Kwas acetylosalicylowy (aspiryna). Kiedy ją stosować?

Aspiryna – co to jest? 

Pod nazwą aspiryna kryje się kwas acetylosalicylowy. W 1899 roku przedsiębiorstwo Bayer rozpoczęło sprzedaż tej substancji pod nazwą Aspiryna. Lek ten zdobył popularność w trakcie pandemii grypy hiszpanki w latach 1918-1919. Popularność aspiryny utrzymywała się do czasu, aż zostały opracowane paracetamol i ibuprofen.  

Kiedy stosować kwas acetylosalicylowy?

Kwas acetylosalicylowy występuje w preparatach działających: przeciwbólowo, przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie (w leczeniu bólu o małym lub umiarkowanym nasileniu, gorączki) oraz przeciwzakrzepowo. 

Przewlekłe stosowanie aspiryny zaleca się tylko w przypadku pacjentów w grupie ryzyka.

Są to osoby:

• po zawale i udarze (regularne przyjmowanie małych dawek aspiryny chroni przed kolejnymi incydentami),
• z miażdżycą, 
• po operacji serca lub naczyń krwionośnych,
• po przemijającym epizodzie niedokrwiennym.

O profilaktycznym zażywaniu kwasu acetylosalicylowego powinien zadecydować lekarz, uwzględniając czynniki obciążające pacjenta oraz przeciwwskazania do stosowania tego leku.

Aspiryna – dawkowanie 

Preparaty stosowane w dawkach kardiologicznych dawkujemy zwykle w ilości 150 mg raz na dobę. Wyjątek stanowi świeży zawał serca lub jego podejrzenie. W tym przypadku stosujemy jednorazowo 2 tabletki, które trzeba dokładnie rozgryźć, aby przyspieszyć wchłanianie leku. 

Dawkowanie aspiryny w przypadku leczenia bólu i gorączki to 500-1000 mg jednorazowo. W razie konieczności dawkę jednorazową można powtarzać co 4-8 godzin.

Maksymalna dawka dobowa kwasu acetylosalicylowego dla osoby dorosłej wynosi 4 g. Pamiętaj, by jej nie przekraczać – nie zwiększy to siły działania, a może poważnie zaszkodzić.

Aspirynę może stosować młodzież w wieku powyżej 12 lat (na polecenie lekarza). W razie takiej potrzeby nastolatek może jednorazowo przyjąć 500 mg kwasu acetylosalicylowego i powtórzyć dawkę po 4-8 godzinach. Maksymalnie w ciągu dnia młodzież może przyjąć 1,5 g aspiryny.  

W przypadku dzieci do 12. roku życia stosowanie aspiryny jest zabronione. 

Kwas acetylosalicylowy – leki 

Kwas acetylosalicylowy dostępny jest w formie tabletek do połykania oraz musujących do rozpuszczenia w wodzie. Forma musująca sprawdzi się w przypadku osób, które mają trudności z połykaniem tabletek.  

Czy paracetamol zawiera kwas acetylosalicylowy? 

Paracetamol to substancja o podobnym działaniu do kwasu acetylosalicylowego, ale są to różne substancje. Ich połączenie jest dostępne w niektórych lekach przeciwbólowych. Można je stosować np. w przypadku migreny.  

Aspiryna a alkohol 

Alkohol spożywany łącznie z aspiryną zwiększa ryzyko pojawienia się działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego. 

Są to: 

• ból brzucha,  
• niestrawność,  
• zapalenie, owrzodzenie, perforacja (przedziurawienie) przewodu pokarmowego. 

Zrezygnuj z alkoholu, jeśli przyjmujesz leki zawierające kwas acetylosalicylowy.  

Aspiryna na kaca 

Kacem nazywamy objawy, które pojawiają się po spożyciu zbyt dużej ilości alkoholu. Są one spowodowane najczęściej odwodnieniem. W przypadku bólu głowy możesz zastosować aspirynę, która złagodzi ten objaw. Pamiętaj jednak, aby nie zażywać aspiryny już w trakcie picia alkoholu.  

Aspiryna – przeciwwskazania 

Kwasu acetylosalicylowego nie stosuj w przypadku: 

• nadwrażliwości na lek, inne salicylany lub na którąkolwiek substancję pomocniczą występującą w preparacie, 
• skazy krwotocznej, 
• choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, 
• ciężkiej niewydolności nerek, wątroby i serca, 
• napadów astmy aspirynowej, 
• ostatniego trymestru ciąży, 
• objawów dny moczanowej. 

Aspiryna w ciąży i w okresie karmienia piersią 

Badania dowodzą, że lek ten może niekorzystnie wpływać na ciążę i rozwój dziecka. Kwas acetylosalicylowy we wczesnym okresie ciąży zwiększa ryzyko poronienia oraz występowania wad wrodzonych serca. Ryzyko to jest tym większe, im większa jest dawka leku oraz im dłużej trwa terapia. 

Kwas acetylosalicylowy może przenikać w niewielkich ilościach do mleka kobiet karmiących piersią. Badania nie wykazały jak dotąd działań niepożądanych u niemowląt karmionych piersią podczas krótkotrwałego stosowania leku przez matki. W związku z tym nie istnieje konieczność przerywania terapii pod warunkiem, że lek nie jest stosowany długotrwale. W przypadku regularnego stosowania dużych dawek kwasu acetylosalicylowego, przerwij karmienie piersią.

Lek może wpływać na płodność u kobiet poprzez wpływ na owulację. Działanie to ustępuje po zakończeniu terapii. Pamiętaj jednak, aby nie stosować leku w sytuacji, kiedy starasz się zajść w ciążę. 

Działania niepożądane kwasu acetylosalicylowego 

Lek może wywołać zaburzenia: 

• żołądkowo-jelitowe: ból brzucha, zgaga, nudności, wymioty, zapalenie przewodu pokarmowego, krwawienia z przewodu pokarmowego;
• czynności wątroby i dróg żółciowych; 
• układu nerwowego w postaci zawrotów głowy i szumów usznych; 
• układu krwionośnego: zwiększone ryzyko krwawień, wydłużenie czasu krwawienia; 
• naczyniowe objawiające się wylewem krwi do mózgu; 
• czynności nerek; 
• układu oddechowego (astma oskrzelowa). 

Interakcje z innymi lekami 

Kwas acetylosalicylowy może wchodzić w niebezpieczne interakcje z innymi stosowanymi jednocześnie lekami. Pamiętaj, aby zawsze konsultować z lekarzem lub farmaceutą stosowanie wielu leków jednocześnie.  

Aspiryna wchodzi w interakcje z:

• metotreksatem – nasila toksyczny wpływ metotreksatu na szpik; 
• lekami przeciwzakrzepowymi, trombolitycznymi i innymi hamującymi agregację płytek krwi – nasila działanie przeciwzakrzepowe; 
• innymi lekami z grupy NLPZ – zwiększa się ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, a także ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej; 
• selektywnymi inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI) – występuje zwiększone ryzyko krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego;
• lekami zwiększającymi wydalanie kwasu moczowego z moczem – osłabia działanie tych leków;
• digoksyną – interakcja powoduje zwiększenie stężenia digoksyny w osoczu;
• lekami przeciwcukrzycowymi – nasila działanie tych leków;
• lekami moczopędnymi – osłabia działanie moczopędne;
• inhibitorami konwertazy angiotensyny (ACE) – zmniejsza działanie przeciwnadciśnieniowe;
• kwasem walproinowym – zwiększa jego toksyczność.