Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Nutricia Bebilon
X - Światowy Dzień Uśmiechu
X - Baby Week 7
X - Inhalatory
328

Sód w organizmie – rola, skutki nadmiaru i niedoboru

Słuchaj artykułu

Sód to jeden z pierwiastków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Odpowiada przede wszystkim za gospodarkę wodno - elektrolitową, ale pełni też inne funkcje. Jakie są jego pozostałe role? Czy istnieją poważne skutki nadmiaru i niedoboru sodu? Jak wprowadzić dietę, która pozwoli nam ograniczyć spożycie sodu?

Sód w organizmie – rola, skutki nadmiaru i niedoboru

Rola sodu w organizmie

Sód pełni w organizmie wiele kluczowych funkcji, a zaburzenia jego stężenia mogą przysporzyć poważnych problemów. Do głównych zadań tego cennego pierwiastka należą:

  • utrzymywanie równowagi osmotycznej organizmu w płynach zewnątrzkomórkowych ustroju – oznacza to, że reguluje on objętość wody w organizmie i chroni nas przed odwodnieniem,
  • utrzymywanie równowagi kwasowo- zasadowej (razem z potasem i chlorem),
  • udział w przewodzeniu impulsów nerwowych – sód jest antagonistą potasu i razem z tym pierwiastkiem tworzy różnicę stężeń po dwóch stronach błony komórkowej, umożliwiając tym samym przenoszenie impulsów. Proces ten odpowiada więc za stan napięcia mięśni gładkich, szkieletowych i serca,
  • uczestnictwo w procesie transportu glukozy i aminokwasów przez błony komórkowe,
  • aktywowanie amylazy ślinowej – enzymu trawiennego obecnego w ślinie.

Produkty wspomagające niedobór sodu
Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Prawidłowe stężenie sodu w organizmie wynosi 135-145 mmol/l, a za jego utrzymanie odpowiada układ renina – angiotensyna – aldosteron. Jest to złożony system hormonalno – enzymatyczny, który reguluje też objętość wody w organizmie.

Niedobór sodu w organizmie

Dzienne zapotrzebowanie na sód u osób dorosłych waha się w granicach 1200-1500 mg. W dzisiejszych czasach niedobór sodu zdarza się niezwykle rzadko. W mediach nieustannie prowadzone są kampanie zachęcające do ograniczania spożycia tego pierwiastka wraz z solą, która jest obecna w ogromnej ilości produktów spożywczych. Zdarza się jednak, że stężenie sodu w ustroju jest zbyt niskie. Zazwyczaj nie jest to kwestia diety, a zaburzeń zdrowia. Do głównych przyczyn  niedoboru sodu można zaliczyć:

  • przewlekłe biegunki,
  • wymioty,
  • intensywne pocenie się,
  • zaburzenia czynności nerek,
  • niewydolność serca,
  • niewydolność wątroby
  • niedoczynność nadnerczy.

To tylko niektóre sytuacje, które mogą prowadzić do jego niedoboru. Często niski poziom sodu obserwuje się u sportowców po długim i wyczerpującym wysiłku. Taka sytuacja ma miejsce np. u maratończyków. Długi bieg, często w wysokiej temperaturze, prowadzi do ciągłego pocenia się przez wiele godzin, co w efekcie może przyczynić się do zaburzeń elektrolitowych. Na spadek stężenia sodu i innych elektrolitów narażone są także osoby nadużywające środków przeczyszczających.

Jeśli dojdzie już do hiponatremii (zbyt niskiego poziomu sodu w organizmie), możemy spodziewać się takich objawów jak:

  • zaburzenia koncentracji i pamięci,
  • utrata apetytu,
  • wzmożone zmęczenie,
  • bóle głowy,
  • obniżenie ciśnienia krwi,
  • senność,
  • zawroty głowy.

Powyższe objawy dotyczą łagodnej hiponatremii. Jej cięższa postać niesie ze sobą poważniejsze skutki. Znaczny spadek stężenia sodu (ostra hiponatremia) może prowadzić do obrzęku mózgu, drgawek i ostatecznie nawet do śmierci.

