Niezwykłe właściwości żurawiny

Żurawina – niepozorna roślina o wielkiej mocy!

W botanicznym ujęciu żurawina należy do rodziny wrzosowatych, podobnie jak czarna jagoda czy borówka brusznica. Najlepiej rośnie w klimacie umiarkowanym, dlatego można ją spotkać na północnej półkuli włączając tu Azję, Amerykę Północną oraz północną i środkową część Europy. Pod względem użytkowym cenne są owoce żurawiny, choć liczne badania dowiodły o możliwości wykorzystania w przemyśle spożywczym także liści.

Owoce żurawiny to prawdziwe bogactwo cennych substancji o charakterze odżywczym i bioaktywnym, do których należą:

• fruktoza,
• witaminy A, C, i E,
• β-karoten,
• związki mineralne (potas, sód, selen),
• luteina,
• antocyjany,
• sterole,
• polifenole (flawonoidy, kwasy fenolowe oraz stibeny).

Wysoka zawartość polifenoli w żurawinie wyróżnia ją wśród wszystkich owoców.

Cenne polifenole

Polifenole to rodzaj związków organicznych występujących naturalnie w roślinach, nie są natomiast syntetyzowane w organizmie człowieka. Ich prozdrowotny charakter polega na zmniejszaniu ryzyka wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego oraz cukrzycy. Ponadto, obniżają ciśnienie krwi, pomagają w łagodzeniu stanów zapalnych w organizmie oraz wykazują właściwości antynowotworowe. To właśnie dlatego bogata w polifenole żurawina stanowi ważny element diety w profilaktyce wielu chorób.

Żurawina to bogactwo przeciwutleniaczy

Składniki żurawiny wykazują działanie przeciwutleniające. Chronią tym samym przed stresem oksydacyjnym, który jest brakiem równowagi między działaniem szkodliwych wolnych rodników a mechanizmami naprawczymi w organizmie. W efekcie stresu oksydacyjnego uszkodzeniu ulega DNA i składniki komórkowe, co sprzyja przedwczesnemu starzeniu i rozwojowi chorób. Zawarte w owocach żurawiny antocyjany, flawonoidy czy witamina E stanowią ważny czynnik redukujący ten niepożądany proces w naszym organizmie. Sałatka z żurawiną czy żurawinowy koktajl to doskonały sposób, by dłużej cieszyć się witalnością i młodzieńczym wyglądem!

Żurawina ma szczególne zastosowanie w profilaktyce i leczeniu chorób układu moczowego.

Udowodniono, że regularne spożywanie żurawiny obniża ryzyko, a w wielu przypadkach eliminuje całkowicie występowanie stanu zapalnego w pęcherzu moczowym. Jej zbawienny wpływ tłumaczony jest przez następujące mechanizmy:

• Ekstrakt z żurawiny zakwasza mocz, co prowadzi do zabicia bakterii znajdujących się w pęcherzu moczowym.
• Proantocyjanidyny i inne związki zawarte w żurawinie wykazują silne działanie bakteriobójcze.
• Sok z żurawiny działa moczopędnie, co zapobiega zasiedlaniu pęcherza moczowego przez bakterie.
• Fruktoza zawarta w owocach żurawiny zapobiega przyleganiu bakterii do nabłonka układu moczowego.

Naukowcy zasugerowali także, że codzienne picie niewielkiej porcji soku z żurawiny jest ważne w prewencji kamicy układu moczowego. Obecny w owocach kwas cytrynowy obniża powstawanie szczawianów wapnia, tworzących tzw. kamienie nerkowe. Dzięki temu można uniknąć napadu kolki nerkowej, której towarzyszy silny ból, krwiomocz, nudności oraz gorączka. Ale uwaga! Jeśli u pacjenta zostały już wcześniej zdiagnozowane kamienie nerkowe, to przed rozpoczęciem przyjmowania preparatów z żurawiny należy zachować ostrożność i skonsultować się z lekarzem.

Przeciwwskazania suplementacji preparatami żurawinowymi

Spożywanie żurawiny podczas leczenia zapalenia układu moczowego przyspiesza powrót do zdrowia. Przyjmowanie leków i jednoczesna suplementacja preparatami żurawinowych jest bezpieczna ze względu na rzadko występujące między nimi interakcje. Przeciwwskazaniem takiego postępowania jest proteza zastawki dwudzielnej serca i przyjmowanie warfaryny, która jest substancją przeciwzakrzepową. Sok z żurawin powinien być także ostrożnie podawany małym dzieciom ze względu na ryzyko wystąpienia dolegliwości w układzie pokarmowym.

