Kategorie
Gemini.pl

Artykuły

X - Projekt Mama 2024 (2)
X - Wiosenne porządki
X - Herbal Monasterium
X - Zajączek wielkanocny 2024
X - Układ pokarmowy
X - Alergia 2024
X - Sale do -50%
227

Zaparcia – co jeść przy problemach z wypróżnianiem?

Słuchaj artykułu

W zaparciach stosuje się dietę bogatoresztkową. Powinno się spożywać produkty będące bogatym źródłem błonnika pokarmowego oraz pić dużą ilość płynów. Zaleca się jedzenie m.in. pieczywa razowego, grubych kasz, otrębów, siemienia lnianego, warzyw, owoców oraz jaj. 

Zaparcia – co jeść przy problemach z wypróżnianiem?

W organizmie człowieka jelita działają jak idealnie zaprogramowana maszyna. Coraz częściej nazywane są przez naukowców drugim mózgiem. Organ ten decyduje o prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, nerwowego i pokarmowego, ale również o odpowiednim przebiegu procesów metabolicznych. Problem zaczyna się, gdy jelita przestają funkcjonować tak, jak powinny. Pojawiają się wówczas różnego rodzaju dolegliwości, takie jak: wzdęcia, niestrawność, gazy, biegunki czy przeciwnie – zaparcia. Są one bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia pacjenta.

Powikłaniami zaparć mogą być:  

  • przepuklina,  
  • żylaki,  
  • hemoroidy, 
  • a nawet nowotwór jelita grubego. 

Ciesz się darmową dostawą przy zakupie wybranych produktów!

Przeczytaj również: 
Problemy z wypróżnianiem u dorosłych – przyczyny, objawy, leczenie 

Prawidłowy rytm wypróżnień zależy oczywiście od wielu czynników m.in.  

  • cech osobniczych,  
  • diety,  
  • temperatury,  
  • stanu psychicznego, 
  • poziomu aktywności fizycznej.  

Proces przechodzenia treści pokarmowej przez jelita jest również bardzo indywidualny. Niemniej jednak najczęściej u osoby zdrowej oddawanie stolca powinno odbywać się nie częściej niż 3 razy dziennie i nie rzadziej niż 3 razy w tygodniu, pod warunkiem, że ma on prawidłową konsystencję, barwę oraz objętość, a więc i wagę.  

Zaparcia – objawy 

Jeżeli częstotliwość wypróżnień odbiega od przyjętej normy 3 na tydzień i pojawiają się dodatkowe dolegliwości, np. bóle brzucha, wzdęcia, wydalanie twardego kału i uczucie niepełnego wypróżnienia podczas sporadycznych defekacji, a także towarzyszący temu ból, wówczas można mówić o zaparciach. Niezbędne jest wtedy podjęcie działania mającego na celu pobudzenie motoryki jelit i uregulowanie ich czynności bez konieczności stosowania środków farmakologicznych. 

Dieta na zaparcia, czyli co jeść przy zatwardzeniu 

Zaparcia a dieta – zależność między tymi dwoma elementami jest ścisła. Najskuteczniejszą dietą wspomagającą funkcjonowanie jelit jest dieta bogatoresztkowa. Jest to specjalna modyfikacja żywienia podstawowego ze zwiększeniem ilości produktów będących bogatym źródłem błonnika pokarmowego i płynów. 

Jeżeli przy diecie bogatoresztkowej nie zadbamy o odpowiednią ilość płynów – szczególnie wody (przynajmniej 2 litry/dobę), może dojść do pogłębienia stanu zaparciowego.  

Dieta bogatoresztkowa powinna być wprowadzana powoli i ostrożnie, zwłaszcza u pacjentów, którzy nie spożywali wymaganego minimum błonnika (ok. 25 g/ dobę), aby uniknąć wzdęć i dyskomfortu w obrębie jamy brzusznej. Należy stopniowo zwiększać w diecie ilość produktów bogatych w błonnik pokarmowy aż do całkowitego wdrożenia diety bogatoresztkowej, w której zalecaną dzienną porcję błonnika stanowi ok. 50-60 g 

Początkowo najlepiej zacząć od wprowadzania do jadłospisu gotowanych warzyw, a następnie surowych. Później można włączyć do diety pieczywo razowe i otręby, a także suszone owoce, takie jak śliwki czy figi. 

Siemię lniane

Dieta przeciw zaparciom – jakie produkty spożywać? 