Nadmiar sodu w organizmie

Nadmiar sodu w organizmie nazywamy hipernatremią. Ostra hipernatremia także nie rozwija się z powodu złej diety. Przyczyną może być nadmierna utrata wody z organizmu na skutek wymiotów, biegunek czy oparzeń. Objawy ostrej hipernatremii są poważne i obejmują:

  • nudności,
  • drżenie mięśni,
  • śpiączkę,
  • udar mózgu.

Powyższe schorzenie występuje niezwykle rzadko. Częstszym problemem jest hipernatremia przewlekła, która jest spowodowana głównie złymi nawykami żywieniowymi. Stan ten jest niebezpieczny między innymi dlatego, że początkowo nie daje objawów ze względu na zdolność adaptacji organizmu. Później mogą rozwinąć się również:

  • nadciśnienie tętnicze,
  • otyłość,
  • kamica nerkowa,
  • insulinooporność,
  • arytmia serca,
  • osteoporoza,
  • zwiększone ryzyko udaru mózgu,
  • wzrost ryzyka zachorowania na raka żołądka.

Dieta niskosodowa

W dzisiejszych czasach niedobór sodu i konieczność jego dodatkowej suplementacji to rzadkość. Problem stanowi raczej zbyt duże spożycie soli z produktami spożywczymi, które może rozwinąć wyżej wymienione schorzenia. Osoby otyłe czy z nadciśnieniem tętniczym powinny stosować dietę niskosodową. Z pomocą może tu przyjść dieta DASH, która została opracowana przez naukowców z amerykańskiego Narodowego Instytutu Serca. Oprócz obniżenia ciśnienia jej celem jest zmniejszenie poziomu cholesterolu we krwi. Jej główne zasady to:

  • nieprzekraczanie więcej niż 2000 kcal dziennie,
  • unikanie wędlin, przetworzonej żywności, serów i produktów wędzonych,
  • zmiana pieczywa białego na razowe, które zawiera mniej soli,
  • zwiększenie spożycia warzyw i owoców,
  • picie mleka i jogurtów – chudy nabiał jest wskazany,
  • zmiana tłuszczów zwierzęcych na roślinne,
  • unikanie słodyczy.

Poza tym zawsze warto czytać etykiety produktów spożywczych i podczas zakupów kierować się rozsądkiem. Czytając skład, np. przetworów pomidorowych (ketchupów czy sosów), często zobaczymy, że oprócz pomidorów zawierają one głównie cukier i sól.

Sód to pierwiastek niezbędny do życia regulujący wiele ważnych dla życia procesów.  Zaburzenia jego stężenia mogą jednak prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. W obecnych czasach głównym problemem jest jego nadmierne spożycie z solą obecną w wielu produktach. Warto więc przejść na dietę niskosodową, a robiąc zakupy, czytać skład produktów, aby uniknąć tych z dużą zawartością sodu.

  1. 12 sierpnia 2019, 09:24
    EWA

    SKURCZE MIĘŚNI NOCĄ -CZY TO ZBYT MAŁO SOLI? CO MOŻE POMÓC W TEJ BARDZO UCIĄŻLIWEJ DOLEGLIWOŚCI, REGULARNIE BIORĘ MAGNEZ I WIT D3

    1. 13 sierpnia 2019, 14:33
      Karolina Skoczypiec Poradnik Gemini
      Karolina Skoczypiec Poradnik Gemini

      Przyczyną może być wypijanie zbyt małej ilości wody w ciągu dnia. Jeśli chodzi o suplementację – w jakich dawkach przyjmuje Pani powyższe składniki?

    2. 19 sierpnia 2023, 19:04
      Adam

      Nie można przesadzać z suplementami.
      Magnez łączony z pewnymi minerałami lub witaminami może powodować skutki uboczne. Warto sprawdzić czy nie szkodzimy sobie bardziej niż pomagamy. Dziś można to łatwo sprawdzić. Trzeba też pamiętać o owocach i warzywach. Każdy sezon będący okazją do spożywania ich w dużej ilości Warto wykorzystać. Ale jak zawsze pod kontrolą i obserwacją swojego organizmu..
      Jest tak wiele możliwości by sobie pomóc samemu. Pamiętajmy, że obcujemy ze swoim organizmem na codzień na każdą chwilę a lekarz spotyka się z nami na zaledwie kilka minut. Trudno jemu z marszu prawidłowo zdiagnozować pacjenta jeśli ten nie przekaże lekarzowi we właściwy sposób objawów, które nas gnębią. Czasem będzie zbędna wizyta u lekarza gdyż to ky sami sobie będziemy mogli pomóc. Proste zioło jakim jest rumianek może nam bardzo pomóc. Poczytaj w sieci o tym ziole i zastanów się czy już ono nie jest możliwe do zastosowania w twoim przypadku.
      Pozdrawiam i życzę dobrego zdrowia.

