Biegunka podróżnych. Jak sobie z nią radzić?
Wakacje to przede wszystkim czas podróżowania, odkrywania nowych miejsc i wypoczynku. Jednak także wtedy mogą przydarzyć się przykre niespodzianki, które zakłócą odpoczynek. Jednym z częstych problemów są zaburzenia żołądkowo-jelitowe. Skąd bierze się biegunka podróżnych i jak sobie z nią radzić?
Biegunka podróżnych – co to jest?
Mianem tym określa się oddawanie trzech lub więcej nieuformowanych stolców w ciągu doby z objawami towarzyszącymi.
Dolegliwości te spowodowane są infekcją przewodu pokarmowego, do której dochodzi zwykle w czasie podróży do krajów tropikalnych lub o niższym standardzie sanitarnym. Największe ryzyko wiąże się z podróżami do krajów na terenie Afryki, Azji Południowej, Ameryki Łacińskiej oraz Bliskiego Wschodu.
Biegunka podróżnych – przyczyny
Biegunka podróżnych to typowa choroba infekcyjna przewodu pokarmowego. Wywoływać ją mogą różne patogeny, zarówno bakterie, wirusy, jak i pierwotniaki. Najczęściej jej przyczyną jest Escherichia coli, która odpowiada za około 80% biegunek. Rzadziej powodują ją bakterie z rodzaju Shigella, Campylobacter, Salmonella lub Yersinia, wirusy (głównie rota- i norowirusy) lub pierwotniaki (Entamoeba histolytica, Giardia lamblia, Cryptosporidium, Cyclospora).
Patogeny te przenoszone są zwykle przez brudne ręce, skażoną wodę lub pokarm.
Biegunka podróżnych – objawy
Dolegliwości zwykle rozpoczynają się nagle, w ciągu kilku pierwszych dni od przybycia do docelowego miejsca wypoczynku. Głównym objawem jest jedno- lub kilkudniowa biegunka z oddawaniem kilku wodnistych, nieuformowanych stolców w ciągu dnia.
Biegunkowym stolcom zwykle towarzyszą:
- ból brzucha,
- wzdęcia,
- uczucie parcia na stolec,
- nudności,
- wymioty,
- gorączka,
- osłabienie,
- utrata apetytu,
- ból stawów.
Zdarza się, że w kale można dostrzec domieszkę krwi lub śluzu.
Biegunka podróżnych – leczenie
Podstawowe znaczenie w leczeniu biegunki podróżnych ma odpowiednie nawodnienie. Przy oddawaniu wielu wodnistych stolców w ciągu doby dochodzi do utraty znacznej ilości płynów. Najlepszym sposobem na ich uzupełnienie jest picie elektrolitów.
Płyny pij często, w niewielkich ilościach, powoli, małymi łykami. Dzięki temu będą miały możliwość lepiej się wchłonąć, jednocześnie nie zwiększając ryzyka wywołania wymiotów.
Równie ważna jest odpowiednia dieta. Unikaj produktów bogatych w błonnik, takich jak owoce i warzywa, a także mleka, kawy i używek. W początkowym okresie po biegunce odpowiednie będą produkty bogate w skrobię (np. makaron, ziemniaki), kasze, banany, jogurty i zupy.
Posiłki jedz często, ale w małych porcjach. Wraz z ustępowaniem objawów powoli rozszerzaj dietę o kolejne pokarmy.
Pośród leków dostępnych bez recepty pomocny może być loperamid. Substancja ta hamuje perystaltykę, zmniejsza liczbę płynnych stolców i zwiększa spoczynkowe napięcie zwieracza odbytu, ograniczając potrzebę natychmiastowego wypróżnienia się.
Choroba zwykle ustępuje sama po kilku dniach. Zdarza się jednak, że przebieg biegunki podróżnych jest na tyle ciężki, że chory może wymagać hospitalizacji i nawadniania drogą dożylną w warunkach szpitalnych. U kilku procent osób, które przechorowały biegunkę podróżnych, może pojawić się tzw. poinfekcyjny zespół jelita drażliwego, objawiający się m.in. bólami brzucha, wzdęciami i zmianą rytmu i charakteru wypróżnień.
Przed podróżą i w jej trakcie warto przyjmować również probiotyki.
- Mach T., Biegunka podróżnych, Katedra Gastroenterologii, Gastroenterologia Kliniczna 2011, tom 3, nr 3.
- Zaborowski P., Biegunki podróżnych, Medycyna po Dyplomie, 2011.
- Interna Szczeklika, Kraków 2019.