Jak zastosować żurawinę w naszej kuchni?  

Oto praktyczne przepisy!

Żurawina jest łatwo dostępna i można ją kupić w kilku formach. Najcenniejsze są świeże owoce, ale poza sezonem można zaopatrzyć się w owoce suszone (przed zakupem warto jednak przeczytać skład, gdyż w wielu opakowaniach żurawina zawiera niepotrzebną dawkę białego cukru), soki i koncentraty żurawinowe lub kapsułki zawierające wyciąg z żurawiny. Można ją podjadać jako przekąskę, ale też zastosować jako ważny składnik codziennie przygotowywanych posiłków. Oto kilka pomysłów na wykorzystanie żurawiny w naszej kuchni:

Orzeźwiający koktajl z żurawiną

Składniki:

• duża garść świeżej lub suszonej żurawiny
• dojrzały banan
• 100 g truskawek mrożonych
• szklanka jogurtu lub kefiru
• łyżeczka miodu naturalnego

Przygotowanie: Wszystkie składniki należy umieścić w blenderze kielichowym i zmiksować. Rozlać do wysokich szklanek i podawać bezpośrednio po przyrządzeniu. Całość można ozdobić kilkoma listkami mięty lub melisy.

Sałatka ze szpinakiem, serem gorgonzola i żurawiną

Składniki:

• 150 g świeżego szpinaku,
• 100 g suszonej żurawiny,
• 1 opakowanie sera gorgonzola,
• 5-6 suszonych pomidorów,
• 2 łyżki ziaren słonecznika.

Sos do sałatki:

• 3 łyżki oliwy,
• szczypta soli,
• łyżka miodu,
• łyżka octu balsamicznego,
• 1 łyżeczka łagodnej musztardy.

Przygotowanie: Suszoną żurawinę namoczyć przez 10 minut w ciepłej przegotowanej wodzie, odcedzić. Liście szpinaku ułożyć na dużym półmisku, posypać żurawiną, pokruszonym serem gorgonzola oraz pomidorami suszonymi pociętymi w cienkie paski. Ziarna słonecznika uprażyć na suchej patelni, wystudzić i dodać do reszty składników. Składniki na sos należy dobrze wymieszać. Sałatkę należy polać sosem na około 10 minut przed podaniem.

Konfitura z żurawiny

Składniki:

• 400 g żurawiny (świeżej lub mrożonej),
• 130 g cukru,
• ¼ szklanki wody,
• sok z połowy cytryny.

Przygotowanie: Zagotować wodę z cukrem aż powstanie gęsty syrop. Dodaj do niego owoce i gotuj całość około 20 minut, często mieszając. Konfitura powinna zgęstnieć, a nadmiar wody odparować. Na koniec dodaj sok z cytryny i wymieszaj. Gotową konfiturę przełóż do małych wyparzonych słoików, zakręć je i postaw do góry dnem aż do całkowitego wystygnięcia.   Efekty badań naukowych jasno dowodzą, że umiejętne stosowanie w diecie owoców i warzyw może skutecznie zapobiegać rozwojowi wielu chorób. Pamiętajmy, że sposób, w jaki komponujemy nasze posiłki może być skutecznym sposobem na długotrwałe utrzymanie zdrowia i energii. Podjadanie żurawiny jest świetną alternatywą dla tuczących przekąsek, co z pewnością wspomoże naszą codzienną walkę o dobre samopoczucie. Pamiętajmy jednak, aby w przypadku suszonej żurawiny zapoznać się z jej składem, ponieważ może zdarzyć się, że producenci niepotrzebnie dodają do niej biały cukier.

Przeczytaj również: Pokrzywa zwyczajna i jej niezwyczajne właściwości.

Źródła:

• Gryszczyńska, A. (2010). Żurawina amerykańska (Vaccinium macrocarpon)–lek na problemy urologiczne. Urologia, 63.
• Teleszko, M. (2011). Żurawina wielkoowocowa–możliwości wykorzystania do produkcji biożywności. Żywność Nauka Technologia Jakość, 18(6).