  2. 2 czerwca 2020, 17:20
    halina

    pije dużo wody pije suplement diety zawierający witaminę C,magnez, wapń, chlor, potas, sód, fruktozę i ekstrakt z głogu i ciągle mam mało sodu nie wiem co brać żeby był wynnik dobry sodu

    1. 3 czerwca 2020, 07:57
      Karolina Skoczypiec Poradnik Gemini
      Karolina Skoczypiec Poradnik Gemini

      W tej sytuacji najlepiej skontaktować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który może Pani zlecić odpowiednie badania.

    2. 5 czerwca 2020, 07:52
      Katarzyna

      sok z selera naciowego najlepiej 0,5l na czczo co najmniej pół godziny przed jedzeniem

    3. 9 czerwca 2020, 21:33
      Giga

      Za mało sodu? Więcej solić i żołty ser gouda, i masz sód, jak zloto.

    4. 19 sierpnia 2023, 19:06
      Adam

      Trzeba naprawić przewod pokarmowy.
      Ważne jest nie tylko to co jemy i ile,ale ważne jest ile z tego zjedzonego organizm wchłonie. Bo mize być tak ,ze jelita są chore i nie wchłaniają witamin i minerałów. Warto zrobić podstawowe badania krwi.

  3. 9 października 2020, 22:18
    Mariusz

    Wszędzie słyszałem, że sól jest szkodliwa, więc przestałem solić. Jadłem nieprzetworzoną żywność i ciemne pieczywo. Piłem dużo wody około 3l dziennie bo to nakręca metabolizm. Trenuję na siłowni i dużo się pocę. Spożywałem dużo magnezu, potasu i innych suplementów ale to sód jest nr 1 w gospodarce wodnej reszta to nr 2. Skończyło się skrajnym odwodnieniem i wizytą pogotowia. Okazuje się, że czym więcej pijesz tym więcej sodu (soli) musisz spożyć!

    1. 12 października 2020, 08:57
      Poradnik Gemini
      Poradnik Gemini

      Nadmiar soli jest szkodliwy dla naszego organizmu, ale niedobór sodu również może prowadzić do negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Złotym środkiem jest po prostu zbilansowana dieta. Przy wzmożonym wysiłku fizycznym należy szczególnie pamiętać o regularnym uzupełnianiu elektrolitów (m.in. sodu), ponieważ ich brak może skończyć się właśnie odwodnieniem.

  4. 20 marca 2021, 17:20
    Solan

    Ale słone !
    Ja cierpie solę .?

  5. 21 czerwca 2021, 18:24
    Katarzyna

    Puchnięcie kostek i stóp

  6. 19 sierpnia 2023, 18:55
    Adam

    Bardzo przydatna wiedzą. Ludzie nie zdają sobie sprawy z powagi sytuacji ,a dopiero kiedy zaczynają poważnie chorować szukają przyczyn swoich problemów. Warto kierować się zasadą lepiej zapobiegać jak potem leczyć.
    Życzę wszystkim dobrego zdrowia.

  7. 3 września 2023, 10:48
    Lucyna

    Cierpię na brak sodu od wielu lat i często mój wynik to 125-130 staram się pić litr wody z duzzą łyżką soli
    To mi naprawdę obrzydło . Chce spróbować elektrolitów ale które mają najwiecej sodu?

    1. 5 września 2023, 13:22
      mgr farm. Marta Grabowska
      mgr farm. Marta Grabowska

      W leczeniu hiponatremii (niedoboru sodu) pierwszym krokiem jest ograniczenie spożycia wody. Powinna Pani skonsultować się z lekarzem, który poszuka przyczyny oraz zaproponuje odpowiednie leczenie.

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę