Polipy nosa i krtani – jak je leczyć?

Czym są polipy? 

Polip (z łac. polypus) to pojawiająca się na błonach śluzowych miękka i bezbolesna tkanka, która nie ma charakteru nowotworowego (co nie oznacza, że można ją lekceważyć!). Polipy pojawiają się na wielu narządach ludzkiego ciała, ale ten artykuł skupi się wyłącznie na polipach nosa i krtani. W przypadku krtani polipy najczęściej pojawiają się fałdach głosowych (potocznie zwanych, choć niepoprawnie, strunami głosowymi), zazwyczaj po jednej stronie, ułożone niesymetrycznie. Polipy mogą przyjmować różne kształty i formy, przypominające wąskie lub szerokie podstawy (określane mianem polipów siedzących), przekrwione, obrzękowe lub zwłókniałe twory tkankowe.  

Polipy krtani – przyczyny 

Jak każde schorzenie również i polipy krtani nie pojawiają się bez powodu. Do najczęściej wyliczanych przyczyn polipów lekarze zaliczają: 

• przewlekłe, długo utrzymujące się stany zapalne krtani, 
• zbyt duże obciążenie głosowe, 
• nadużywanie głosu (dotyczy głównie tych grup zawodowych, w których niezbędna jest praca głosem, a więc nauczyciele, terapeuci, śpiewacy itd.), 
• uszkodzenie tkanek fałdów głosowych, 
• aktywne, jak i bierne palenie wyrobów tytoniowych, 
• zanieczyszczenie powietrza, 
• alergie wywołujące przewlekły stan zapalny tkanek fałdów głosowych, 
• urazy (np. po intubacji), 
• zaburzenia hormonalne np. w przebiegu chorób tarczycy, 
• refluks żołądkowo-przełykowy. 

Polipy krtani – objawy 

• chrypka, 
• widoczne zmiany w barwie głosu, który staje się niższy, tym samym zmieniając jego jakość (zmiana barwy głosu związana jest ze zmianą pracy krtani z powodu obecności polipa), 
• załamywanie się głosu, 
• uczucie ciała obcego w gardle, 
• częste odchrząkiwanie i pokasływanie, 
• tzw. suchy kaszel, 
• duszności (rzadko), 
• utrata głosu (rzadko). 

Polipy krtani – leczenie 

Mimo że polipy nie mają charakteru złośliwego, są tworem, którego być nie powinno, dlatego też celem leczenia jest ich usunięcie (i profilaktyczne przebadanie przez histopatologa). Przed usunięciem zmiany lekarz ustala przyczynę pojawienia się polipa, jak i jego charakter (czy to na pewno polip). Pacjent poddawany jest badaniu laryngoskopii pośredniej (przy pomocy niewielkiego lusterka o średnicy 5-20 mm), dzięki której można precyzyjnie określić wygląd krtani. W przypadku laryngoskopii bezpośredniej krtań jest oceniana przy pomocy sztywnych endoskopów, w znieczuleniu ogólnym. To badanie umożliwia dokładniejsze obejrzenie krtani pod mikroskopem i postawienie diagnozy.  

Na szczególną uwagę zasługuje również wideostroboskopia, dzięki której lekarz może ocenić stan i ruchomość fałdów głosowych. Przed podjęciem leczenia chirurgicznego najczęściej stawia się na leczenie zachowawcze, a więc zniwelowanie stanu zapalnego krtani. Polipy lubią nawracać, dlatego ważne jest zadbanie o swój głos i jego odpowiednią emisję. Warto więc udać się na konsultację logopedyczną, podczas której logopeda wskaże jak pracować głosem, aby go nie obciążać. 

Polipy nosa – przyczyny 

Polipy nosa najczęściej lokują się w kompleksie ujściowo-przewodowym nosa, czyli tam, gdzie jest ujście zatok do nosa. Polipy nosa najczęściej dotykają osoby młode i w średnim wieku, a także te cierpiące na astmę, alergie, mukowiscydozę, zapalenie naczyń. Mogą też mieć związek z dziedziczeniem (szczególnie gdy w rodzinie występowały już polipy nosa). Przyczyna występowania polipów nosa nie jest do końca znana, często jednak ma ścisły związek z obniżoną odpornością.  

Polipy nosa same w sobie nie są groźnymi zmianami, ograniczają jednak drożność nosa, utrudniając tym samym oddychanie.  

Polipy w nosie – objawy 

• zaburzenia węchowe i smakowe, 
• długo utrzymująca się niedrożność nosa, 
• zmiana w mowie na nosową, 
• niepokojąca wydzielina z nosa, o ropnych cechach, 
• częste kichanie, 
• bolesność podczas wydmuchiwania nosa, 
• pojawienie się chrapania, 
• odczuwanie bólu w środku nosa, 
• bezdech senny, 
• łzawienie, 
• spływanie wydzieliny do gardła, 
• bóle głowy i zębów, 
• nasilenie się chorób górnych dróg oddechowych. 

Objawy te mogą się różnić w zależności od wielkości polipa. W przypadku niewielkich polipów objawy mogą w ogóle nie występować.  

Jeżeli odczuwasz dyskomfort i niepokojące objawy ze strony nosa, warto udać się na konsultację laryngologiczną. Lekarz przeprowadzi wywiad, a także, jeśli zajdzie taka potrzeba, zaleci odpowiednie badania, np. podstawowe badanie laryngologiczne, rynoskopię przednią lub bardziej skomplikowane takie jak tomografia komputerowa czy fiberoskopia, dzięki której można ocenić drogi oddechowe od jamy nosowej przez krtań aż po gardło.  

Rodzaje polipów nosa 

• nowotwory łagodne lub złośliwe, 
• gruczolaki przysadki mózgowej,  
• uwypuklające się przepukliny, 
• polipy przegrody nosowej. 

Polipy nosa – leczenie 

W zależności od rodzaju polipów lekarz podejmuje decyzję odnośnie ich leczenia. Przy zmianach łagodnych najczęściej stosuje się płukanki i leki o działaniu miejscowym, glikokortykosteroidy. Nierzadko pierwotnie należy skupić się na leczeniu alergii, będącej przyczyną wystąpienia polipów. W trudniejszych przypadkach konieczny jest zabieg chirurgicznego usunięcia polipów (polipektomii). Jeżeli pojawienie się polipa ma związek z chorobami zatok, konieczne jest przyjmowanie antybiotyku.  

Polipów krtani, jak i nosa nie wolno lekceważyć. Nie tylko utrudniają codzienne funkcjonowanie, ale nieleczone mogą również pogłębiać trudności w oddychaniu i mówieniu. 

Źródła: 

• B.J. Latkowski, Otolaryngologia, wyd. 1, PZWL, 2017, 
• M. Godycki-Ćwirko, K. Kosiek, B.J. Latkowski, Choroby uszu, nosa, jamy ustnej, gardła i krtani, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, wyd. 1, 2008.