Produktami wskazanymi w diecie w zaparciach są: 

  • pieczywo razowe żytnie, pełnoziarniste, pumpernikiel, chleb z ziarnami, otrębami, pieczywo chrupkie, 
  • grube kasze: gryczana, jęczmienna, jaglana, 
  • płatki zbożowe, otręby, 
  • ryż niełuskany, 
  • mleko świeże i zsiadłe, 
  • kefiry i maślanki naturalne, 
  • jogurty naturalne, 
  • słodka śmietana, 
  • masło i oliwa, 
  • jaja, 
  • chude mięso i wędliny, 
  • chude i tłuste ryby, 
  • rośliny strączkowe i ich nasiona, 
  • warzywa, najlepiej surowe, 
  • owoce, także suszone (śliwki, figi, daktyle), 
  • ziemniaki gotowane w wodzie, ewentualnie pieczone w łupinach, 
  • przyprawy, także ostre, 
  • miód. 

Produkty niezalecane w diecie bogatoresztkowej: 

  • pieczywo jasne, bułki pszenne, 
  • mąka ziemniaczana, kluski, 
  • drobne kasze: manna, kukurydziana, 
  • ryż biały, 
  • tłusty nabiał: sery żółte, topione, tłusta śmietana, śmietanka kremówka, 
  • tłuste mięso i wędliny, podroby, pasztety, 
  • frytki, ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, 
  • jedzenie typu fast food, 
  • słodycze, biszkopty, suchary, drożdżówki, ciastka. 

Warto zwrócić uwagę na siemię lniane. Nasiona lnu to nie tylko wspaniałe źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, ale i witamin z grupy B (w szczególności B1) i wielu cennych składników mineralnych:  

  • fosforu,  
  • magnezu,  
  • żelaza,  
  • miedzi,  
  • cynku, 
  • selenu.  

Ponadto zawierają sporo błonnika. Mielone siemię lniane polecane jest osobom cierpiącym właśnie na zaparcia. Można zacząć od łyżeczki dziennie, a z czasem zwiększyć jego ilość do 2-3 łyżeczek. Zmielony proszek może zostać dodany do niemal każdej potrawy.  

Dlaczego siemię lniane powinno zostać zmielone? Ponieważ substancje odżywcze zawarte w całych ziarnach są trudno przyswajalne. Mogą przemknąć przez układ pokarmowy w całości i wówczas ich dobroczynne działanie nie jest w pełni wykorzystane. 

Dieta w zaparciach – dlaczego błonnik jest tak ważny? 

Włókno pokarmowe, czyli błonnik, nie jest trawione w układzie pokarmowym. Błonnik stanowi pozostałość komórek roślinnych, opornych na proces trawienia przez enzymy w przewodzie pokarmowym człowieka. Jego rola jest ogromna, ponieważ wpływa na wzrost objętości stolca i utrzymanie w nim części wody oraz poprawia ruchy perystaltyczne jelita grubego, a poprzez rozciąganie ścian odbytnicy przyspiesza proces wydalania. Błonnik wpływa zatem na skrócenie czasu styczności potencjalnie szkodliwych czynników z błoną śluzową jelita poprzez zmniejszenie okresu pasażu jelitowego. Wyróżnia się 2 frakcje błonnika: nierozpuszczalną i rozpuszczalną. Każda z nich pełni określoną funkcję. 

Błonnik nierozpuszczalny odpowiada głównie za: 

  • wiązanie się z wodą – zwiększenie objętości błonnika, 
  • oczyszczanie z substancji toksycznych – zbieranie z całego układu pokarmowego wszystkiego, co powinno zostać wydalone z organizmu, 
  • pobudzanie ukrwienia jelit – usprawnienie perystaltyki, 
  • zapobieganie zaparciom, 
  • zwiększanie wydzielania soków trawiennych, 
  • buforowanie i wiązanie nadmiaru kwasu solnego w żołądku. 

Błonnik rozpuszczalny odpowiada głównie za: 

  • rozluźnienie mas kałowych, 
  • oczyszczenie z toksyn, metali ciężkich, 
  • wiązanie kwasów żółciowych, 
  • spowalnianie wchłaniania glukozy i zmniejszanie stężenia cholesterolu, 
  • ograniczanie wchłaniania trójglicerydów, 
  • zwiększanie wydalania tłuszczu ze stolcem. 

Włókno rozpuszczalne ma działanie delikatniejsze, natomiast nierozpuszczalne silniejsze i bardziej drażniące. 

Zalecane jest spożywanie produktów bogatych w błonnik łącznie z produktami płynnymi. Najtrafniejszą metodą jest łączenie płatków, otrębów i orzechów z produktami mlecznymi, a pozostałych produktów zbożowych i suchych nasion roślin strączkowych z surowymi warzywami. 

