenia palenia 

Mimo znacznego postępu medycyny i farmacji, a także powszechnego dostępu do rzetelnej wiedzy liczba nałogowych palaczy wciąż jest wysoka.  

Tymczasem szacuje się, że liczba zgonów spowodowanych paleniem tytoniu na świecie wynosi aż 8 milionów rocznie.  

Palenie tytoniu negatywnie wpływa na zdrowie i odpowiada za rozwój wielu groźnych chorób, w tym chorób nowotworowych [1].

Korzyści związane z rzuceniem palenia można odczuć już od pierwszych dni po zaprzestaniu palenia. Pierwszy pozytywny objaw obserwuje się już po około 20 minutach i jest to zauważalny spadek tętna. W ciągu 12 godzin krew oczyszcza się z tlenku węgla (czadu). Po upływie doby zmniejsza się ryzyko ostrego zawału [1]. 

W ciągu kilku tygodni można zaobserwować pierwsze efekty poprawy czynnościowej płuc. W ciągu pierwszych trzech miesięcy znacznie poprawia się kondycja fizyczna, natomiast po upływie kilku miesięcy ustępują uporczywy kaszel palacza i duszności. Po roku od zerwania z nałogiem ryzyko choroby niedokrwiennej serca spada o połowę. Kolejne lata bez papierosa wiążą się z obniżeniem ryzyka pojawienia się udaru mózgu i chorób nowotworowych [1]. 

Palenie bierne – jak wpływa na zdrowie? 

Bierne palenie tytoniu oznacza wdychanie dymu tytoniowego podczas palenia papierosów przez inną osobę. Ekspozycja na dym tytoniowy wydychany przez osobę w bliskim otoczeniu może spowodować liczne konsekwencje.  

Aż 8% przypadków śmierci związanych z paleniem tytoniu dotyczy osób biernie palących.  

Ryzyko choroby niedokrwiennej serca, a także zgonu z powodu tej choroby u biernych palaczy, stale narażonych na przebywanie w środowisku, w którym inni palą papierosy, wzrasta o 20%.  

Pamiętajmy, że nawet okazjonalne przebywanie w pobliżu dymu tytoniowego zwiększa ryzyko groźnych chorób.  

W związku z tym warto unikać takich sytuacji [2]. 

Wpływ palenia na rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego 

Palenie tytoniu ma bezpośredni wpływ na stan naszego zdrowia. Polskie Towarzystwo Kardiologiczne apeluje, że dym tytoniowy zwiększa ryzyko chorób serca.  

U palaczy prawdopodobieństwo rozwoju miażdżycy czy też zawału serca i udaru mózgu jest znacznie wyższe niż u osób niepalących.  

Palenie tytoniu może być także przyczyną niewydolności serca [3]. 

Bardzo niepokojący jest fakt, że wielu palaczy wraca do nałogu po incydentach kardiologicznych.  

Nawet połowa pacjentów dotkniętych zawałem serca wraca do tego nałogu.  

Statystyki mogą przerażać i dają jasno do zrozumienia, z jak ogromną szkodliwością wiąże się palenie. Nawet mimo świadomości ryzyka rozwoju groźnych chorób osoba uzależniona często nie może oprzeć się nałogowi [3]. 

Negatywne skutki palenia papierosów kojarzą się najczęściej z rakiem płuc. Nie możemy jednak zapominać, że 20% zgonów z powodu chorób kardiologicznych jest związanych bezpośrednio z paleniem tytoniu. Takie dane dowodzą, że negatywny wpływ palenia nie wiąże się jedynie ze śmiertelnością na skutek chorób nowotworowych, lecz także z powodu wielu innych schorzeń, w tym groźnych chorób kardiologicznych [3]. 

Dużą część przyjęć do polskich szpitali stanowią te związane z niewydolnością serca. Każdego roku liczba takich hospitalizacji w naszym kraju sięga niemal 200 tysięcy. Co roku wykrywa się podobną liczbę nowych przypadków tej choroby, a 60 tysięcy pacjentów umiera z jej powodu. Charakterystyka polskiego pacjenta z niewydolnością serca jest niepokojąca – jest młodszy od pacjenta europejskiego, a jego choroba jest bardziej zaawansowana. Dane te jednoznacznie wskazują, że średnia polska wypada gorzej niż europejska, dlatego powinniśmy jeszcze bardziej dbać o zdrowie [3]. 

Jaki jest wpływ dymu tytoniowego na nadciśnienie tętnicze? 

Palenie tytoniu może mieć bezpośredni wpływ na wystąpienie nadciśnienia tętniczego. Nikotyna zawarta w tytoniu to alkaloid, który działa pobudzająco na organizm. W niewielkich dawkach (takich, z jakimi mamy do czynienia podczas palenia tytoniu) nikotyna powoduje nasilone wydzielanie adrenaliny – neuroprzekaźnika pobudzającego. Efektem tego jest między innymi wzrost tętna i ciśnienia krwi. Po zapaleniu papierosa następuje wzrost ciśnienia krwi utrzymujący się około 15-20 minut. Dlatego też u palaczy często zauważa się stale podwyższone ciśnienie w efekcie przyjmowania kolejnych porcji tej szkodliwej substancji. Dodatkowo badacze zwracają uwagę na możliwy brak precyzji badań – pomiary ciśnienia u palaczy prowadzone są zwykle po dłuższym czasie od zapalenia papierosa. W związku z tym istnieje wysokie prawdopodobieństwo niedoszacowania skali występowania nadciśnienia tętniczego u palaczy. Skalę tego zjawiska odzwierciedlają urządzenia do stałego dobowego pomiaru ciśnienia, które wskazują na wyższe wartości ciśnienia krwi u osób palących [4, 5]. 

Wpływ palenia na zdrowie 

Palenie tytoniu wywołuje wiele negatywnych konsekwencji dla zdrowia. Oprócz opisanych wcześniej skutków nikotynizm może przyczyniać się do powstania choroby wrzodowej, a także licznych chorób płuc, takich jak POChP (przewlekła obturacyjna choroba płuc), z którą często borykają się palacze. Dodatkowo kobiety stosujące antykoncepcję doustną i jednocześnie palące papierosy są bardziej narażone na wystąpienie zakrzepicy. 

Pamiętajmy, że ekspozycja na dym tytoniowy znacznie pogarsza pracę wielu narządów, dlatego warto zmobilizować się do rzucenia palenia. W aptekach można znaleźć leki i produkty ułatwiające zerwanie z nałogiem. Warto zasięgnąć porady farmaceuty, który podpowie, jak powinno się postępować przy rzucaniu palenia. W przypadku braku skuteczności terapii dostępne są także leki na receptę, które pomagają w walce z nałogiem. W takiej sytuacji konieczna będzie wizyta u lekarza, który zadecyduje o dalszym postępowaniu. Warto zawalczyć o swoje zdrowie i jak najszybciej podjąć decyzję o rzuceniu palenia [6]. 

Przeczytaj również:
Wpływ cukrzycy na rozwój chorób układu sercowo-naczyniowego