Lecytyna – nie tylko na pamięć i koncentrację!

Lecytyna – właściwości i zastosowanie 

Nazwa lecytyna pochodzi od greckiego lekithos, co oznacza żółtko jaja. Lecytyna została wyizolowana w 1850 roku z żółtek jaj kurzych. Stanowi naturalną mieszaninę fosfolipidów, w której składzie przeważa fosfatydylocholina. Zawiera również sfingofosfolipidy, triacyloglicerole, kwasy tłuszczowe i glikolipidy. Dzięki obróbce chemicznej i enzymatycznej można otrzymać różne postaci lecytyny, które znalazły szerokie zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, kosmetycznym i spożywczym.  

Lecytyna wykazuje właściwości dietetyczne, fizjologiczne, farmaceutyczne i technologiczne. Jest składnikiem wszystkich błon biologicznych, reguluje aktywność enzymatyczną i procesy metaboliczne oraz wpływa na transport, przepuszczalność i potencjał błonowy. Lecytyna jest obecna w każdej komórce ciała. Stanowi barierę ochronną ścian żołądka i bierze udział w gospodarce cholesterolu.  

Jak działa lecytyna? 

Układ nerwowy 

Najważniejszym i najbardziej znanym działaniem lecytyny jest pozytywny wpływ na układ nerwowy. Zawarta w niej cholina jest składnikiem błon komórkowych. Cholina jest niezbędna do wytwarzania osłonek mielinowych, które osłaniają komórki nerwowe i wpływają na właściwe przewodnictwo nerwowe. Lecytyna pobudza układ nerwowy, wzmacnia zdolność koncentracji i proces zapamiętywania. Hamuje rozwój depresji oraz demencji starczej i niektórych chorób degeneracyjnych układu nerwowego, tj. choroby Alzheimera czy stwardnienia rozsianego. Cholina poprawia pamięć i koncentrację u dzieci autystycznych i pacjentów ze schizofrenią.  

Przeczytaj również:
Zioła na pamięć i koncentrację
Co to jest demencja?
Choroby otępienne – przyczyny, objawy, leczenie

Układ krążenia 

Cholina zmniejsza agregację płytek krwi. Obecne w lecytynie wielonienasycone kwasy tłuszczowe wiążą się z cholesterolem oraz ułatwiają jego transport i eliminację z ustroju. Dzięki takiemu działaniu lecytyna zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy i chorób sercowo-naczyniowych. Ponadto obniża poziom cholesterolu i trójglicerydów, jednocześnie podnosząc poziom dobrego cholesterolu HDL.  

Wpływ na wątrobę 

Zawarte w lecytynie inozytol i cholina zwiększają metabolizm tłuszczów, przeciwdziałają zaburzeniom lipidowym oraz zapobiegają stłuszczeniu i marskości wątroby. Lecytyna nie działa tylko profilaktycznie – zalecana jest również w zapaleniu wątroby i jej stłuszczeniu. Wykazuje działanie hepatoprotekcyjne, stanowiąc barierę ochronną przed różnymi czynnikami tj.:  

• toksynami,  
• lekami,  
• wirusami, alkoholem,  
• chemioterapią.  

Poprawia właściwości detoksykujące wątroby, procesy trawienne oraz pracę pęcherzyka żółciowego. Ze względu na swoje emulgujące właściwości przeciwdziała odkładaniu się kamieni w woreczku żółciowym oraz ułatwia przyswajanie tłuszczów i rozpuszczalnych w nich witamin. Obecna w lecytynie cholina jest prekursorem neuroprzekaźnika acetylocholiny, która wzmaga skurcze mięśni gładkich jelit, pobudzając ich perystaltykę. Jej niedobór może prowadzić do zaparć.  

Lecytyna w kosmetologii i przemyśle farmaceutycznym  

Lecytyna jest stosowana jako emulgator i emolient przy sporządzaniu maści, kremów, emulsji, maseczek czy zawiesin. Preparaty z jej zawartością nawilżają, zmiękczają i regenerują naskóbrek. Lecytyna, wbudowując się w błony komórkowe naskórka, zwiększa jego elastyczność i zmniejsza transepidermalną utratę wody TEWL. Tworząc liposomy, ułatwia przenikanie przez warstwę rogową substancji czynnych zawartych w kosmetyku. Lecytynę możemy wykorzystać w terapii trądziku różowatego, egzemy czy łuszczycy.  

Źródła lecytyny 

Bogatym źródłem lecytyny są: 

• żółtka jaja kurzego,  
• glony (chlorella, spirulina),  
• drożdże, 
• niektóre bakterie (Mathylomonas, Methylococcus).  

W przemyśle głównym źródłem pozyskiwania lecytyny są nasiona roślin oleistych, takich jak: 

• rzepak, 
• soja, 
• słonecznik, 
• len, 
• kukurydza, 
• bawełna. 

Lecytyna występuje w wielu produktach spożywczych. Jej głównym źródłem są: 

• żółtko jaja, 
• wątróbka, 
• soja, 
• fasola, 
• słonecznik, 
• orzechy, 
• ryby, 
• nabiał, 
• zielone warzywa, 
• awokado, 
• drożdże, 
• oliwki, 
• nierafinowany olej rzepakowy. 

Jakie jest zapotrzebowanie na lecytynę? 

Normy żywienia określają wartości jedynie dla choliny: 

• dzieci do 9. roku życia – 125-250 mg na dobę, 
• nastolatki – 375-550 mg, 
• mężczyźni – 550 mg, 
• kobiety – 425 mg, 
• kobiety ciężarne – 450 mg, 
• kobiety karmiące – 550 mg. 

Zakłada się, że 2-2,5 g lecytyny dziennie przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania organizmu.  

Lecytyna – skutki uboczne 

Lecytyna uważana jest za produkt bezpieczny, który nie wywołuje działań niepożądanych i nie powoduje interakcji z innymi lekami. Kilkukrotnie przekroczona dawka lecytyny może wywołać biegunki, dolegliwości żołądkowo-jelitowe i bóle brzucha.   

W przypadku ciąży i karmienia piersią należy skonsultować przyjmowanie lecytyny z lekarzem.