Bergamotka – co to za owoc i jakie ma właściwości?

Bergamotka – morfologia i pochodzenie 

Pomarańcza bergamotka (łac. Citrus bergamium) opisywana jest jako połączenie gorzkiej pomarańczy i cytryny. Prawdopodobnie pochodzi z Indii, a w dzisiejszych czasach najczęściej uprawiana jest we Włoszech. Roślina przybiera kształt niewielkiego drzewka sięgającego maksymalnie 5 metrów wysokości. Posiada wąskie liście oraz małe, słodko pachnące kwiaty w kolorze białym. Owoc osiąga 8 cm średnicy. Chociaż kształtem przypomina pomarańczę, różni ją od niej zielonkawa skórka. 

Surowcem medycznym jest przede wszystkim olejek eteryczny pozyskiwany poprzez destylację i wyciskanie na zimno skórki owocu. Olejek ma zabarwienie przechodzące z zielonego przez żółty aż do brunatnego i charakteryzuje się gorzkim smakiem i przyjemnym zapachem. Dodatkowo z bergamotki pozyskuje się również sok, poddawany obecnie badaniom ze względu na jego właściwości hipoglikemiczne i hipolipemiczne oraz przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. 

Olejek z bergamotki – właściwości 

Olejek z bergamotki znajduje zastosowanie jako środek: 

• przeciwgorączkowy, 
• przeciwpasożytniczy, 
• przeciwbakteryjny w zakażeniach dróg moczowych i dróg oddechowych, 
• antyseptyczny do stosowania zewnętrznego, 
• przeciwbólowy, 
• przeciwzapalny, 
• uspokajający, 
• neuroprotekcyjny. 

Olejek z bergamotki – zastosowanie w kosmetyce 

Dzięki bardzo delikatnemu i przyjemnemu aromatowi olejek z bergamotki jest wykorzystywany przede wszystkim w produkcji perfum. Olejek współgra z innymi aromatami i łączy je, tworząc oryginalny bukiet zapachowy, który w pełni harmonizuje wszystkie esencje i wzmaga ich zapach. Działa odświeżająco i dezodorująco. 

Często dodaje się go również do kremów i balsamów do ciała. Dzięki zawartości linalolu olejek działa przeciwbakteryjnie, antyseptycznie, przeciwzapalnie oraz łagodząco. Świetnie nadaje się do cery trądzikowej, wspomaga regenerację blizn potrądzikowych i łagodzi podrażnienia.  

Należy jednak pamiętać, aby olejku z bergamotki nie stosować bezpośrednio na skórę. Kilka kropel olejku zawsze należy połączyć z bazowym olejem lub kremem i dopiero wówczas stosować go zewnętrznie. Kosmetyki z bergamotką powinny być stosowane na noc ze względu na możliwe działanie fotouczulające (skóra potraktowana olejkiem z bergamotki w kontakcie ze słońcem może doznać reakcji alergicznych). 

Olejek z bergamotki jest również świetnym dodatkiem do szamponów czy balsamów do włosów. Jego właściwości regenerujące odbudowują strukturę włosa i zmniejszają jego elektryzowanie się. Wspomniane właściwości przeciwdrobnoustrojowe olejku z bergamotki znajdują również zastosowanie w higienie jamy ustnej – w płukance należy stosować rozcieńczony olejek. 

Medyczne zastosowanie olejku z bergamotki 

Badania naukowe wykazały, że olejek z bergamotki charakteryzuje się zarówno działaniem przeciwgrzybiczym, jak i przeciwbakteryjnym, szczególnie dzięki zawartemu w nim linalolowi. Stąd też bergamotka znajduje zastosowanie jako środek dezynfekujący rany oraz zwalczający niektóre bakterie (np. Echerichie Coli) czy grzyby (np. Kandydozy). W produktach farmaceutycznych olejek występuje jako środek antyseptyczny i przeciwbakteryjny, a także jako składnik pochłaniający nieprzyjemne zapachy. 

Okazuje się, że olejek z bergamotki może być pomocny również w walce z nowotworami. Jego antyproliferacyjne właściwości prowadzą do zmniejszenia namnażania się komórek nowotworowych.  

Olejek z bergamotki redukuje poziom cholesterolu i trójglicerydów, co stanowi o jego właściwościach przeciwmiażdżycowych. Z badań naukowych wynika również, że bergamotka ma potencjalne właściwości przeciwarytmiczne oraz rozszerzające naczynia krwionośne. 

Właściwości rozluźniające olejku z bergamotki często znajdują zastosowanie w zwalczaniu stresu, depresji czy bólów różnego pochodzenia. Dlatego też warto użyć tego olejku do aromaterapii i masaży. Bergamotka łagodzi lęk, zmęczenie i napięcie nerwowe. Zawarty w olejku linalol o właściwościach przeciwbólowych i przeciwzapalnych uśmierzy ból głowy czy mięśni. 

Zawarty w skórce bergamotki olejek stanowił w tradycyjnej medycynie chińskiej środek na niestrawność. Wykorzystywano w tym celu owoc i skórkę bergamotki, które pobudzały wydzielanie enzymów trawiennych. 

Olejek z bergamotki – zastosowanie w przemyśle spożywczym 

Ze względu na bardzo ciekawy, chociaż gorzki smak, olejek z bergamotki stosowany jest również w branży spożywczej. Wspomniane już wielokrotnie właściwości przeciwdrobnoustrojowe mogą być użyte w celach konserwujących. Najbardziej charakterystycznym produktem spożywczym zawierającym bergamotkę jest herbata Earl Grey, która zawdzięcza jej swój niepowtarzalny zapach i smak. 

Olejek z bergamotki – działania niepożądane 

Olejek z bergamotki uznawany jest raczej za środek bezpieczny. Należy jedynie pamiętać, aby po jego zastosowaniu nie eksponować skóry zbyt długo na promieniowanie słoneczne ze względu na możliwe efekty fotouczulające, które jednak pojawiają się sporadycznie. 

W aptekach i drogeriach można znaleźć wiele różnych olejków eterycznych, nie każdy jednak cieszy się takim bogactwem właściwości kosmetycznych i zdrowotnych, jak olejek z bergamotki. Pamiętajmy, aby wszystkie preparaty – zarówno te kosmetyczne, jak i medyczne – stosować regularnie i przede wszystkim z umiarem. Nawet jeśli preparat wydaje się nam bezpieczny, należy najpierw wypróbować go na niewielkiej powierzchni skóry, aby upewnić się, że nie będzie nas uczulać. Dodatkowo, jeśli chorujemy na atopowe zapalenie skóry lub inne poważne choroby skóry, powinniśmy zasięgnąć rady lekarza przed jego zastosowaniem. 

Przeczytaj również:
Bergamota w walce z cholesterolem – czy faktycznie go obniża?
Monakolina K – co to jest? Działanie, skutki uboczne i przeciwwskazania