Przykładowe produkty zawierające błonnik nierozpuszczalny: 

  • produkty pełnoziarniste, np. kasza gryczana, jęczmienna, dziki ryż, chleb żytni i razowy, 
  • otręby pszenne, kukurydziane, jęczmienne, 
  • orzechy, 
  • nasiona dyni, słonecznika, sezamu, 
  • owoce surowe: awokado, gruszka – zwłaszcza jej skórka, truskawka, malina, kiwi, agrest, skórka jabłka, 
  • owoce suszone: daktyle, figi. 

Przykładowe produkty zawierające błonnik rozpuszczalny: 

  • rośliny strączkowe (fasola, groch), 
  • owies, 
  • owoce: śliwy, miąższ jabłek, morele, brzoskwinie, 
  • warzywa: marchew, brukselka, kalarepa, brokuł, karczoch, pasternak, batat. 

Błonnik zwiększa też gęstość treści pokarmowej i powoduje sytość, stąd wartość energetyczna posiłków może być niższa, a przy tym nie dojdzie do zaburzeń odczuwania sytości po zjedzonym daniu. Zatem zwiększenie porcji błonnika w diecie jest również polecane osobom, które mają problem z nadmierną masą ciała. 

Zwiększona ilość błonnika pokarmowego w diecie może powodować gorsze wchłanianie składników mineralnych, takich jak: wapń, magnez, żelazo, cynk i miedź. W tej sytuacji konieczne jest zwiększenie ilości produktów bogatych w te składniki. 

Uregulowanie rytmu wypróżnień jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania zdrowego organizmu. W leczeniu zaparć niezbędna okazuje się zmiana sposobu odżywiania i tym samym zwiększenie ilości błonnika w codziennej diecie. Konieczne jest też przyjmowanie odpowiedniej ilości płynów, zwłaszcza wody – co najmniej 2 litry dziennie. W skrajnych przypadkach, najlepiej po konsultacji z lekarzem bądź farmaceutą, można sięgnąć po środki przeczyszczające – w formie herbatek czy tabletek. Jednakże ich zastosowanie powinno być jedynie doraźne. Co prawda są one bardzo skuteczne, ale ich długotrwałe stosowanie może skutkować przyzwyczajeniem organizmu do takiego wspomagania i w dalszej perspektywie utratą zdolności organizmu do samodzielnego, regularnego wypróżniania się. 

Źródła: 

  • dr med. Anne Fleck, przekład Rafał Sarna, Wielkie kłamstwa o tłuszczu, Warszawa 2019, 
  • Hanna Stolińska-Fiedorowicz, Jelito drażliwe. Leczenie dietą, Warszawa 2018. 
Daj nam znać, co myślisz o tym artykule

Wpisz swój komentarz...
Imię

  1. 18 sierpnia 2020, 13:32
    bestka

    siemię lniane jest świetne przy tego typu problemach z wypróżnaniem, można znaleźć też sobie jakieś mieszanki z dodatkiem babki płesznik i jajowatej, też polecam taką mieszankę

  2. 26 listopada 2020, 15:33
    wenka

    na zaparcia stosuję czopki, bo nie ma po nich efektu podrażnienia jelit. Ostatnio zaczęłam biegać, co wpływa dobrze na układ pokarmowy. I ślwiki! Jem dużo ślwiek.

  3. 7 grudnia 2020, 10:59
    olka34

    trzeba jeść dużo suszonych owoców i kiszonki. i więcej się ruszać. ja tak robię i nieco lepiej jest, a w chwilach kryzysowych ratuję się czopkiem, pomaga po około 10 minutach, rozpuszczając masy kałowe

  4. 4 lutego 2021, 11:19
    Izabela

    Witam, polecam także aloes, tylko aloes sprawdzony i z dobrego pochodzenia. Stosowana nawet jedna łyżka dziennie powoduje, ze problem idzie w niepamięć i problemy z wypróżnianiem znikają do tego ile witamin i minerałów nam daje taki aloes.
    Pozdrawiam

  5. 23 kwietnia 2021, 15:03
    Dorota

    przy zaparciach dobrze zmienić właśnie dietę, ja jadłam głownie warzywka. Bardzo dobrze działa też siemię lniane, najlepiej w połączeniu z jakimiś innymi ziółkami, które wspomogą pracę jelit

  6. 21 maja 2021, 14:43
    Mama

    Jabłka, banany!!! także do tego magnez i woda.

Masz pytanie, szukasz porady?
Jeśli szukasz darmowej porady w zakresie zdrowia oraz przyjmowania leków lub suplementów diety, chętnie odpowiemy na Twoje pytanie.
Zapytaj farmaceutę